“Covid-19 sonrasında rehabilitasyon uygulamalarını hızla hayata geçirmek gerekiyor”

Fizikî Tıp ve Rehabilitasyon Kısmı Uzman Prof. Dr. Deniz Evcik, yaygın kas ağrılarının Covid-19 hastalığının birinci bulgusu olarak çıktığını söyleyerek, “Görüyoruz ki Covid-19 tablosu içerisinde eklemlerinde tutulma yaşadığını görüyoruz. Eklemlerden ise en fazla el, bilek ve ayak bilek eklemlerinde tutulma yaşandığını görüyoruz. Öncelikle gerçek bir kıymetlendirme, ağrı idaresi ve gerekli olgularda da rehabilitasyon uygulamalarını süratle hayata geçirmek gerekmektedir” dedi.

İnanç Sıhhat Kümesi Covid-19’un tesirleri ve hastalık sonrası rehabilitasyon süreci ile ilgili basın toplantısı düzenledi. Toplantıda, İnanç Hastanesi Fiziksel Tıp ve Rehabilitasyon Bölümü Uzman Prof. Dr. Deniz Evcik, Güven Çayyolu Cerrahi Tıp Merkezi Sağlıklı Ömür Danışmanı Prof. Dr. Meltem Yalınay ve İç Hastalıkları Uzmanı Yavuz Maşrabacı açıklamalarda bulundu. Toplantı kapsamında, Covid-19 sonrası yaşanan kas-eklem problemleri, Covid-19’un bağırsaklara tesiri ve hastalığa bütünsel yaklaşım ve Covid-19’dan korunmanın püf noktaları da ele alındı.

‘İLAÇLARA BAĞLI DA OLABİLİYOR’

İtimat Hastanesi Fizikî Tıp ve Rehabilitasyon Kısmı Uzman Prof. Dr. Deniz Evcik, rehabilitasyonun Covid-19 salgını ile birlikte gitgide arttığını söyledi. Covid-19 salgınının başladığı andan itibaren yalnızca akciğer tutulumunun ön planda olduğunu belirterek, şunları kaydetti:

“Bu tarafta bir ağırlaşma oldu. Lakin ilerleyen vakitlerde gördük ki, Covid-19 yalnızca akciğer tutulumu yapan hastalık değil, bununla birlikte başta kas-iskelet sistemi olmak üzere birçok farklı sistemi ve organı tutan bir hastalık pozisyonundadır. Kas-iskelet sistemi tutulumunu biz hem Covid-19 hastalığı devrinde hem hastalık ile birlikte verdiğimiz ilaçların yan tesiri olarak hem de artık 2 yıldan sonra artık gündemde olan ‘Post Covid’ dediğimiz hastaların Covid sonrası devrinden bahsetmek gerekiyor. Kas-iskelet sistemindeki tutuluma baktığımız vakit birçok çalışmada ülkeden ülkeye farklılık göstermekle birlikte yüzde 10 ile 75 ortasında epey geniş bir aralıkta tutulum var. Kas-iskelet sistemindeki bulgulara baktığımız vakit en büyük tutulumun yaygın ağrı, halsizlik, yorgunluk ve eklem tutulumu üçlüsünde olduğunu görüyoruz. Bilhassa yaygın kas ağrıları Covid-19 hastalığının birçok hastada birinci bulgusu olarak karşımıza çıkıyor. İlerleyen süreçte gördük ki, kas ağrıları devam ediyor, ilaçlara bağlı da olabiliyor. Covid-19 periyodu sonrası da karşımıza çıkabiliyor. Kas-iskelet sistemi tutulumunda miyalji, artralji, yorgunluk en sık karşılaştığımız bulgulardır. Görüyoruz ki Covid-19 tablosu içerisinde eklemlerinde tutulma yaşadığını görüyoruz. Eklemlerden ise en fazla el, bilek ve ayak bilek eklemlerinde tutulma yaşandığını görüyoruz. Çalışmalar bunları gösteriyor. Öncelikle hakikat bir kıymetlendirme, ağrı idaresi ve gerekli olgularda da rehabilitasyon uygulamalarını süratle hayata geçirmek gerekmektedir.”

‘BU HASTALARA SIK RASTLAMAYA BAŞLADIK’

Evcik, hasta olanların hastaneye yatmasalar bile karantina devirlerinde bilhassa yaşlı olan kümede hareketsizliğe bağlı olarak kaslarda erime ve güçsüzlüğün sıklıkla yaşandığını söyleyerek, “Eğer hastanın hastane yatışı varsa, ağır bakım sürecini yaşıyorsa hareketsizliğe bağlı olarak kaslarda erime, kuvvet kaybı, bası yaraları ve yüzü koyun yatırmalar karşısında uyuşmaların, karıncalanmaların ve kuvvet kaybı hissinin olduğunu görüyoruz. Ağır bakım sürecinden kurtulduğumuz vakitte hastaları tedavi için kullandığımız kimi ilaçlarda da ağır olarak kas-iskelet sistemi tutulumuna şahit oluyoruz. Bunların başında yüksek oranda kullandığımız kortikosteroid etken unsuru olan ilaçlar var. Bilhassa ağır bakımda yüksek dozda kullanıyoruz. Yeniden pandeminin başında kullandığımız sonradan kullanmaktan vazgeçtiğimiz ilaçlar var. Bunlarda yaygın olarak kas tutulumları yapabilmektedir. Dünya Sıhhat Örgütü (DSÖ) bu iki yıllık süreç içerisinde hastalar iyileşse bile kimi klinik tabloların devam ettiğini göstermektedir. DSÖ bu tanımlamalarla ilgili bir tablo yapmış. Şöyle diyor; şayet Covid-19 ile ilgili yakınmalarınız 12 haftadan daha uzun sürüyorsa, bu tabloda yahut hastalık geriledi, düzeldi ancak aşağı üst 3 ay sonra karşımıza çıkan bir klinik tablo var ve bu klinik tablo en az 2 ay devam ediyorsa ki bunlar içerisinde ağır olarak gördüğümüz kas-iskelet sistemi tutulumları, eklem-kas ağrıları, yorgunluk, konsantrasyon bozukluğu, anksiyete, depresyon ve teneffüs ile ilgili bulguları içeren bir klinik tablo buna da post-Covid ya da Long Covid denilen Covid-19 sonrası bir başlık altında incelemeyi uygun görüyor. Bu hastalara sık rastlamaya başladık” dedi.

‘COVİD-19 BAĞIRSAK EPİTAL HÜCRELERİNDE TUTULUM YAPIYOR’

İnanç Çayyolu Sağlıklı Ömür Yerleşkesi Sağlıklı Hayat Danışmanı Prof. Dr. Meltem Yalınay da, bağırsakların mikroorganizmaların en kalabalık yer olduğunu belirterek, şunları söyledi:

“Bağırsaklarımızdaki mikroorganizmaların güzelimize giden ve gitmeyenleri ortasındaki dengesizlikler bağırsakta bozukluğa sebep olmaya başlıyor. Covid-19’da gösterildi ki, bağırsakta disbiyozis (Bağırsak mikrobiyotamızda bulunan mikroorganizmaların dengesizliği), güzel ve makûs bakteriler ortasında bir oran bozukluğu varsa bu Covid-19 olaylarında daha şiddetli klinik seyir olmasına sebep oldu. Covid-19 öncesinde, sırasında ve sonrasında bağırsak mikrobiyotasının mutlak suretle göz önünde bulundurulmasını, özel tahlillerle ortaya konulmasını ki bu mikrobiyom tahlilleri insanı çok etkiliyor. Düzgün bir mikrobiyom tahlili uyguladığınız taktirde bireylere, olaylara; bu hastada, olağan şahıslarda olabilir. Gördüğünüz tahlil ile birlikte kişinin beslenmesini daha sağlıklı oluşturacak bir formda düzenleme, probiyotik dediğimiz bir grup özel takviyelerle buradaki ortamı düzeltme ve tekrar yapılandırma bahtına sahip oluyoruz. Covid-19 bağırsak epital hücrelerinde tutulum yapıyor. Bu tutulum sonucunda kişinin Covid-19 sonrasında da disbiyotik bir mikrobiyotaya geçiş yaptığı gösterilmiş. Hastalık sonrasında da immün karşılığın bağırsak üzerinden desteklenmesi gerektiği de yayınlarla ortaya konuldu.”

‘COVİD-19 GEÇİREN KİŞİ DENETİMLER İÇİN 1 AY BEKLEMELİ’

İnanç Çayyolu Sağlıklı Ömür Yerleşkesi İç Hastalıkları Uzmanı Dr. Yavuz Maşrabacı ise, Covid-19 geçiren bireylerde sıklıkla rastlanan sorunlar ile ilgili, “Psikolojik olarak yetersizlik duygusu, ‘hastalığım büsbütün geçti mi’ korkusu, fiziksel/harekete bağlı bozukluklar ve kimi organlara ilişkin sorunlar geliyor. Bu devirde ruh haliyle hayli tesirli olan denetimsiz yemek yemek, hareketsiz hayat ve gerilim artıyor.  Hastaların duygusal yemek bozukluğu yaşaması sonucu zımnî şeker görülme sıklığında da artışlar yaşanabiliyor. Covid-19 hastalığı geçiren kişi denetimler için en az bir ay beklemeli. Zira koronavirüsün kandaki olumsuz tesirlerinin geçmesi ve hastalığın stabilite kazanması için bir aylık müddete gereksinim var. Sonrasında da kişinin tümüyle fizikî, ruhsal ve mental manada denetimi yapılmalı. Böylelikle kişi hem ruhsal olarak kendine itimat sağlayacak hem de fizikî olarak yeterli olduğunu saptamış olacak.  Burada en değerli nokta akciğerlerin denetim edilmesi. Kişinin daha evvel geçirilmiş zatürresi varsa bunun güzelleşmesi önemlidir” tabirlerini kullandı.

Demirören Haber Ajansı – Son Dakika Haberleri