Çin’de resmi temaslarda bulunan Hakan Fidan’dan açıklama: Gazze’de ateşkes için Çin’le birlikte çalışmaya devam edeceğiz

Dışişleri Bakanı Hakan Fidan, “Gazze’de ateşkes, Gazzelilere insani yardımların kesintisiz ve inançlı halde ulaştırılması ve iki devletli tahlil için önümüzdeki süreçte de Çin ile birlikte çalışmaya devam edeceğiz” dedi.

Dışişleri Bakanı Hakan Fidan, Çin’in başşehri Pekin’deki resmi temasları çerçevesinde Çin Dışişleri Bakanı Wang Yi ile görüşme gerçekleştirdi. Bakan Fidan görüşmenin ardından Çinli mevkidaşı Wang ile ortak basın toplantısı düzenledi. Dışişleri Bakanı olarak Çin’i ziyaret etmekten duyduğu memnuniyeti söz ederek kelamlarına başlayan Fidan, Çin ve Türkiye’nin Asya’nın iki kadim medeniyeti olduğunu, iki ülke halklarının Asya’nın zenginliği ve itici motoru olduğunu söyledi. Dün başladığı resmi ziyareti sırasında gerçekleştirdiği temaslara ait bilgi veren Fidan, bugün Çin Dışişleri Bakanı Wang Yi ile kapsamlı ve verimli bir toplantı gerçekleştirdiklerini tabir etti.

Fidan, “Cumhurbaşkanımız Sayın Recep Tayyip Erdoğan ve Çin Devlet Lideri Sayın Xi Jinping’in ortak anlayışları ve vizyonları doğrultusunda ikili ilgilerimiz ilerlemeye devam ediyor. Nitekim iki siyasi başkanın ortaya koyduğu büyük vizyon, Çin ile Türkiye ortasındaki çağdaş zamanlardaki alakanın kurumsallaşarak ve derinleşerek ilerlemesinde kıymetli bir temel teşkil etmekte. Maksadımız karşılıklı hürmet ve karşılıklı karar-yarar temelinde halklarımızın refahını artıracak adımları atmaktır. Bağlarımızın kıymetli bir ayağını ekonomik ilgiler oluşturmaktadır. Malumunuz ikili ticaret hacmimiz 2023 yılında 48 milyar dolar seviyesine ulaşmıştır. Çin, Türkiye’nin Asya’da birinci, dünyada üçüncü büyük ticaret ortağıdır. Bu ticaret büyük oranda Çin’in lehinedir. Ticaret sayılarını nasıl daha istikrarlı hale getirebiliriz konusunu tüm görüşmelerimizde gündeme getirdik” dedi.

“İKİLİ İŞ BİRLİĞİ DÜZENEKLERİNE İŞLERLİK KAZANDIRMAK İSTİYORUZ”

Temasları sırasında Türk tarım eserlerinin ithalatı konusundaki kısıtlamaların kaldırılması üzere tekliflerde bulunduğunu belirten Bakan Fidan, “Turizm iş birliğimizi daha da geliştirmek istediğimiz bir öteki alandır. Daha fazla Çinli turistin ülkemize gelmesini hedeflemekteyiz. Çin Kültür ve Turizm Bakanı da bu konuları ele almak üzere bu hafta Türkiye’yi ziyaret edecekler. Bilhassa güç alanına da ağırlaşmak istiyoruz. Nükleer güç ve değerli madenlerin kıymetlendirilmesi alanlarında da iş birliği imkanları bulunmakta. Bu hususlarda ilgili kurumlarımız, firmalarımız görüşmekte. Öte yandan Çinli şirketleri bilhassa yüksek teknolojili eserlerde ülkemizde üretim yapmaya ve Ar-Ge merkezleri kurmaya davet ediyoruz. Böylece Çinli şirketlerin Türkiye üzerinden Avrupa, Orta Doğu ve Afrika piyasalarına erişimleri de kolaylaşacaktır. Büyük kıymet verdiğimiz bir öteki bahis da ulaştırma mevzusudur. Bu periyotta Jenerasyon ve Yol teşebbüsüyle Hazar geçişli Doğu-Batı Orta Koridor teşebbüsümüz daha da büyük değer kazanmıştır. Jenerasyon ve Yol teşebbüsüyle orta koridorun ahenkleştirilmesi, öbür birtakım ulaştırma koridorları ile entegrasyon için örneğin Irak’taki kalkınma yolu üzere somut adımlar atmayı hedefliyoruz. Pahalı basın mensupları, Türkiye olarak ikili iş birliği sistemlerine işlerlik kazandırmak istiyoruz. Bu mevzuda kıymetli meslektaşımla da mutabık kaldık. Bu maksatla Hükümetler Ortası İşbirliği Komitesi Eş Başkanı görevine Hazine ve Maliye Bakanımız Sayın Mehmet Şimşek Cumhurbaşkanımız tarafından atanmıştır. Komitenin bu yıl içinde toplanmasını istek ettiğimizi, buradaki toplantılarda meslektaşıma ilettim. Bu yıl Çin Devlet Başkanı Xi Jinping’i de ülkemizde ağırlamak istiyoruz. Cumhurbaşkanımızın davetini tekrar Çinli meslektaşıma ilettim” formunda konuştu.

“ÇİN’İN FİLİSTİNLİLERLE DAYANIŞMA İÇİNDE OLMASINI TAKDİRLE KARŞILIYORUZ”

Uluslararası ilgilerin pek çok alanında Türkiye ile Çin’in örtüşen görüşe sahip olduğuna dikkat çeken Fidan, “Her iki ülke de memleketler arası sistemde daha adil bir anlayışın hakim olmasını savunuyor. Türkiye ile Çin ortasında sürdürülecek yeterli münasebetler, bölgesel ve global barışın, refah ve istikrarın sağlanmasına da katkı sağlayacaktır. Asya Pasifik’teki gelişmeleri ve jeopolitik yansımalarını da yakından takip ediyoruz. Asya Pasifik’teki sınamaların faal çok taraflılık, yapan diyalog gayretleri ve ortak önceliklere dayanan iş birliğini gerektirdiğini düşünüyoruz. Çin’in Filistin konusundaki hassaslığı son derece memnuniyet vericidir. Çin’in Filistinlilerle dayanışma içinde olmasını ve iki devletli tahlili güçlü bir biçimde desteklemesini takdirle karşılıyoruz. Devlet Lideri Sayın Xi’nin Filistin’de çözüm için geniş kapsamlı, uzman ve tesirli bir memleketler arası barış konferansı için davette bulunması son derece değerlidir. Ne yazık ki kimi ülkeler İsrail’in Filistin’de uyguladığı zulme takviye vermeye devam ediyorlar. İsrail’e siyasi takviye ve silah sağlıyorlar. Bu ülkeler İsrail’in uyguladığı soykırıma maalesef ortak olmaya devam ediyorlar. Gazze’de ateşkes, Gazzelilere insani yardımların kesintisiz ve inançlı halde ulaştırılması ve iki devletli tahlil için önümüzdeki süreçte de Çin ile birlikte çalışmaya devam edeceğiz. Ukrayna’daki savaş da memleketler arası güvenlik, istikrar ve refahı sınamaya devam etmekte. Türkiye, Ukrayna’nın toprak bütünlüğünü ve egemenliğini başından beri güçlü bir biçimde desteklemektedir. Adil ve kalıcı bir barışın taraflar ortasında lakin diyalog ve müzakere yoluyla sağlanabileceğine inanmaktayız. Türkiye ve Çin’in Ukrayna’da barışın tesisi konusunda ortak anlayışa sahip olduğunu görmekten memnuniyet duyuyoruz. Bu hususta da istişareleri ve birlikte çalışmayı sürdüreceğiz. Geçtiğimiz gün Brezilya ve Çin ortasında yapılan ortak barışa deva açıklamasındaki hususları de memnuniyet verici görmekteyiz” diye konuştu.

“ÇİN’İN TOPRAK BÜTÜNLÜĞÜNE DAYANAĞIMIZ TAMDIR”

Türkiye’nin Çin’in toprak bütünlüğüne, siyasal egemenliğine takviyesinin tam olduğunu vurgulayan Bakan Fidan, “Çin’e yönelik silahlı terör hareketlerine karşı dayanağımız tamdır. Bilhassa Çin’i karıştırmaya yönelik, Çin’in ekonomik gelişmesini durdurmaya yönelik milletlerarası teşebbüsleri yanlışsız bulmadığımızı buradan tabir etmek istiyoruz. Çin’in ortaya koyduğu ekonomik rekabet edebilirlik yeterliliğinin öbür halde memleketler arası kamuoyuna yansıtılması, buradan farklı bir global gayret üretilme uğraşı sahiden dünya barışı, istikrarı ve kalkınması için son derece alarm zilleri çaldıran bir olaydır. Buradan altını çizerek tabir etmek istiyorum, dünya uygar bir rekabete alışmak zorundadır. Hâkim güçlerin evvelki yüzyılda kurmuş oldukları pazarların daha adil, rekabet edilebilir pazar koşullarında tekrar el değiştiriyor olması kabul edilmesi gereken bir sonuçtur. Buradan savaşa varan, daha farklı yıkımlara varan sonuçların üretilmemesi gerekiyor. Dünyamızdaki refah herkese yetecek kadar vardır. Uygar bir biçimde, adil bir biçimde, memleketler arası kurallara uygun, eşit ve herkese uygulanan kuralları içine alan bir ekonomik rekabet sistemiyle ekonomik kalkınma modelleri ve pazarları aramaya devam etmemiz gerekiyor. Buradaki başarısızlık öteki halde izah edilmeye çalışılırsa buradaki adil rekabetin yerine global çabayı, kutuplaşmayı hatta savaş tehdidini ortaya koyarsak burası nitekim global bir faciaya bizi götürür. Onun için Çin’in ekonomik kalkınmasının adil biçimde oluyor oluşunu desteklememiz gerekiyor. Bu cinsten global bir istikrarsızlık ortaya koyan gayretlere dayanak vermediğimizi söz etmek istiyorum. Tekrar altını çiziyorum, Çin’in toprak bütünlüğüne, siyasal egemenliğine bizim dayanağımız tamdır. Bu bahiste iç karışıklık çıkarmaya çalışan olayları da burada desteklediğimizi tabir etmek istiyorum” dedi.

“ÇİN’İN TÜRK DEVLETLERİYLE GELİŞTİRDİĞİ YATIRIMA DAYALI İLGİLERİ KIYMETLİ BULUYORUZ”

Çin’in Türk dünyası ve İslam dünyasıyla son yıllarda geliştirdiği bağlantıyı de memnuniyetle karşıladıklarını lisana getiren Fidan, “Özellikle Türk Devletler Teşkilatı’na mensup olan ülkeler başta Özbekistan, Kazakistan, Türkmenistan, Kırgızistan olmak üzere bu ülkelerle geliştirdiği son yıllardaki ticarete dayalı, yatırıma dayalı alakaları olağanüstü kıymetli buluyoruz ve destekliyoruz. Birebir halde Türkiye ve Azerbaycan’la da bağlantılarının artarak devam etmesini bekliyoruz. Başka taraftan İslam İşbirliği Teşkilatı üyesi ülkelerle de Çin’in son yıllarda daha sistemli bir iş birliği geliştirme eforu içinde olduğunu gördük. Daha birkaç gün önce Arap Ligi üyesi ülkelerle Pekin’de bir tepe vardı. Bu tepe marjında hakikaten kalkınmaya yönelik, refaha yönelik, işbirliğine yönelik hoş kararlar alındı. Bunlar da değerli gelişmeler. Başka taraftan Çin’in Suudi Arabistan ve İran ortasında yapmış olduğu arabuluculuk çalışması da not etmeye paha tarihi bir olaydı. Nitekim iki kardeş ülke ortasındaki devam eden kronik problemlerin Çin’in ortaya girmesiyle bir tahlile kavuşma yoluna girmesi ve bölgesel istikrarın devreye girmesi olağanüstü değerli. Bölgemizde yaptığı bu yapan katkıdan ötürü da ben Çinli meslektaşıma teşekkür ediyorum ve buradaki çalışmaların da devamını diliyorum” tabirlerini kullandı.

“TİCARETTEKİ DENGESİZLİĞİN BİR FORMDA GİDERİLMESİ GEREKİYOR”

Gazetecilerin sorularını yanıtlayan Bakan Fidan ekonomik ilişkilerin Türkiye ve Çin ortasındaki ikili münasebetlerin değerli bir ayağını oluşturduğunu belirterek, “Özellikle aramızdaki ticaret hacmindeki büyüklüğü biz memnuniyetle karşılıyoruz. Ancak bununla birlikte dengesizliğin de bir biçimde giderilmesi gerekiyor. Bu husustaki somut tekliflerimizin Çinli mevkidaşım ve makamlar tarafından karşılık bulmuş olmasını bu seyahatte görmekten bilhassa memnuniyet duyduğumu söz etmek istiyorum. Burada başta da söyledim, bizim ortadaki açığı kapatmaya yönelik somut tekliflerimiz oldu. Bunların başında tarım eserleri ithalatındaki yelpazenin genişletilmesi, turizm konusundaki çalışmaların arttırılması, daha fazla Çinli turistin Türkiye’ye gelmesi ve bilhassa yol jenerasyon projesinin uzantısı olan bahislerdeki altyapı yatırımlarının, daha evvel başlatılan projelerin Türkiye’de nihayete erdirilmesi. Bu bahiste Türkiye Çin ortasında yaklaşık 10 yıldır devam eden ileri seviye çok emekli teknik çalışmalar var. Proje taslakları var, sonuca yaklaşılmış, fizibilite çalışmaları var. Bunların somut olarak hayata geçirilmesi konusundaki beklentilerimizi ilettik” biçiminde konuştu.

“GAZZE’DE ATEŞKES SAĞLANMALI”

Çin Dışişleri Bakanı Wang Yi ise basın toplantısında yaptığı konuşmada, Gazze’deki insani duruma dikkat çekti. Gazze’de ateşkes sağlaması ve Orta Doğu’da barış ve istikrarın korunması gerektiğine dikkat çeken Wang, “Sorunun konut sahibi Orta Doğu halkıdır. Orta Doğu ülkelerinin dayanışma içinde kendi problemlerini çözmesini destekliyoruz. Bölgenin huzura kavuşmasını destekliyoruz. Gazze’de bir an evvel ateşkes sağlanmalıdır ve insani durum iyileştirilmelidir, bütün esirler hür bırakılmalıdır. İki devletli tahlil Filistin sıkıntısının temel çıkış yoludur. İki taraf da Filistin’in BM’nin resmi üyesi olmasını ve uzlaşıyı destekliyor. Çin ve Türkiye ortasındaki uyumunun güçlendirilmesi Filistin sıkıntısının bir an evvel kalıcı, kapsamlı ve adil bir tahlile kavuşturulmasına ivme kazandıracaktır” diye konuştu.

Türkiye ve Çin’in kendi legal haklarını müdafaa, kendini geliştirme, milletlerarası adaleti müdafaa üzere alanlarda geniş ve ortak çıkarlara sahip olduğunu belirten Wang Yi, çok boyutlu ve yüksek seviyeli bağların oluşturulmasının iki ülke ve halklarının faydasına olacağını söz ederek, “Çin tarafı Türk tarafı ile birlikte ikili münasebetleri üst düzeye taşımaya hazır” dedi.