Danimarka Başbakanı, 1950’lerde ailelerinden kopardıkları Grönlandlılardan özür diledi

Danimarka’da 1950’lerde ‘seçkin bir toplumsal kesim’ oluşturma hedefli sosyal deney kapsamında ailelerinden 4-9 yaş arasında koparılan 22 Grönland yerlisinden halen yaşayan 6’sının Danimarka’ya karşı açtıkları tazminat davasında uzlaşmaya varıldı.

Hükûmetin tazminat ödemeyi kabul etmesiyle Danimarka Başbakanı Frederiksen, başkent Kopenhag’da düzenlenen Grönland Başbakanı Mute Egede’nin de katıldığı törende 6 Grönland yerlisinden bizzat özür dileyerek “Maruz kaldığınız şey korkunçtu, insanlık dışıydı, adil değildi, kalpsizdi.” ifadesini kullandı.

Frederiksen, “Danimarka bugün söylemesi doğru olan tek şeyi söylüyor, üzgünüz.” dedi.

Danimarka Başbakanı haftaya da Grönland’a giderek orada özür dileyecek

Ayrıca Danimarka hükûmeti, her bir kişiye 38 bin dolar tazminat ödemeyi kabul etti.

‘Seçkin Grönlandlılar yetiştirme projesi’

Grönland’daki ailelerinden koparılarak Danimarka’ya getirilen 22 çocuğun, Danca öğretilerek “örnek Grönlandlılar” olarak yetiştirilmesi ve yeniden evlerine geri gönderilmeleri planlanmıştı.

İki toplum arasında sıkı bağlar kurabilecek “seçkin bir toplumsal kesim” oluşturma hedefiyle ailelerinden koparılan çocuklar, önce bakımevine ardından koruyucu anne babanın yanına yerleştirilmişti.

Bir buçuk yıl sonra 6’sı evlat edinilen çocuklardan 16’sı Grönland’a dönmüştü.

Çocuklar ailelerine teslim edilmek yerine yetimhanelere yerleştirilmiş, yatılı Danimarka okullarına verilmişti. Ana dillerini unutan çocuklar, ailelerini bir daha görememiş, ileriki hayatlarında kimlik sorunları yaşamıştı.

Danimarka hükûmetinin hazırladığı bir rapor, çocukların yarısının yetişkinliklerinde akıl sağlığı sorunları veya alkol bağımlılığı yaşadığını ortaya koymuş, deneyin parçası olan bazı kişilerin evsiz olduğu, çoğunun görece erken öldüğü, birinin de intihar ettiğini göstermişti.

Danimarka Başbakanı Mette Frederiksen, 2020’de sosyal deney için Grönland’daki ailelerinden koparılan 22 çocuk için ülkesi adına özür dilemiş, yaşayan 6 kişiye yazılı özür mektubu göndermişti.

Kopenhag yönetiminin kasım ayında Grönlandlıların tazminat talebini reddetmesinin ardından kısa süre sonra hukuki yola başvurulmuştu. Danimarka hükûmeti, geçen hafta uzlaşarak tazminat talebini kabul etmişti.