Çevrecilerden “kömür yerine zeytin” önerisi

Muğla’nın Milas ilçesindeki Akbelen Ormanı’nda yer alan zeytin ağaçları, bölgedeki iki termik santrale yeni kömür alanı açmak için sökülmek istenmişti.

Kamuoyunda büyük yankı bulan bu olayın akabinde yatırımcı şirket geri adım atarak zeytinleri söktükleri yere dikmişti.

Bir yandan Akbelen Ormanları bölgesinde ekolojik ömür savunucularının nöbeti devam ederken, öbür yandan çevreci sivil toplum örgütleri de kömür alanı olarak belirlenen alanla ilgili bir rapor hazırladı.

Raporun en değerli maksadı Milas için zeytine dayalı bir iktisadın geliştirilmesi mümkünlüğünü araştırmak.

Milas Kent Kurulu, Avrupa İklim Aksiyon Ağı (CAN Europe) ve İklim İçin 350 Derneği’nin ortaklaşa hazırladığı “Yerel İktisat için Dönüşüm Fırsatı: Milas’ta Zeytincilik” isimli rapora nazaran, kömür alanı olarak belirlenen alana, 70 adet zeytin sürece tesisi kurulabiliyor.

Üstelik 70 tesis için yeni bir yatırım bütçesine de gerek yok. Yalnızca iki kömürlü termik santrale bir yılda devletin ödediği teşvik kadar bir bütçe ayrılarak zeytin sürece tesisleri kurulabiliyor.

Rapordaki bilgilere nazaran, 70 zeytin sürece tesisinde toplam 685 kişi istihdam edilebilecek. Bu tesislerde Türkiye’nin tek AB coğrafik işaretli zeytinyağı olan Milas zeytinyağı’nın yarattığı bedel 4,5 milyon TL’den 60 milyon TL’ye çıkabilecek.

Raporda yer alan bilgilerden kimileri şöyle: Milas’ta yıllık ortalama 100 bin ton zeytin hasadı yapılıyor fakat bunun beşte biri bölge iktisadı için ek katma paha yaratmadan işlenmemiş zeytin olarak bölge iktisadı dışına çıkıyor. Bölge iktisadı dışına çıkan bu 20 bin tonluk zeytini kullanmak için 50 zeytin sürece tesisi, 15 zeytinyağı tesisi ve 5 sabun-şampuan tesisi kurulabilir.

Mahallî, ekonomik ve çevresel sürdürülebilirliğe dayalı bu dönüşümün maliyeti (2021 fiyatlarıyla 240 milyon TL), Milas’ta var olan iki kömürlü termik santrale bir yılda yapılan kapasite düzenek ödemesiyle (260 milyon TL) sağlanabilir.

Zeytin ağacının binlerce yıldır Anadolu’nun sembolü olduğunu belirten İklim İçin 350 Derneği Kampanya Sorumlusu Efe Baysal’a nazaran de zeytincilik etrafında örgütlenecek lokal bir iktisat Milas için büyük bir fırsata dönüşecebilecek. Böylelikle bölgenin geçim kaynakları kömüre de feda edilmemiş olacak.

Raporu pahalandıran Milas Kent Kurulu Lideri Dr. Çağlayan Üçpınar ise, kısa vadeli karlar için binlerce yıllık zeytin ağaçlarının, büyük bir kültürün yok edilmemesi gerektiği görüşünde. Üçpınar, “Milas için öteki türlü bir gelecek mümkün” diyerek zeytinliklerin korunması gerektiğini altını çiziyor.

Milas’ta bulunan Yeniköy ve Kemerköy termik santrallerinin yeni kömür alanları için müsaade verilmesinin akabinde, santralleri işleten şirket, geçen yıl temmuz ayında Akbelen Ormanları’nda bulunan alana girmek için ağaç kesitine başlamıştı. Bölge sakinleri ve çevrecilerin başlattığı nöbet 273 gündür devam ediyor. En son şirket 31 Mart’ta tekrar alana girerek zeytinleri sökmek istemiş, nöbet tutan çevrecilerin ağır engellemesi ile karşılaşmıştı. Kamuoyundan gelen reaksiyonlar üzerine de santraleri işleten Limak-IC Güç şirketi geri adım atmak zorunda kalmıştı.