CHP Milletvekili Türeli: Kamu Özel İşbirliği Modeli Kara Delik Haline Geldi

CHP İzmir Milletvekili Rahmi Aşkın Türeli, TBMM Plan ve Bütçe Kurulu’nda; “Bugün kamu özel işbirliği (KÖİ) o denli bir noktaya geldi ki; 2024 yılında bütçeden ayrılan para toplam 162.4 milyarmış. Bunun 83.7 milyar lirası kent hastanelerine ayrılmış, tam yarısı. 2025 yılında kent hastanelerine ayrılan para 97.9 milyar, 2026’da 99.4 milyar. Bu sayılar gitgide artıyor. Bu sayılar belirli bir enflasyon varsayımıyla ve döviz kuru varsayımıyla yapılmış. Bu model adeta bir kara delik oldu. Olağanda kamunun yapacağı şeylere her sene biz burada tıkır tıkır para ödüyoruz” dedi.

TBMM Plan ve Bütçe Kurulu’nda, Sıhhat Bakanlığı’nın 2024 bütçe teklifi görüşülüyor. Görüşmelerde CHP İzmir Milletvekili Rahmi Aşkın Türeli, özetle şunları söyledi:

“SAĞLIK HARCAMALARININ ULUSAL GELİRDEKİ HİSSESİNE OECD ORTALAMASI YÜZDE 9.7, TÜRKİYE YÜZDE 4.9, NEREDEYSE SON SIRADA”

“Uluslararası karşılaştırmaları yapmak kıymetli. Türkiye’nin kendi içinde içinde bir gelişimi var ancak sonuç prestijiyle biz neredeyiz? OECD değerlendirmesi sağlıklı bir kıymetlendirme. Bakıyoruz sıhhat harcamalarının ulusal gelirdeki hissesine OECD ortalaması yüzde 9.7, Türkiye yüzde 4.9, neredeyse son sırada. 100 bin bireye düşen tabip sayısı OECD ortalaması 365, Türkiye sayı 217. 100 bin bireye düşen diş doktoru ortalaması OECD’ye nazaran 78, Türkiye’de 47. 10 bin şahsa düşen yatak sayısı OECD ortalaması 43, Türkiye’de sayı 30. hamileliğe bağlı anne vefat oranı Türkiye 100 binde 13.1, 2023 maksadı 100 binde 6’ymış lakin iki katından fazla olmuş. Baktığımız vakit çok önemli bir sıçrama görünmüyor mukayeseli olarak.

“KÖİ MODELİ ADETA BİR KARA DELİK OLDU. OLAĞANDA KAMUNUN YAPACAĞI ŞEYLERE HER SENE BİZ BURADA TIKIR TIKIR PARA ÖDÜYORUZ”

Sağlık yatırımları kıymet arz ediyor. Kamu sıhhat yatırımlarının ulusal gelirden aldığı hisse 2002 yılında binde 2,5’muş. 2022 yılında binde 1,9’a düşmüş. Artmamış azalmış, bu şu demek kamu sıhhat alanından çekiliyor. Biz daima şunu söylüyoruz; fiziki ve toplumsal ve teknolojik altyapı kamunun misyonu olmak zorunda. Bugün kamu özel işbirliği (KÖİ) o denli bir noktaya geldi ki KÖİ modeli; 2024 yılında bütçeden ayrılan para toplam 162.4 milyarmış. Bunun 83.7 milyar lirası kent hastanelerine ayrılmış, tam yarısı. 2025 yılında kent hastanelerine ayrılan para 97.9 milyar, 2026’da 99.4 milyar. Bu sayılar gitgide artıyor. Bu sayılar aşikâr bir enflasyon varsayımıyla ve döviz kuru varsayımıyla yapılmış. Bu model adeta bir kara delik oldu. Olağanda kamunun yapacağı şeylere her sene biz burada tıkır tıkır para ödüyoruz.

“KAMU İSTİHDAMININ ARTMASI GEREKİYOR”

Bir kısım kent hastanelerini kamu özel işbirliği modelinde yapmaktan vazgeçmişsiniz, kamuya almışsınız, keşke hiç bu türlü bir model başlamasaydı. 25 yıl boyunca biz bunlara kira ödeyeceğiz. Buna şartlı yükümlülük diyorlar. Bu gelecek jenerasyonları borç altına sokan bir şey. Bir çok alanda çok önemli sıkıntıların olduğunu görüyoruz. Kamu istihdamının artması gerekiyor. Daha nitelikli hem nicelik hem nitelik açısından daha kâfi ve kaliteli hizmet vermek, kamu istihdamının da toplumsal devlet olmanın gerektirdiği alanda artmalı diye düşünüyorum.”