Çavuşoğlu’ndan Rusya’ya SİHA cevabı! BAE’den Türkiye’ye sürpriz mesaj

Dışişleri Bakanı Mevlüt Çavuşoğlu, Yunanistan’ın başşehri Atina’ya değerli bir ziyaret gerçekleştirdi.

Burada, ortalarında Kanal7 Ankara Temsilcisi Mehmet Acet’in de olduğu gazetecilerle bir ortaya gelen Çavuşoğlu, gündemdeki mevzularla alakalı görüş verdi.

Birebir toplantıda Dışişleri Bakan Yardımcısı Sedat Önal da birebir sorulara cevap verdi.

NELER KONUŞULDU?

Çavuşoğlu, Biden idaresi ile yapılan birinci resmi görüşmeden S-400 sorununa, Suriye’deki seçimlerden Rusya ile aramızdaki İHA krizine, Mısır ile olağanlaşma adımlarından İsrail’in Filistin akınlarına ve kelamını tutmayan AB ile münasebetlerde yaşanan krizlere kadar bir çok bahiste açıklamalarda bulundu.

RUSYA’YA SİHA KARŞILIĞI

S-400 sistemlerinin tüm denetiminin Türkiye’de olacağını belirten Çavuşoğlu, Rusya’nın Ukrayna’ya SİHA satmamızdan ötürü yaptığı açıklamalara şu karşılığı verdi:

“Biz Rusya dahil hiçbir ülkeye “neden silah satıyorsun” demedik. Ukrayna ile mutabakatlarımız yıllar evvel yapıldı, yeni değil ki! Âlâ bir eser üretiyorsunuz. ABD değiliz ki koşullar öne sürelim. Bir eseri satarken de Dışişleri Bakanlığından görüş alınıyor ve biz onları aslında kıymetlendiriyoruz. Uygun görüş vermediğimiz istisnalar oluyor. Rastgele bir ülke drone alacak, alabilir ve şirketlerimiz bunu satabilir. Rusya’nın buna alınmaması lazım. Bu bir ticaret.”

“BAE DE OLUMLU MESAJLAR GÖNDERDİ”

Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın, ABD Lideri Joe Biden’ın görüşme talebine olumlu karşılık verdiğini kaydeden Çavuşoğlu, Mısır’la artan olağanlaşma adımlarını değinerek, BAE’nin de farklı kanallardan Türkiye’ye olumlu bildiriler gönderdiğini söyledi.

İŞTE AÇIKLAMALARIN TAMAMI;

ABD İLE İLGİLER VE WENDY SHERMAN’IN ZİYARETİ

MEVLÜT ÇAVUŞOĞLU: “Amerika ile birebir problemler üzerinden görüş ayrılıkları devam ediyor. FETÖ, PKK’ya yapılan yardımlar ve bu sene ek olarak Ermeni soykırımı problemi bağlantıları olumsuz etkiledi.

Lakin yeni idarenin, daha âlâ diyalog ve işbirliği içerisinde olmak istediğini görüyoruz. Kendilerine “fikirdaş ülkeler toplantısı mı olur küçük Astana mı olur bunu yapabiliriz” dedik. Bu hususta İngiltere ve Fransa ile de görüştük.

Afganistan konusu bağlarımızda bir başka bahis. ABD buradan çekilme kararı aldı. Bu misyonun direği ABD’ydi. Çekilme başladı. Birlikte Afganistan’a nasıl dayanak verebiliriz bu bahis hakkında görüşüldü. Hem NATO çatısı altında hem de ABD ile görüşmeler yapıyoruz. Şu ana kadar ABD’den 2 heyet geldi. MSB ve istihbaratımız ile görüşmeler oldu. Son olarak da Wendy Sherman geldi.

Önümüzdeki devirde ya ben Washington’a gideceğim ya da Dışişleri Bakanı Anthony Blinken Türkiye’ye gelecek. Yüz yüze Brüksel dışında da tekrar bir ortaya gelelim dedik. ABD’ye S-400 konusu dahil sıkıntıları nasıl halledeceğimize ait tekliflerimizi Brüksel’de zati ilettik. Bir non-paper verdik. Ayrıyeten teknik seviyede NATO’nun başkanlık yapacağı bir çalışma kümesi oluşturma teklifimiz evvelki hükümet ve yeni hükümet tarafından kabul görmemişti. Biz bunun neden olduğunu biliyoruz, zira bu argümanların gerçek olmadığını kendileri de biliyorlar. (S-400’lerin NATO uyumlu olmadığı konusundaki tezler.) Biz de “teknik bahiste kabul etmediniz, siyasi olarak bir tahlil bulalım” dedik. Siz sağlayamazsanız tahminen diğer yerden alırız, biz müttefikiz ancak 10 yıldır sizden bunları alamadık ve Muhtaçlığımız var dedik.”

SEDAT ÖNAL: “Gündemimizdeki tüm mevzuların üzerinden geçtik. Bizimle angajmana hazır görünüyorlar. idareye yeni geldiler ve yavaş yavaş ilerliyorlar. Suriye konusunda daha şimdi özel temsilci bile atamış değiller. Kendi perspektifimizde gerek ikili alakalar gerekse bölgesel mevzularda gündemimizi izah ettik. İkili alakalarda görüş farklılıkları olsa da paranteze almadan samimi bir halde ele almamız gerektiğini söyledik. Bunların bölgesel mevzuları da etkileyeceğini vurguladık. Suriye, Libya ve Afganistan’da değerli işbirliği potansiyelimiz olduğunu onlar da görüyorlar. Bunu Afrika ve Asya’ya uzatabileceğimizi konuştuk. Afrika boynuzundaki gelişmeler bizi etkiliyor ve orada da potansiyel arttı. Önümüzdeki devirde bağlantıları sektörel bazda artıracağız.

Gündemimizdeki güç hususları her seviyede NATO marjındaki dorukta de ele almaya devam edeceğiz.

S-400 konusunda yeni bir talepleri yok. Son ziyaretinde de aslında daha evvelki konumlarını teklif ettiler yeni bir gündemle gelmediler.”

“S-400’LERİN DENETİMİ BÜSBÜTÜN BİZDE OLACAK”

ÇAVUŞOĞLU: “Biz başından beri Ruslara da söyledik, yüzde 100 bizim denetimimizde olacak. Bu nedenle birçok teknisyeni Rusya’ya gönderdik. Rastgele bir Rus askeri Türkiye’de bulunmayacak. Hal böyleyken diğer bir ülkeden teklifi kabul etmemiz mümkün değil.

ERDOĞAN BIDEN’IN GÖRÜŞME TALEBİNE OLUMLU KARŞILIK VERDİ

Biden’ın önerisi üzerine Cumhurbaşkanımız, NATO’da kendisi ile görüşecek. Saat ve günü konusunda teyit bekliyoruz.

Gerek Blinken ile gerekse öteki muhataplarda bizimle yakın çalışma dileği var.

Cumhurbaşkanımız da “siz istiyorsanız biz de yakın çalışmak istiyoruz” dedi. Var olan sıkıntıları da aşmak istiyoruz.

Öte yandan ABD idaresi, Kuzey Suriye’de PKK ile angajmandan şimdi vazgeçmiş değil. Trump çekilecekti, Trump’a çekilme dediler, petrol yatakları var dediler. Münasebetiyle kaldılar. Bu sorun zati Demokratlardan kaldı ve bugün de devam ediyor. Meğer orada kalmalarına da değecek bir petrol yok.”

SEDAT ÖNAL:“Sherman ile en fazla vurguladığımız mevzu PYD oldu. Bu siyasetlerinin ABD için bir çıkmak sokak olduğunu söyledik. Bir terör örgütü ile angajmana girmelerine izahat getiremiyorlar. “Türkiye’ye güvenlik riski oluşturacak bir hedef değil, yalnızca DAEŞ ile uğraş için” diyorlar.

“SURİYE’DEKİ SEÇİMLER ŞEFFAF DEĞİL”

MEVLÜT ÇAVUŞOĞLU: “Suriye’de seçimler şeffaf değil, demokratik değil. Rusya’dan öteki da tanıyan olmadı. Suriye’de bir an evvel Anayasa Komitesi ve yeni anayasanın hazırlanıp ülkenin gerçek manada bir seçime gitmesi lazım. tek çıkar yok bu.

RUSYA İLE TURİZM VE İHA KONUSU

Rusya’nın turizm ile ilgili daima bize söylediği kararlarının siyasi olmadığı. Olay sayıları 60 bine çıkınca mutasyon gelme riski var dediler. 1 Haziran’a geldik sayılar da düştü. Ruslar Türkiye’ye gelmeyi çok istiyor. Türkiye’de mesken almış çok Rus var. Onlardan gelen bildirileri görseniz. “Evimize gelemedik seyahat pürüzünü kaldırın” diyenler var. Turizm konusunda Putin de Cumhurbaşkanımıza büsbütün sıhhat nedenlerini münasebet gösterdi. Yakın vakitte sıhhat bakanlarımız da görüşecek.

UKRAYNA İLE MÜNASEBETLER VE RUSYA’NIN TAVRI

Öte yandan Ukrayna ile ilgilerimiz yeni değil, rastgele bir değişiklik de yok. Kırım konusunda tavrımız aşikâr. Rus tarafına açıkça söylüyoruz. Öbür bahislerde da görüş ayrılığımız var. Birden fazla yerde de görüş ayrılığımızı lisana getiriyoruz. Astana’da gayret sarfettik, Libya’da da. Örneğin Hafter’i ikna edemediler. Ukrayna ile münasebetlerimizden Rusya’nın rahatsız olmaması lazım. İtilaf bahislerinde tavrımız pek objektif. Yeniden Minsk mutabakatının işler olması gerektiğini söylüyoruz.

KIEV’E İHA SATIŞINDAN MOSKOVA RAHATSIZ

Biz Rusya dahil hiçbir ülkeye “neden silah satıyorsun” demedik. Ukrayna ile mutabakatlarımız yıllar evvel yapıldı, yeni değil ki! Yeterli bir eser üretiyorsunuz. ABD değiliz ki koşullar öne sürelim. Bir eseri satarken de Dışişleri Bakanlığından görüş alınıyor ve biz onları zati kıymetlendiriyoruz. Uygun görüş vermediğimiz istisnalar oluyor. Rastgele bir ülke drone alacak, alabilir ve şirketlerimiz bunu satabilir. Rusya’nın buna alınmaması lazım. Bu bir ticaret.

NATO’nun savunma eserlerine ve sistemlerine baktığımız vakit hangi müttefik ne takviye verecek. NATO’nun savunma sanayi sisteminde tehdit olarak gördüğü ülkeler dışında “ürün al alma envanterinde olsun olmasın” diye bir şey yok. 

NATO Genel Sekreteri de S-400’ler konusunda “her müttefik gereksinimini istediği yerden karşılayabilir” dedi.

İHA’LARA AĞIR TALEP

Drone’larla ilgili dünyadan çok talep var. Polonya ve Romanya alımları konusunda bir değişikliğe gittiler. Evvelce yalnızca AB ve NATO üyelerinden alabilir diye bir kriterleri vardı. Biz AB üyesi olmadığımız için bu ülkeler bizden satın almak için değiştirdiler bu siyasetlerini.

Romanya’nın muhtaçlık duyduğu zırhlı taşıyıcılar ve araçlar var. Biz daha evvel bu ihalelere giremiyorduk artık giriyoruz.”

MISIR AÇIKLAMASI

SEDAT ÖNAL: “Mısır ziyaretimiz Sayın bakanımızın vardığı mutabakat çerçevesinde gelişti. Mısır, Afrika ve Orta Doğu’nun kilit ülkelerinden biri. Arap Baharında konjönktürel görüş farklılıklarımız oldu. Mısır ekonomik bağlarımızın en ileri seviyede olduğu ülkelerden biri. Oradaki Türk yatırımcıları binlerce beşere istihdam sağlıyor. Bu münasebetler daima devam etti. Onlar da bu ekonomik tabanı bozmamaya devam ettiler. Geldiğimiz noktada bölgesel barış ve istikrar bakımından geleceği nasıl kurgulayacağımızı konuşuyoruz. Karşılıklı potansiyellerimizi görüyoruz. İlkesel manada üçüncü taraflarla bağlantılarda, memleketler arası örgütler çatısı altında birbirimize pürüz olmamak ve bu diyaloğa dönük bir muahedeye varıldı. İrtibat başlamıştı zati, artık boyutunu siyasi istişarelere taşıdık. Bağlantıların olağanlaştırılması ve daha fazla eşgüdüm konusunda iki taraf da siyasi irade olduğuna işaret ediyor. Mısır tarafının birtakım beklentileri var. Birebir vakitte olağanlaşmanın nasıl sağlanacağına ait iki tarafın görüşleri var. Ortak görüşümüz bunların bölgesel konteksten farklı ilerletilemeyeceği istikametinde. Onlar da ikili alakaların geliştirilmesinden sonra bölgesel ilerleme olacağı eğilimindeler. Türkiye-Mısır ortasındaki eşgüdümün Libya, Doğu Akdeniz ve Suriye, Filistin’ndeki durumu da etkileyeceği konusunda mutabakat var.”

“BAE’DEN OLUMLU İLETİLER GELİYOR”

ÇAVUŞOĞLU: “Mısır ile birbirimizin aleyhine olmama durumunda zati anlaşmıştık. Deniz yetki alanlarının sonlandırılması konusunda Mısır bizimle muahede imzaladığı vakit çok daha fazla alana sahip olacak. Gelecek devirde büyükelçiler karşılıklı atanabilir. Önümüzdeki periyotta Mısır dışişleri bakanı ile de görüşeceğiz.

BAE’den farklı kanallardan olumlu iletiler geliyor. Başta onların olumlu olması gerekiyor.

FİLİSTİN KONUSU VE İSRAİL’İN SON HÜCUMLARI

Filistin konusunda BM Genel Şurası için New York’a gittiğimiz vakitte uğraşlarımızın nasıl karşılandığını gördük. Bu ortada ABD BM Daimi Temsilcisi Greenfield, cuma günü Türkiye’ye gelecek. ABD açıkça başta İsrail’i destekledi, sonra çok önemli reaksiyonlar gelince siyasetinde değişikliğe gitmek durumda kaldı. Demokrat partinin de kendi içinde tartışmalar olunca Amerikan halkından da çok önemli yansılar geldi. Ondan sonra ABD İsrail saldırganlığı ile ilgili siyasetini değiştirdi.

Biz de tam aykırısı her vakit İsrail’in mezaliminin anlatıyorduk. Bu ortada iki defa İİT (İslam İşbirliği Teşkilatı) toplantısı yaptık. Dışişleri Bakanları toplantısı ve sonrasında bahsin BM’ye götürülmesi ve ortak bildiriler… Bunların hepsinin Türkiye sayesinde olduğunu herkes biliyor. Yalnızca İslam ülkeleri değil Genel heyet üyesi tüm ülkeler ve delegeleri biliyor, söylüyor.

İSRAİL’LE OLAĞANLAŞMA

İsrail ile olağanlaşma İsrail’in siyasetlerine ve bunu istemesine bağlı. Netanyahu idaresi ya da X Y idaresi, bizim İsrail ile münasebetlerimizin sağlıklı olabilmesi için yasa dışı yerleşimlerin, Kudüs’ün statüsünün ve taarruzların sonlandırılması lazım. İki devletli tahlil için barış sağlanması lazım. İsrail’in barışı tercih etmesi lazım. Eksiden olduğu üzere “barış için oturur konuşup sonra İsrail saldırırsa süreç tekrar biter.” Sağlıklı bir olağanlaşma olması için Israil’in bunlardan vazgeçmesi lazım. Netanyahu ya da idarede kimin olduğu kıymetli değil değil.”

SEDAT ÖNAL: “Uluslararası toplumun harekete geçirilmesinde kamuoyunun baskısı siyaseti etkiliyor. Bu baskı ile ülkeler kendi durumunu gözden geçirmek zorunda kaldı. New York Times Gazze’de ölen çocukların fotoğrafları yayımladı. Bizim inisiyatifimizin çok önemli katkısı var.”

ÇAVUŞOĞLU: “BM Genel şurası toplantısının ateşkesin sağlanmasındaki katkısını oradaki bakanlar da delegeler de söyledi. Bizim bu hususta deneyimimiz var İİT ve oradan BM’ye götürülmesi konusunda. Christ Church akınında da tıpkı halde oldu. İstanbul’da İİT toplandık sonra mevzuyu BM’ye götürdük. Birinci kere İİT ve Arap Ligi birlikte bir biçimde başvurduk BM’ye. Nijer’i de davet ettik. Tunus ve Pakistan dışişleri bakanlarıyla birlikte gittik. Sudan Dışişleri bakanını da alacaktık son dakika iptal oldu.”

AB İLE YAŞANAN MESELELER VE ATILAMAYAN ADIMLAR

ÇAVUŞOĞLU: “AB ile haziran doruğunda bu bahislerle ilgili bu ne karar alacak göreceğiz; bunun kapsamı ne olacak. Göç ile ilgili Türkiye-AB tepesi yaptık. Söz kelime müzakere ettik. Sonuçta kurula Johanson geldiği vakit kendilerine “18 Mart 2016 göçmen bildirisini durdur parayı al” siyasetini kabul etmediğimizi söyledik. Bunların yerine gelmesi lazım. AB, Gümrük Birliği’nin güncellenmesi için vize serbestisi vs. bu mevzularda birkaç söze takılıp daima oyalıyor. Pekala bunları başarabiliriz. Göç konusu ile ilgili de ek ögeler var. Göçmenlerin geldiği ülkelere gönderilmesi, yalnızca Suriye değil Afganlar ve Pakistanlılar da var. O bölgeden gelen kaçak göçmenlerin büyük bir kısmı İran üzerinden geliyor. Burada alınacak önlemler var. Oturup konuşmamız lazım. COVID sonrası bu sorun devam edeceğine nazaran konuşmamız lazım. Bu mevzuda maalesef AB çok yavaş davranıyor. Biz AB’ye göç mutabakatının nasıl güncelleneceği konusunda somut tekliflerimizi bildirdik. Daha o gün bugündür AB’den somut bir geri dönüş gelmedi. Bir belirsizlik var. Yalnızca Türkiye’ye daha fazla para verelim kaçak göçü durdursun olmaz. Tahminen bu Yunanistan’ın işine gelebilir yanlışsız lakin tam manasıyla Türkiye-AB alakası olmaz.