Dikkat! Büyüme ve gelişme geriliğine neden olabilir

Viral enfeksiyonlarla çaba için kıymetli

Burnumuzun gerisinde yer alan boşlukta bulunan ve bağışıklık sistemimizin kıymetli bir modülü olan geniz eti dokusu (adenoid), teneffüs yoluyla bedene girebilecek ziyanlı husus, bakteri ve virüs çeşidi mikroorganizmaları yakalayarak yok ediyor. Geniz eti, bilhassa viral enfeksiyonlarla gayrette vazifeli lenfositleri içeren özel bir lenfoid dokudur.

Geniz etinin yabancı hususlara ve mikroorganizmalara karşı bağışıklık cevabı oluşturması, boyutlarında büyümeyle sonuçlanabiliyor. Tekrarlayan üst teneffüs yolu enfeksiyonları da geniz eti büyümesinin kıymetli bir nedenini oluşturuyor. Çocukluk çağında çok sık görülen bu sorun tıpkı vakitte çocuklarda burun tıkanıklığının en sık sebeplerinden biri olarak karşımıza çıkıyor.

Ağzı açık uyuyorsa, dikkat!

Bağışıklığımız için son derece değerli olan geniz etinin büyümesi ekseriyetle 5-6 yaşa kadar devam ediyor. Çocukluk periyodunda 7-8 yaşından itibaren küçülmeye başlayan geniz eti, yetişkinlikte kayboluyor. Kreş ve anaokuluna başlayan çocuklarda tekrarlayan enfeksiyonlara bağlı olarak bu doku büyümesi sık yaşanabilmekte; bilhassa 3-6 yaş kümesinde şikayetlere yol açmaktadır.

Geniz eti büyükse çocuklarda ağzı açık ahenge, horlama, burun tıkanıklığı, ağzı açık nefes alma görülüyor. Gece horlama yanında terleme, huzursuz ahenge, sık uyanma, salya akması, nefessiz kalıp uyanma, yani uyku apnesi üzere şikayetler de sık ortaya çıkıyor.

Gece uykusunu rahat alamayan çocuklar; gündüz uykulu, yorgun ve huzursuz olabilmektedir. Okul çağındaki çocuklarda akademik muvaffakiyet sıkıntılarının altında yatan nedenlerden biri de bu sorundur. İştahsızlık ve büyüme-gelişme geriliği de görülebilecek belirtiler ortasında yer almaktadır.

Geniz etine bağlı daima ağız teneffüsü yapan çocukların çene kemiklerinde ve dişlerinde bozulmalar ile ortodontik problemlerin da ortaya çıkabildiğine dikkat çeken Prof. Dr. Elif Aksoy, kubbe damak, üst çenede daralma, orta yüzde basıklık ile kendini gösteren “geniz eti yüzü” gelişebildiğini kaydediyor.

Sık antibiyotik kullanımına yol açıyor

Çocuklarda geniz eti büyümesine bağlı olarak gelişen bu belirtilere, sarı-yeşil renkte, koyu burun akıntısı da ekleniyor. Geniz eti iltihabı antibiyotiklerin sık kullanılmasına da neden oluyor. Bağışıklık sistemimizde aktif bir yere sahip olan bu dokunun büyümesi, östaki (burun, boğaz ve orta kulağı birbirine bağlayan boru) yoluyla orta kulağa geçerek enfeksiyon yapabiliyor. Östaki tüpünün düzgün çalışmaması halinde orta kulakta sıvı birikimi ve buna bağlı iletim tipi işitme kaybı gelişebiliyor. Tedavi edilmeyen orta kulaktaki sıvı birikimine bağlı olarak çocuğun lisan konuşma gelişimi ve okul başarısı olumsuz etkileniyor.

Çok sık üst teneffüs yolu enfeksiyonu geçirilmesi, burunda ağır tıkanıklık belirtileri, bilhassa uykuda teneffüsün durması, orta kulakta sıvı birikimine bağlı işitme kaybı, geniz eti ameliyatının yapılması gereken durumlardır. Geniz eti ameliyatlarını geciktirmemek gerekiyor. Zira gecikme; kalıcı çene ve yüz değişiklikleri, işitme kaybı ve lisan konuşma gelişim bozukluğu üzere sıkıntılara yol açabiliyor.

Çocukta geniz eti büyümesine bağlı şikayetler varsa, her yaşta ameliyat yapılabiliyor. Yaz mevsiminde çoklukla ameliyat gereksinimi azalsa da, gerekli durumlarda her mevsim yapılabilen bir ameliyattır. Ameliyat sonrası çocukların büyüme ve gelişmesi çoğunlukla olağana dönüyor. Anestezi süreci dahil yaklaşık bir saat süren ameliyatın akabinde çocuklar çok kısa müddette günlük hayatına dönebiliyor. Birinci bir iki gün beslenmede çok sıcak sert, asitli besinlerden uzak durmak kâfi geliyor.