COVID-19 Geçiren Kişiler Hakkında Merak Edilenler!

Aralık 2019 da Çin’de birinci olayların görülmesi ile başlayan ve tüm dünyaya yayılan daha sonradan SARS-CoV-2 olarak isimlendirilen virüsün neden olduğu COVID-19 pandemisinin birinci yılını geride bırakmak üzereyiz. Pekala, şuanda tüm Dünya’da merak konusu olan COVID -19 aşıları hakkında neler biliyoruz? COVID-19 geçiren bireyler aşı olmalı mı? Hastalığı geçiren şahıslar tekrar COVID-19 olabilir mi? Antikor testleri ve koruyuculuk hakkında bir yıllık tecrübeler ve yorumlar… Tüm merak edilenleri Çocuk Sıhhati ve Hastalıkları/Çocuk Enfeksiyon Hastalıkları Uzmanı Dr. Serkan Atıcı yanıtladı.

Aralık 2020 sayılarına incelendiğinde Dünya’da 80 milyondan fazla hadisenin görüldüğü, 1.7 milyondan fazla kişinin de hastalık nedeni ile kaybedildiğini görmekteyiz. Birinci olayın 11 Mart 2019 görüldüğü ülkemizde olay sayısı 2 milyonu geçmiş olup, maalesef 20 bine yakın şahısta COVID-19 nedeni ile hayatını kaybetmiştir. Pandeminin birinci devirlerinde maske, aralık, hijyen üzere denetim tedbirlerini tartışırken günümüzde başta COVID-19 aşıları olmak üzere tartışılan bahislerde, COVID-19 hakkında merak edilen sorularda, bilimsel gelişmeler ışığında güncellenmiştir.

Uzm. Dr. Serkan Atıcı ‘’Özellikle COVID-19 geçiren kişi sayısının fazla olması ve giderek de bu sayının artması, bu bireyler hakkında değişik soru ve meseleleri da beraberinde getirmiştir. Bazen insanlarda baş karışıklığına yol açan, birtakım hasta yahut yakınlarının kimi vakitte meslektaşlarımızın çeşitli bağlantı yolları ile bizlere sormuş olduğu, bizimde toplumu bilinçlendirmek için kıymetli olduğunu düşündüğümüz COVID-19 geçirmiş bireyler hakkındaki en çok merak edilen soru ve meseleler ile ilgili gelişmeleri aktüel bilimsel bilgiler ışığında paylaşmak istedik.’’ dedi.

COVID-19 Geçirerek Güzelleşen Kişi Tekrar Tıpkı Hastalığı Geçirebilir mi? Geçirirse Daha mı Ağır Geçirir?

Bir yıllık deneyimler göstermiştir ki uygunlaşan şahıslar ortasında tam oran bilinmese de birtakım kaynaklarda %0.01-%0.1 olarak belirtilen oranlarda hastalığı tekrar geçirme riski vardır. Bununla ilgili hem ülkemizde hem de dünyanın çeşitli yerlerinde örnek olaylarda mevcuttur. Burada ki en büyük yanlış algı basında çıkan ya da etraftan duyulan münferit örneklerin herkes için genellemesinin yapılmasıdır. Herkesin immün sistemi yapısı birebir olmadığı üzere COVID-19 geçiren bireylerin immünizasyon yani hastalığa karşı koruyuculuk oluşturup, oluşturamama, koruyuculuk oluşturmuş ise ne seviyede koruyuculuk oluşturduğu, oluşan koruyuculuğun ne kadar mühlet ile hangi oranda kişiyi koruyacağı üzere parametrelerde değişmektedir.

Bu noktada çokça kullanılmaya başlanılan ve giderek yaygınlaşan SARS-CoV-2 antikor testlerine de bir alt başlık açmakta da fayda var. Antikorlar immünsistemin bileşenlerinden biri olan humoral immünitenin antijenlere (virüse yahut aşıda bulunan viral bileşenlere) özgül ürettikleri yanıtlardır. Antikor cevabı bize birtakım yorum imkânı sunsa da SARS-CoV-2 virüsüne karşı gelişen antikor karşılığının ne kadar süreceği, ne vakit azalarak sonlanacağı, kişiyi hangi oranda ne kadar mühlet koruyacağı günümüzde tam olarak bilinmemektedir. Bunu vakit ve bu vakit içerisinde yapılacak bilimsel çalışmalar gösterecektir. COVID-19 atlatan birtakım şahıslarında antikor geliştiremediği de gözlenmiştir. Bu durum kişinin immünize olmadığını göstermeyebilir. İmmünsistemin farklı bölgelerinin (hücresel immünite) aktivasyonuna bağlı gelişen immünizasyon sayesinde bu bireylerde de koruyuculuk sağlanmış olabilir. Bu sebeplerden ötürü hastalığı geçiren bireylerin koruyuculuğum hala devam ediyor mu yaklaşımı ile farklı vakitlerde, tekrar tekrar antikor düzeyleri baktırmalarının bilimsel bir temeli yoktur.

İkinci defa hastalığı geçiren hadiseler incelendiğinde bunların bir kısmının hastalığı birincisinden hafif yahut asemptomatik olarak geçirdiğini, birçoklarının emsal şiddette, bir kısmının da birincisinden daha ağır geçirdiğini, hatta dünya literatürün de ikinci defa geçirilen hastalık esnasında kaybedilenlerin olduğunu söylemek mümkündür. Hastalığın ikinci sefer geçirilmesinin kesin olarak birincisinden daha ağır olacağı algısı da yanlıştır. 

Özetle; COVID-19’u ikinci sefer hatta ikiden de fazla defa geçirmek mümkün olmakla birlikte hastalığın birinci bir yılı üzere kısa bir periyoda bakıldığında ikinci sefer geçirenlerin oranı çok düşüktür. Başta bu virüse çok sık ve ağır maruz kalan sıhhat çalışanları olmak üzere tüm insanların hastalığı geçirse dahi rehavete kapılmadan, denetim tedbirlerine ve alınan önlemlere azamî derecede dikkat etmeleri yanlışsız bir yaklaşım olacaktır.

COVID-19 Geçiren Kişinin COVID-19 Aşısı Olması Gerekir mi?

Uzm. Dr. Serkan Atıcı, ‘’Bu mevzuda şu an için netleşmiş bilimsel görüş birliği yoktur. Çeşitli uzman görüşleri mevcuttur. Tekrar hastalığa yakalanma oranının %0.1 in altında olduğunu, geçirilen hastalığın sağlıklı bireylerin %90-95’inde şu anki saptamalara nazaran 6 aya kadar müdafaa sağladığını, hastalığı geçiren şahıslarda aşının lokal yahut sistemik tesirlerinin nasıl olacağına dair kâfi bilginin bulunmayışını da dikkate alarak bilhassa son 1-2 ayda, hatta 6 ay öncesine kadar hastalığı geçirenlerin, bu devir için aşı olmamasını öneriyoruz. Bu bahisteki bilgiler netleşip, ortak görüş birliği oluşana kadar farklı sıhhat durumu olan şahısların tabipleriyle görüşüp uzman görüşü doğrultusunda tabibi ile birlikte ortak karar vermeleri yanlışsız olacaktır.’’ dedi.

BEYAZ HABER AJANSI (BHA)