DEİK, Türkiye-İran ticari sorunlarının çözümü için devrede

Dış Ekonomik İlgiler Konseyi (DEİK) Türkiye-İran İş Kurulu Lideri Osman Aksoy, iki ülke gümrüklerinde işlerin olağan seyrinde devam ettiğini vurgulayarak şunları söyledi:

“Son devirde İran medyasında ve toplumsal medyada Türkiye gümrüklerinde yapılan yasal ve rutin uygulamalarla ilgili ülkemize karşı bir ekip suçlayıcı açıklamalar, olumsuz haberler yer almaktadır. Bu açıklamalar ve haberler bizi ziyadesiyle üzmektedir. İki ülke ticari alakalarına bir yararı olmadığı üzere tersine ziyan veriyor.

GÜMRÜKLERDE YASAYLARA UYGUN SÜREÇLER YAPILIYOR

Gümrük yönetimlerimiz kanunlara uygun bir biçimde misyonlarını yapıyor. İş insanları olarak, gümrük yönetimleri ya da başka devlet kurumlarındaki işlerin aksamadan yürümesi için işlerimizi, evraklarımızı eksiksiz hazırlamalıyız.

UYGULAMALARDA ÜLKELERE NAZARAN FARKLILIK GÖRÜLEBİLİR

Gümrük ya da devlet işleri her ülke bazında farklılıklar gösterebilmekte. İş beşerlerine tavsiyem, bu işlere başlanmadan bir denetim listesinin olması ki gümrüklerde ya da resmi makamlarda işleri beklemesin ya da ziyan görmesin.”

“TÜRKİYE-İRAN İŞ KURULU OLARAK, SORUNLARIN ÇÖZÜLMESİ İÇİN UĞRAŞ GÖSTERECEĞİZ”

Aksoy, Türkiye’ye ihracat yahut transit ticaret yapmak isteyen İranlı firmalara yönelik ise “Türkiye’nin mevzuatlarına ve milletlerarası kurallara uygun formda hareket etmek zorundalar. İran’daki firma sahiplerinin ve yetkililerinin, yaşanan rastgele bir sorunla ilgili hep eksiksiz ve en yanlışsız halde bilgilendirilmesi gerekir. Bütün tedbir ve dokümanların tam olmasına karşın birtakım problemlerin oluşması durumunda da Türkiye-İran İş Kurulu olarak, sorunların çözülmesi için uğraş göstereceğiz.” diye konuştu.

“TÜRKİYE-İRAN KARA YOLU HUDUT KAPISININ KAPATILMASI OLUMSUZ OLDU”

Salgının ikili ticarete tesirlerine değinen Aksoy, “Türkiye-İran kara yolu hudut kapıları 23 Şubat tarihinde kapatıldı. İran’a nakliye ve İran üzerinden yapılan transit sevkiyat çok olumsuz bir formda etkilendi. Firmalar mal gönderemez hale geldi. Yalnızca demir yolu üzerinden kısıtlı ölçüde sevkiyat yapılabildi. Sonunda 4 Haziran’da kapılar açıldı ve işler olağana döndü. Bilhassa Mayıs 2018‘de ağırlaşan ABD yaptırımları bugüne kadar İran’a yapılan yaptırımlarının en şiddetlisi oldu. 2019 yılı mayıs ayına gelinceye kadar İran o denli yahut bu türlü petrol, petrol eserleri ve petrokimya eserleri ihraç edebiliyordu. Mayıs 2019’da ise İran’ın petrol kesimi büsbütün yaptırım kapsamına alınarak, petrol ve petrokimya eserlerini ihraç edemez hale geldi.” dedi.

Aksoy, İran’ın ihracatının büyük kısmının yaptırım uygulanan bu kalemlerden oluştuğunu belirterek, “10 Ocak 2020’de İran’daki imalat, dokumacılık, madencilik ve inşaat dalları de yaptırım kapsamına alındı. Başlamış ve devam eden işler için tanınan 90 günlük geçiş devri sonunda yaptırımlar 9 Nisan tarihinde yürürlüğe girdi. Son olarak da 8 Ekim’de İran’ın finans bölümü yaptırım kapsamına alındı. Yaptırım kapsamında olmayan İran bankası kalmadı.” diye konuştu.

“BUGÜNE KADAR DÜNYADA BİLİNEN EN AĞIR YAPTIRIMLAR İRAN’A UYGULANDI”

İran’a uygulanan mevcut yaptırımların bugüne kadar dünyada bilinen en ağır yaptırımlar olduğunu vurgulayan Aksoy, şöyle konuştu:

“Hali hazırda ziraî eserler, ilaç, medikal ekipman, paklık eserleri, hijyen eserleri, sabun, el dezenfektanı, teneffüs aygıtı, vantilatör, iş güvenliği ekipmanı dalları yaptırım kararlarının bir birçoklarının dışında. Lakin bu bölümlere mal ve hizmet sağlayanlar, İranlı müşterilerinin ürettiği eserlerin İran içinde kullanıldığından ve ihraç edilmediğinden emin olmalı. Son derece kısıtlanmış bir çalışma alanı kalıyor. Türk firmalar için besin, hijyen, kağıt ve orman eserleri dalı için hala büyük bir potansiyel bulunuyor.

TÜRK İŞ İNSANLARI İRAN’A İLAÇ İHRAÇ EDEBİLİR

İlaç için de karşımızda epey elverişli bir pazar var. İki ülke ortasında yapılacak görüşmelerle, ilaç alımında uygulanan standartlar üzerinde bir mutabakata varılması durumunda İran’a önemli ölçüde ilaç ihraç edebiliriz.”

“İRAN GEÇEN YILDAN BU YANA PETROL İHRAÇ EDEMEZ DURUMDA”

Yaptırımlar nedeniyle geçen yılın mayıs ayından bu yana İran’ın, petrol ve petrokimya eserlerini ihraç edemez durumda olduğunu hatırlatan Aksoy, “Dövize erişimi ise bir oldukça zorlaştı. Evvelki yıllardan kalan döviz rezervleri de çok azaldı. İran’da, 2012 yılından bu yana resmi kurdan döviz almak her geçen gün daha da zorlaşıyor. Yalnızca çok acil ve hayati ilaç, ilaç hammaddesi ile temel besinler için resmi kurdan döviz tahsisatı yapılabiliyor.” dedi.

“YAPTIRIMLAR TEMEL PROBLEM”

Salgının iki ülke ticaretini yaptırımlara ek olarak ekstra etkilediğini vurgulayan Aksoy, “Esas sorun, İran’a uygulanan yaptırımlardan kaynaklanıyor. Hala pek çok eser yaptırım kapsamında. İran, petrol ve petrokimya eserleri ihraç edemez durumda. Dövize erişim de tıpkı halde son derece güç. Öne çıkan temel sorun budur. Salgının ekonomik ve ticari tesirleri, bu tablonun yanında ikinci planda kalıyor.” sözlerini kullandı.

“TÜRKİYE’NİN AVANTAJLI DURUMU VAR”

İran’ın, petrol bölümünde ihracat yaparak ithalatını finanse etme imkanına sahip olması gerektiğini belirten Aksoy, “Bu açıdan Türkiye’nin çok farklı ve avantajlı bir durumu var. İran’dan doğalgaz alımı yaptırıma tabi değil. 2018’de 2 milyar 400 milyon dolar, 2019’da 2 milyar 700 milyon dolar ve son olarak 2020’nin birinci on ayında da 1 milyar 700 milyon dolar düzeylerinde Türkiye’den İran’a ihracat yapıldı.” formunda konuştu.