Dedesi Devrim otomobilini yaptı, torunu uçan otomobil tasarladı

Hürriyet gazetesi müellifi Nuran Çakmakçı, ‘Kumru’yu tasarlayan Kürşad Özdemir’le konuştu. Çakmakçı’nın bugünkü yazısı şöyle: 

Dedesi İhtilal arabasını yaptı, torunu uçan araba hazırlığında. Dr. Kürşad Özdemir, ‘Kumru’ ismini verdiği uçan arabanın dizaynlarını tamamladı. Feyz aldığı kişi ise birinci Türk arabası ‘Devrim’in imalinde vazife alan mühendis dedesi Celal Taner. Özdemir, “Cumhuriyet’i inşa eden kuşağa bir borcum var, ödeyeceğim” diyor.

Uzaya, uzaydaki yaşama, uzayda olabilecek ömür alanlarına daima ilgili olan MEF Üniversitesi Sanat Tasarım ve Mimarlık Fakültesi öğretim üyesi Dr. Kürşad Özdemir, Türk Patent Enstitüsü’nden uçan araba için tasarım tescil evrakını aldı. Viyana Teknik Üniversitesi’nde doktora yapan Dr. Kürşad Özdemir’in yanı sıra takımda İTÜ mezunu Elif Erdoğdu Özdemir, MEF Üniversitesi 2019 mezunu Sami Yücel ve İTÜ’den Prof. Dr. Alim Rüstem Aslan yer alıyor. Dr. Özdemir, hayallerini ve Kumru ismini verdiği uçan arabanın proje sürecini şöyle anlatıyor:

MAKİNE AŞKI 3 YAŞINDA BAŞLADI

“Makine sevdamın birinci kilometre taşı, 3 yaşındayken içini merak etiğim için kırdığım bir fotoğraf makinesidir. Yenemediğim merakımın kurbanı olan ve hâlâ sakladığım bu makine benim merakımın ve sevdamın yanı sıra ailemin toleransının birinci işareti. Çocukken babamın matbaasındaki baskı makinelerinin ortasında koşup oynadım. Simsiyah ‘Heidelberg’ makineleri çok seyrettim, sesleri, kokusu aklımdan hiç çıkmaz. Celal dedem, Mustafa Kemal Atatürk’ün cumhuriyeti inşa etmek için Avrupa’ya yolladığı bir avuç gençten biriydi. Kendisi, Darüşşafaka’dan çıkıp daha çocuk yaşta Almanya’da Konstanz Yüksek Mühendislik Okulu’na girmiş. Eğitimi bitince Türkiye’ye dönüp demiryolu fabrikalarını yönetmiş. Birinci yerli lokomotifin motorunu yapmış. Sırasıyla Sivas, Eskişehir ve Adapazarı demiryolu fabrikalarının müdürlüğünü yapmış. Ben Celal dedem ile maalesef hiç tanışamadım ancak annemden yaptıklarını, kıssalarını, biçimini dinledim, not defterlerini inceledim. Tahminen de hiç göremediğim için izini sürdüm. Ben de Almanca öğrendim, Konstanz’da değil lakin Viyana’da okudum.

MARS VAZİFESİ PROJESİ

İstanbul’da Mimar Sinan Üniversitesi’nde aldığım mimarlık eğitimim de denizaltıları, uçakların ayrıntılarını çizerek geçti. Mimarlığı makinelerle birlikte düşündüm daima. Doktora eğitimim sırasında Avrupa Uzay Ajansı’nın (ESA) Mars vazifesi projesinde yer aldım. Mars yüzeyi için tasarladığımız taşınabilir istasyon birinci araç projesi tecrübem oldu. Türkiye’ye döndükten sonra takımımla araç dizaynlarına devam ettim. Askeri araç tasarımı yarışında mansiyon, Savunma Sanayi Başkanlığı’nın robotik müsabakasında ise birincilik mükafatı aldık. Uçan otomobil tasarımı olan Kumru da bana büyük heyecan veren bu projelerden bir tanesi. 

Teknolojik sistemlere de onları anlamaya da daima ilgi duydum. Lisans eğitimim mimarlık olduğu için uzay, teknoloji ve makinelerine olan ilgimi mimarlıkla birleştirmeye çalıştım. Bu nedenle Viyana Teknik Üniversitesi’ndeki doktora tezimi uzay mimarlığı üzerine yazdım. Tezimde denizaltılar, uçaklar, hatta askeri araçlar kıymetli rol oynadı. Uçan otomobil daima ilgimi çeken bir mevzuydu. Tezimde olmasa da her vakit ilgilendiğim ve takip ettiğim bir araç oldu.”

DEDESİNİN İZİNDE
Atatürk’ün Cumhuriyet’i inşa etmek için mühendislik okumak üzere Avrupa’ya yolladığı bir avuç gençten biri olan Celal Taner, 1960’lı yılların başında geliştirilen lakin talihsizlik sonucu rafa kaldırılan birinci yerli araba Devrim’i geliştiren takımdaydı. Dr. Kürşad Özdemir de hayatı boyunca dedesinin izini sürdü.

AMAÇ 2023’TE UÇURMAK

Kürşad Özdemir, dizaynını yaptığı uçan arabanın bir prototipini 2023’te havalandırmayı hedefliyor: “Büyük firmaların da uçan otomobiller konusunda çalışma yaptığını gözlemledim. 2019 yazında başladığımız tasarım sürecini MEF Üniversitesi’nde hayata geçirdim. Aralıksız olarak bir yıl çalıştık. Fırsat bulduğumuz her an çalışmaya devam ettik. COVID sürecinde de durmadık. Zorluydu lakin sonucu hoş oldu. Çekirdek takımımızın tasarım geliştirme sürecinde muhtaçlık duyduğu dayanağı, benim de öğretim üyesi olduğum üniversitemin Rektörü Prof. Dr. Muhammed Şahin, özel bir ilgi ve eforla; bütçe, yer ve altyapı olarak sağladı. Geleceğe ilişkin nitelikli bir eserin gelişim seyahatinde birinci yatırımı üniversitemden aldım. Dizaynın birinci tescil dokümanını aldık. Patent sürecimiz devam ediyor. Türkiye’de uçan araba olarak diğer projeler de olduğunu biliyorum ve bu çok sevindirici.

İSTANBUL’UN KUŞU

Bilhassa Baykar kümenin Cezeri’si ileri kademede. Bu projelerin de patent sürecinde olduğunu iddia ediyorum. Lakin ben patent taramasında bir uçan araba projesiyle karşılaşmadım. Kumru projesinin yol haritasında küçük ölçekli prototipler ile denemeler yapmak ve teğe bir kopyasını inşa ederek mekansal niteliğini görmek var. Üniversitede proje üzerinde çalışmaya devam edeceğiz, iş birliklerine açığız. Gayemiz bu yıl içinde birinci moc-kup (motorsuz gerçek boyutunda tasarım), 2023’te de birinci havalanan prototipi (gerçek boyutunda, tüm materyalleri olan) çıkarmak. Uçan arabamın ismi Kumru. Kumru, kentsel hava ulaşımı ile ilgili bir araç. Tıpkı vakitte Kumru, İstanbul’a ilişkin değerli bir kuş. İstanbul ömrünün bir kesimi. Balkonumuza gelen, daima yanımızda olan, her vakit beslediğimiz bu hoş kuşun ismini vermek istedik. Dizaynında da kumrunun biçimini hissettirmeye çalıştık.”

KUMRU NEDİR?
İKİ KİŞİLİK UÇAN OTOMOBİL

KÜRŞAD Özdemir, dizaynını yaptığı uçan arabanın özelliklerini ise şöyle anlatıyor: “Kumru iki kişilik, kent içi hava nakliyatında (Urban Air Mobility) kullanılacak bir uçan araba tasarımı. Bu tip hava araçlarının yakın gelecekte akıllı kentlerin bir modülü olması öngörülüyor. Büyük otomotiv ve havacılık kuruluşları (Airbus, Audi, Ehang, Bell, Türkiye’de Baykar gibi) uçan otomobil dizaynları geliştiriyor. Her gün gelişen yapay zeka ve pil teknolojisi ile bu araçlar otonom ve şahsî ulaşım platformları haline gelecek. 2030’lu yıllarda kentlerin semalarının hareketlenmeye başlayacağı düşünülüyor.

ELEKTRİKLİ VE OTONOM

Kumru cazip olduğu kadar verimli bir dizayna da sahip. Büsbütün elektrikli ve otonom olarak tasarlandı. Aerodinamik olarak avantajlı, damla biçimli bir gövdesi var. Kabin tasarımı olabildiğince şeffaf ve ferah. Yalnızca iki kişilik bir koltuk ve sizi saran şeffaf bir kanopisi var. Tüm bilgi orta yüzleri bu kanopiye yansıtılıyor, görünümden gözünüzü ayırmanız gerekmiyor. Yan yana oturma durumunu, bizi teknik olarak zorlasa da koruduk. Zira kullanıcı deneyimini çok önemsiyoruz, seyahati yan yana paylaşmanın önemli olduğunu düşünüyoruz.”

EŞİYLE OMUZ OMUZA

Dr. Kürşad Özdemir’in grubunda İTÜ mezunu eşi Elif Erdoğdu Özdemir de var.