Çocukların gelişimi ve sağlığı için gizli tehlike: Şeker

Yetişkinler olarak bizim yahut çocuklarımızın şekere ne ölçüde muhtaçlığı var? Bedenin, kanda bulunan ve tüm bedende güç için kullanılan şeker çeşidi olan glikoza muhtaçlığı vardır.

Fakat beden bu glikozu tam tahıllar, meyveler ve sebzeler üzere kompleks karbonhidratlardan elde edebilir. Gerektiğinde protein yahut yağdan da glikoz elde edebiliriz. Bedenin gelişmesi için sofra şekeri yahut ek şeker içeren işlenmiş besinler ve şekerli içecekler üzere şekerin kolay biçimlerini tüketmek gerekli değildir.

Uzmanlar, işlenmiş besinlerin yaklaşık yüzde 70’inin bir tıp ek şeker içerdiğini hatırlıyorlar. Dünya Sıhhat Örgütü tavsiyelerine nazaran, 2 yaşın altındaki çocuklar için ek şekerlerden kaçınılmalı ve 2 ila 16 yaş yahut daha büyük çocuklar için ek şeker toplam kalorinin yüzde 5’i yahut daha azıyla sonlandırılmalıdır.

ÇOK KISITLAYICI OLMAKTAN KAÇININ

Bu, 2 yaşından büyük çocuklar için ölçülü olarak biraz şeker tüketilebileceği manasına geliyor. Fakat uzmanlar, bunu yalnızca kahvaltılık gevrekler, ekmekler, içecekler, süt eserleri ve sandviçler üzere günlük yiyeceklerle sonlandırmaya çalışmanızı ve ailece tadını çıkarabileceğiniz özel ikramlara ayırmanızı öneriyor.

Genel olarak uzmanlar, çocuklar için büsbütün şekerin kesilmesi gereken katı diyetleri önermiyorlar. Zira bu çok kısıtlayıcı yaklaşımın sistemsiz yemeye yol açabileceği konusunda uyarıyorlar.

Bunun yerine, ek şeker tüketimini sınırlamak ve daha sağlıklı bir düzeyde tutmak bilhassa çocuklar için çok daha uygun bir yol olarak öne çıkıyor. Bunun tek istisnası bebekler ve 2 yaşın altındaki çocuklardır, zira bu çok kritik bir gelişimsel penceredir ve deliller bu müddet zarfında ek şeker alımının bilhassa ziyanlı olduğunu göstermektedir. Bu nedenle, mümkün olduğunca tüm ek şekerlerden kaçınılması gerekiyor. Buna meyve suyunda bulunan şeker de dahildir.

ÇOCUKLARI DORUKTAN TIRNAĞA KADAR ETKİLİYOR

Çok şeker ve tatlandırıcı tüketiminin çocukların sıhhati üzerinde doruktan tırnağa çok çeşitli tesirleri olabiliyor ve fazla şeker tüketimi hem kısa hem de uzun vadeli sonuçlar içerebiliyor.

Çocuklarda çok şeker tüketimi hafıza ve konsantrasyon üzerindeki tesirlerden diş çürümesine, kardiyovasküler hastalık ve diyabet riskine, yağlı karaciğer hastalığının gelişimine, gastrointestinal sorunlara ve astım ve akne dahil olmak üzere birçok semptomla kendini gösterebilen büyük ölçekli iltihaplanmalara kadar onlarca sıhhat sıkıntısına neden olabiliyor.

Kan şekeri düzeyleri yükselip düştükçe, güç düzeyleri ve ruh hali de yükselip düşer. Kan şekerin büyük dalgalanmalar yaşayanlar, daha kolay gerilime girme eğilimindedirler. Bu yüzden yüksek şekerli bir diyet, depresyon üzere uzun vadeli zihinsel sıhhat sıkıntılarıyla da irtibatlıdır.

ÖĞRENME YETENEĞİNİ ETKİLİYOR

Değişik bir halde, bebeklerin anne karnında kaldıkları müddet boyunca maruz kaldıkları şekerin bile erken çocukluk devrinde ölçüldüğünde gelecekteki öğrenme yeteneği ile bağlantılı olduğunu gösteren çalışmalar var.

Bilhassa içeceklerde hem olağan hem de yapay tatlandırıcıları tüketmenin uzun vadeli tesirleri, yetişkinlikte erken bilişsel gerileme ve Alzheimer hastalığı ile temaslıdır. Bunun, beyni koruyan kıymetli proteinleri ve enzimleri yahut beyin sinapslarının (bağlantılarının) büyüme ve değişme yeteneği üzerindeki tesirler yoluyla gerçekleştiğine inanılıyor.

GERİ DÖNDÜRÜLEMEZ TESİRLER BIRAKABİLİR

Uzmanların dikkat çektikleri bir öteki nokta ise yüksek şeker düzeylerinin hayati organların büyümesini nasıl engelleyebileceği. Açık bir örnek, şekerin gelişmekte olan dişleri tahrip etme halidir. Çocuklar ağızdaki şekerin neden olduğu diş çürümesine daha yatkındır. Gelişmekte olan dişlerin aside daha hassas olmasının nedeni, şimdi onları korumak için kâfi mineye sahip olmamalarıdır.

Uzmanlar ayrıyeten, ömrün birinci yıllarında gelişen ve bu devirde şeker içeriği yüksek bir diyet de dahil olmak üzere beslenmeden etkilenen bağırsak mikrobiyomunu nasıl etkilediği konusunda uyarıyor. Şeker oranı yüksek bir diyet, bağırsak mikrobiyomunun gelişme halini değiştirebilir ve bu geri döndürülemez olabilir. Diğer bir örnek, fruktoz ve yapay tatlandırıcıların çok küçük ölçülerde bile hücre gelişimini nasıl değiştirebildiği ve gelişmekte olan hücreleri yağ hücrelerine dönüşmeye daha yatkın hale getirebildiğidir.

Uzmanlar, şekerin sıvı formlarının ağır bir şeker dozu sağladıkları ve ekseriyetle kalori dışında besinsel yararlar sağlamadıkları için bilhassa ziyanlı olduğuna dikakt çekiyor. Buna şekerli içecekler, meyve suları, güç içecekleri ve şekerli kahve ve çaylar da dahildir.

Uzmanlar, fruktozun çağdaş beslenmemizde artık çok daha fazla ölçüde tüketilen bilhassa ziyanlı bir şeker olduğuna da dikkat çekiyor. Meyve suları ve meyve suyu bazlı içecekler de yüksek fruktoz içeriğine sahiptir. Bu yüzden, bütün meyveyi yemek düzgündür zira lif fruktozun emilim oranını azaltmaya yardımcı olur ve karaciğeri ziyanlı tesirlerinden korur. Lakin, meyve suları ve meyve suyu konsantreleri üzere yüksek fruktozlu şekerler, karaciğer yağlanması ve bedenin öteki bölgelerinde iltihaplanmaya yol açabileceğinden, tüketimi sonlandırılmalıdır.

ÇOCUKLARDA ŞEKER TÜKETİMİNİ AZALTMAK İÇİN İPUÇLARI

Bu bahisteki ana ipuçlarından biri, kahvaltıda ek şeker tüketimini sınırlamaktır. Zira yüksek şeker içeriğine sahip bir kahvaltı, çocukları adeta şekerli bir sürat trenine sokar ve bu da kan şekerinde çok büyük bir iniş ve çıkış döngüsüne neden olabilir. Kan şekerindeki bu dalgalanmalar, tüm gün sürebilecek daha fazla şeker isteğine yol açabilir.

Bu yüzden bilhassa çocuklar için pazarlanan kahvaltılık tahıl gevrekleri, yoğurtlar, smoothie’ler ve yüksek şekerli meyve suları üzere eserlerin sonlandırılması gerekir. Bunlar yerine, çocuklara daima güç vermek ve onları günün ilerleyen saatlerinde daha güzel yeme kararları vermeye hazırlamak için protein ve lif içeren bir kahvaltı sağlamaya çalışın.

Dahası, yalnızca olağan şekerlere değil, tıpkı vakitte yiyecek ve içecek eserlerinde yaygın olarak kullanılan düşük kalorili tatlandırıcıların (hem doğal hem de yapay) tüm çeşitlerine de dikkat etmek gerekiyor.

Stevia, keşiş meyvesi, şeker alkolleri ve sukraloz üzere tatlandırıcılar olağan şekerden daha tatlıdır ve çocuklarda tatlı tat tercihini pekiştirerek daha tatlı besinler istemelerine neden olur. Düşük kalorili tatlandırıcılar ayrıyeten açlığın artmasına ve çok yemeye ve mümkün bir obezite riskine yol açabilir. Ayrıyeten, bu tatlandırıcıların muhtemel uzun vadeli sıhhat sonuçları bilinmemektedir.

Çocuklar tatlı tatlara karşı istekler doğarlar ve bu, anne sütünün tatlı olan tadını tercih eden ve kontamine besinlerden kaçınan bir çeşit kollayıcı düzenektir. Lakin, dünyanın geldiği noktada yiyecek kaynaklarımız çok şekerli ve çocuklar artık sıhhatleri için ülkü olandan çok daha fazla şekerli yiyecek ve içecekle yetiştiriliyor. Tatlı yiyeceklerin çocuklara erken tanıtılması, yerleşik tatlılık tercihini artırabilir ve çocukların şeker için daha güçlü istek duymalarına neden olabilir.

Burada şekeri ödül yahut ceza olarak kullanmamak büyük değer taşıyor. Ayrıyeten meskende hangi besinleri bulundurduğunuz da büyük kıymet taşıyor. Şekerli yoğurtlar, kahvaltılık gevrekler, şekerli atıştırmalıklar ve şekerli içecekler üzere besinlerin meskende olmaması, onları tüketme ihtimalini düşürecektir. Şeker bağımlılık yapabilir, bu nedenle onu ölçülü tutmaya çalışmak değerlidir. Buradaki ana fikir, doğal besinler için bir sevgi geliştirmeye yardımcı olmak ve damakların daha düşük bir tatlılık düzeyini tercih etmesini sağlamaktır.