Endometriozis olarak isimlendirilen ve halk ortasında çikolata kisti olarak bilinen bu hastalık; rahim içini döşeyen endometrium katmanının rahim …
En sık görüldüğü bölgeler; yumurtalıklar, pelvisi örten doku ve fallop tüpleridir. Bayanlarda çok sık görülen çikolata kisti en çok 30- 40 yaşları ortasında ortaya çıkar.
Endometrium dokusu olağan kurallarda yalnızca rahim içinde bulunur ve adetten sonra kalınlaşarak bebeğin yerleşmesini sağlar. Bu doku her adet periyodunda atılarak yenilenir.
Endometrium dokusunun tıpkı vakitte yumurtalıklarda bulunması ise adet gibisi kanamalara yol açarak yumurtalık içinde koyu renkli kan birikintilerine sebep olur ve ortaya çikolata kisti çıkar. Bu kistlerin içerisinde biriken oluşumun koyu kahverengi ve koyu kıvamlı olması sebebiyle hastalığa çikolata kisti denir.
Genetik faktörler hastalığın oluşumunda etkili!
Çikolata kistinin neden ortaya çıktığı tam olarak bilinmemektedir. Lakin birtakım faktörler çikolata kistinin oluşmasında tesirli olabilmektedir.
Bunların başında ise genetik faktörler gelmektedir. Zira çikolata kisti aile içinde aktarılma eğilimine sahiptir. Münasebetiyle aile hikayesinde çikolata kisti olan bireylerde hastalığın görülme riski başka şahıslara oranla daha fazladır.
Bir başka kıymetli sebep ise bağışıklık sisteminin zayıf olması sebebiyle hastalıklara karşı bedenin savunmasız kalarak çikolata kisti riskinin artmasıdır. Bunun yanı sıra aksi istikamete menstrüasyon olması da çikolata kisti riskini arttıran kıymetli bir faktördür.
Şöyle ki, adet kanamasıyla birlikte endometrium dokusu vajina yoluyla bedenden atılır. Şayet geriye hakikat kanama olursa bu doku karın boşluğuna akarak çikolata kistinin meydana gelmesine neden olur.
Şayet bu belirtileri gösteriyorsanız…
Hastaların en çok şikayet ettikleri bulguların başında şiddetli adet sancıları gelir. Bu ağrıların en kıymetli özelliği giderek azalmak yerine git gide çoğalmasıdır. Şiddetli ağrıların oluşma sebebi ise hastalık odaklarında salgılanan prostaglandin unsuru sebebiyle rahimde yaşanan kasılmalardır. Kasılmalar sebebiyle yaşanan ağrı adet öncesinde başlar ve adet kanaması sürecinde de devam eder.
Şiddetli ağrıların yanı sıra görülen öbür belirtiler ise şu haldedir;
Adet devrinde bel ve karın ağrıları,
Cinsel bağlantı sırasında ve sonrasında ağrı ve acı,
Dışkılama ve idrar sırasında ağrı hissetme,
Adet dışında kanamalar görülmesi,
Adet devrinde olağandan daha fazla kanama,
Adet periyodunda artan kabızlık yahut ishal,
Kanlı dışkı,
Makata vuran ağı,
Yan ağrısı,
Sık sık idrara çıkma,
Dış gebelik,
Kısırlık.
Teşhis
Çikolata kistinin teşhis edilebilmesi için öncelikle hekimin hastanın şikayetlerini dinlemesi gereklidir. Şayet hastada görülen semptomlar çikolata kistine işaret ediyorsa hastaya birtakım testler uygulanır.
Bunun için öncelikle pelvik muayene yapılır. Jinekolojik muayene ile üreme organlarında bulunan anomalilikler tespit edilir. Pelvik muayenenin yanı sıra ultrason ile vajinaya bakılması gerekir. Standart bir ultrason incelemesi kâfi gelmeyebilir ve tam teşhis için USG gerekebilir.
Organ ve dokulardaki oluşumları ayrıntılı görüntülemek içinse MR gerekebilir. MR hem teşhis koymak hem de cerrahi planlama için çok değerlidir birebir vakitte rahim dışına yerleşmiş endometrial dokuların yerleri ve büyüklükleri tespit edilebilir. Ayrıyeten rahim dışına yerleşmiş kistleri belirlemek için de göbek deliği yanından küçük bir kesik atılarak bakılan laparoskopi yapılabilir.
Tedavisi mümkün mü?
Çikolata kistini büsbütün ortadan kaldıracak bir tedavi usulü yoktur. Yapılan tedavi daha çok kiste bağlı oluşan ağrıları gidermek ve kısırlığı önlemek üzerinedir. Bunun için ilaç tedavisi yahut cerrahi yollar tercih edilir.
Adet devrinde meydana gelen ağrı ve kramplar için nonsteroidalantiinflamatuar ilaçlar verilir. Şayet kişinin hamilelik planı yoksa hormon tedavisine başlanır. Zira hormon tedavisi endometrial dokunun kalınlaşmasını ve yeni bir dokunun oluşmasını engelleyebilir. Çocuk isteyen bayanlara ise hormon tedavisi uygulanmaz. Bu noktada cerrahi tedavi tercih edilir. Bunun için laparoskopik metot ile göbek deliğinin yanında açılan küçük bir kesi ile kiste ulaşılır ve çıkarılır.