Çok tartışılıyordu! Dikkat çeken emeklilik kararı: Artık engel kalmadı…

Kamuoyunda 15 yıl ve 3600 günle emeklilik olarak bilinen emeklilik biçimi daima merak edilir. Bu emeklilik için gerekli yaş dışındaki sigortalılık müddeti ve prim ödeme gün sayısı kurallarını sağladıktan sonra istifa ederek kıdem tazminatı alınması konusunda dikkat edilmesi gereken kimi noktalar var. Bu bahiste Yargıtay’ın verdiği yakın tarihli kararlar personeller için çok kıymetli. Patronların de bu mevzuda nasıl hareket etmesi gerektiği kararlarda ortaya çıkıyor.

Yargıtay, daha evvel vermiş olduğu kararlarında 15 yıl, 3600 günle kıdem tazminatı alan bireylerin tekrar çalışmaya başlamaları konusunda dürüstlük unsuruna karşıtlık yoksa ve hakkın berbata kullanılması kelam konusu değilse emekçi lehine kararlar vermişti.

ÇALIŞMA HÜRRİYETİ

15 yıl, 3600 günle emekçiye ödenen kıdem tazminatının genel münasebeti emeklilik için gerekli yaş dışındaki kuralları sağlaması sonrası yaş koşulunu çalışmadan bekleyecek olmasıdır. Bu hak kapsamında kıdem tazminatı alanların yine çalışıp çalışamayacağı konusu farklı değerlendirmelere husus olabiliyordu.

Bu durumdaki personeller kısa bir mühlet sonra tekrar çalışmaya başladıklarında tazminatı ödeyen patron “hakkın berbata kullanıldığı” argümanı ile dava açıp tazminat istiyordu. Başka yandan Anayasa’da açıkça yer alan çalışma hürriyeti kapsamında bu bireylerin tazminat aldıktan sonra yine çalışmasının “hakkın berbata kullanılması” olup olmadığı konusunda farklı kararlar da kelam konusuydu.

HERKES İÇİN GEÇERLİ DEĞİL

Emeklilik için yaş dışındaki öteki kuralların sağlanması nedeniyle işyerinden ayrılıp kıdem tazminatı alınması mümkün. Fakat bu bütün çalışanlar için 15 yıl, 3600 gün değil. Kişinin birinci defa sigortalı olduğu tarih şayet 8 Eylül 1999 ve öncesi ise bu durumda 15 yıl, 3600 gün şartı geçerli.

Lakin 9 Eylül 1999 ve sonrasında birinci sefer sigortalı olmuş şahıslar için bu kaide 25 yıl sigortalılık ve 4500 gün, ya da 7000 prim günü. Münasebetiyle bu hakkı kullanmak isteyen şahısların kesinlikle evvel kendi durumlarını gözden geçirmeleri ve SGK’ya (Sosyal Güvenlik Kurumu) başvurarak bu bahiste yazı talep etmeleri yerinde olacaktır.

PATRONA YAZI

Birinci sefer sigortalı olunan tarihe nazaran değişen emeklilik şartlarından prim ödeme gün sayısı ve sigortalılık mühletini dolduran şahıslar bu durumlarını tespit eden yazıyı bağlı oldukları SGK vilayet yahut ilçe müdürlüklerinden alıp patrona verdikleri takdirde patron bu şahıslara kıdem tazminatı ödemek zorunda. SGK gerekli denetimleri yaparak kişinin emeklilik için gerekli yaş dışındaki öbür kaideleri tamamlamış olması halinde çalışana “kıdem tazminatı alabilir” yazısı vermektedir.

YARGITAY’DAN PERSONEL LEHİNE KARAR VAR

15 yıl ve 3600 günle kıdem tazminatı alan bir çalışanın bu hakkını berbata kullandığı tezi ile açılan davada Yargıtay açıkça, bu durumdaki emekçilerin tekrar çalışmaya başlamasının “hakkın berbata kullanılması” olmadığı istikametinde karar verdi. Bu karar sonrası 15 yıl 3600 günle kıdem tazminatı alan bireylerin tekrar çalışmaya başlamalarının önünde bir mani kalmamış oldu.Daha evvel birtakım durumlarda mahkemeler çalışanın çok kısa bir mühlet sonra yine çalışmaya başlaması halinde bu durumun “hakkın berbata kullanılması” olarak kıymetlendirilebileceği istikametinde kararlar verebiliyorlardı. Fakat kararda açıkça bu sözün yer alması tazminat alan bireylerin tekrar çalışabileceklerini ortaya koymuş oldu.

İŞTE SON ÖRNEK

2020 yılının Eylül ayında verdiği bir öteki kararında da Yargıtay bu ilkeyi hala koruduğunu gösterdi. Davaya bahis olayda personel 15 yıldır çalıştığı işyerindeki patronuna SGK’dan aldığı yazıyı vererek kıdem tazminatının ödenmesini talep etmiştir. Patron ise işyeri uygulaması olarak işten ayrılma tarihinden itibaren 3 aylık müddet içerisinde, öbür bir iş yerinde çalışılmadığı tespit edilirse kıdem tazminatı ödeneceğini belirtmiş

Çalışanın 6 gün sonra diğer bir işyerinde çalışmaya başladığının tespit edilmesi sonrası patron personele kıdem tazminatı ödemesi yapmamış ve personel de yargı yoluna gitmiştir. Birinci derece mahkemenin davayı reddetmesi sonrası personel Yargıtay’a başvurmuş ve Yargıtay emekçiyi haklı bulmuştur.

Yargıtay kararında çalışanın kanunun kendisine tanıdığı bir hakkı kullandığını ve 6 gün sonra öteki bir iş yerinde tekrar işe başlamasının hakkın berbata kullanılması olarak değerlendirilemeyeceğini söz etmiştir. Bu nedenle personele kıdem tazminatının ödenmesi gerektiğine hükmetmiştir.

Münasebetiyle Yargıtay yakın tarihli bu kararında da emekçinin 15 yıl, 3.600 gün hakkını kullanıp yine işe girmesinin hakkın berbata kullanılması olmadığı görüşünde devam etmektedir ve kararlarını bu tarafta vermektedir.