Diş Telleriyle İlgili Çoğumuzun Doğru Sandığı 15 Yanlış Düşünce

Birçok insan bu süreci düşünüp vazgeçiyor. Şayet olağanda asla dişçiye gitmeyen, dişleriniz çürük olduğu halde dolgu üzere tedavileri yaptırmayan biriyseniz; tel tedavisi öncesi elbette bunların yapılması gerekiyor. Tel öncesi süreç dedikleri bu. Fakat tertipli dişçiye giden, dişlerinde tedavisi yapılmamış bir sorun olmayan biriyseniz çabucak telleri taktırabilirsiniz.

En yaygın yanlış fikir bu olsa gerek. Dişler sabit bir yapıda olmadıkları için tel ile hareket edebiliyorlar ve bu durum ömür uzunluğu değişmiyor. Yani her yaşta tel takılabilir. Düzelme mühleti diş yapısı ve bozukluk derecesi ile ilgilidir, 15 yaşında birinin dişlerinde iki ay hareket olmazken 25 yaşında birinin dişleri iki ayda düzelebilir. Elbette 14 yaşından evvel takılması, çene sorunu varsa onu kalıcı olarak uygunlaştırmak için değerli; lakin bunun dışındaki tedavinin yaşla bir ilgisi yok.

Şayet bu hakikat olsaydı zayıflamak isteyen herkes tel taktırırdı.  Tel taktırdığınız gün elbette daha alışmadığınız için çorba ve püre üzere yiyecekler yiyebilirsiniz, fakat birkaç güne alışır ve tellerle yemeyi öğrenirsiniz. Her ay tel sıkıldığında yeniden başa dönersiniz; lakin bu 3-4 ay süren bir durumdur; sonrasında buna da alışır ve dişçiden çıkıp hamburger yemeye gidebilirsiniz. Kısaca toplamda 3-4 ay birinci 2-3 gün zorlanırsınız ki bu toplamda çok kısa bir müddet.

Şayet diş sayınız olması gerekenden fazlaysa (düşmeyen süt dişleri) elbette çekim gereklidir. 20’lik dişler de yetişkinlerin tel olsun olmasın çektirmesi gereken dişler. Bunların dışında hiçbir diş tabibi mecburilik olmadıkça sağlam dişlerinizi çekmeye çalışmaz. Damaklıkla damak genişletme, diş ortalarını törpüleyerek ya da yay ve lastikle boşluk açma üzere birçok metot var. Elhasıl hiç çekimsiz tel tedavisi mümkün. Yeniden de bunların işe yaramayacağı ve çekim yapılması gereken durumlar olabilir, fakat çekim her vakit son devadır ve tel taktıran herkes diş çektirmez.

Tel taktırmak, dişinize bir şeyler yapıştırılması sürecidir. Giyinirken ya da bir takı takarken ne kadar ağrınız oluyorsa, o kadar ağrınız olur  Sonrasında da ağrınız olmaz, yalnızca biraz tuhaf hissedersiniz. O tuhaf his de bir iki hafta içinde geçer. Bu süreçte ufak ağrılarınız, sızlamalar olabilir; bu dişlerinizin bozukluğuna bağlıdır lakin hiçbir vakit günlük hayatınızı engelleyecek seviyede güçlü bir ağrı çekmezsiniz.

Evet; tel takınca asitli içeceklere; fındık, fıstık çekirdek, grissini üzere çok sert ve sakız, karamel üzere yumuşak, yapışkan yiyeceklere veda etmek gerek. Çekirdekli meyveleri çekirdeklerini çıkardıktan sonra rahatça yiyebilirsiniz. Öte yandan tellerle geçirilen birkaç aydan sonra fındık, cips üzere yiyecekleri ortada bir yiyebileceksiniz. Asitli içeceklere düşkünseniz, ortodontistinize söyleyebilir, müsaade isteyebilirsiniz. Kesinlikle pipetle içmek ve sonrasında çabucak dişleri fırçalamak kaidesiyle müsaade verebiliyorlar.

Bu kısmen gerçek. Yani ısırma değil fakat ısırarak koparmayı unutmak gerekiyor. Birinci birkaç ay her şeyi bölerek yeseniz de ilerleyen aylarda yumuşak olan her şeyi (pizza, hamburger, poğaça vb.) ısırıp koparmaya başlıyorsunuz. Elma, simit üzere sert besinlerden ısırarak ağzınızla bir kesim koparmak mümkün değil; bu tıp yiyecekleri bölerek yiyebiliyorsunuz.

Yanlış bilgilere devam. Tel mühletini diş yapısı belirler. Ortalama 8 ay-2 yıl ortası süren tedavi yalnızca alt ya da yalnızca üst dişlere uygulanabilir. Hatta yalnızca birkaç dişte sorun varsa onlara tel takılarak 3-4 ay süren tedaviler bile mevcut. Lastik de yalnızca gereksinimi olan hastalara verilir. Yani tel tedavisi yüzde yüz şahsî bir tedavidir.

Diş bakımı tel olsa da, olmasa da itina istiyor. Elbette telliyseniz her yemek sonrası, dışarıda bile olsanız dişlerinizi fırçalamanız gerekiyor. Dişlerinizi kâfi müddette sıkça fırçalamaz, bakımını yapmazsanız dişlerinizin çürümesi mümkün; düzgün bir bakım yaparsanız bu türlü bir riskle karşılaşmazsınız.

Çene bozuklukları erken yaşlarda tel tedavisi ile büsbütün düzeltilebilir. Yani çene ileri ya da geri alınabilir. İleri yaşlarda da ameliyata gerek kalmadan düzeltilebilen birçok sorun vardır. Kapanma bozukluğu, çene geriliği üzere problemler yay ve lastik kullanımıyla düzelebilir.

İmaj açısından şeffaf braket tercih etmek isteyenler, bu cins söylentiler yüzünden vazgeçiyor. Halbuki braketler ortasında bir fark yok ve süreyi belirleyen de braketin biçimi ya da rengi değil. Her braket kopabilir; bu biraz ortodontiste, biraz da size bağlıdır.

Bu da bir ölçü hakikat bir bilgi. Dişler ömür uzunluğu hareket edebildiği için tel çıktıktan sonra tekrar ufak tefek bozulmalar olabilir. Bunu önlemek için teller çıktıktan sonra nizamlı olarak plak kullanacak ve dişlerinizin içine sabitleyici tel taktıracaksınız. Ayrıyeten 20’lik dişleriniz duruyorsa onları denetim ettirmeli ve dişlerinizi bozmadan çektirmelisiniz. Ortodontistinizin yönlendirmelerine uyarsanız, dişleriniz bozulmaz.

Daima olumsuz yanlışlara değindik, bu da en yaygın olumlu yanlış bilgi. Tel tedavisi dişlerin damakta yan yana dizilimini kusursuz hale getirir lakin olması gerekenden kısa, uzun, yamuk, kırık bir dişiniz varsa tedavi sonrasında düzelmeyecektir. Tedavi sonrası bu eşitsizlikler kolay kolay giderilebilir.

Hayır, şayet damağınızda diş düzensizliği varsa (bir ya da birkaç dişiniz geride, ileride, yukarıdaysa) estetik tedavi o dişinizin pozisyonunu değiştiremez. Estetik tedaviler dişinizi aşındırma, kesme, pirinç tanesi kadar küçültme ya da büsbütün çekme üzere sistemler kullanır. Tel ise sağlam dişlerinizi hiçbir müdahale yapmadan korumanızı sağlar.

Birçok insanın tel taktırmamasının temel sebebi bu. Bilhassa ergenlik periyotlarında bu tasa çok yüksek oluyor. Evet, tel biraz tuhaf görünüyor; lakin şöyle düşünün, çarpık dişler nasıl görünüyor? Beşerler tellerle daha rahat dalga geçebiliyor, ancak kibarlıktan berbat dişlere bir şey söyleyemiyorlar. Bu da bireyde güya tel berbatmış de, çarpık diş olağanmış üzere bir algı oluşturuyor. Artık gözünüzün önüne çok hoş birini getirin ve onu çok çarpık dişlerle ve telli halde düşünün. Hangisi daha güzel?

Keyifli gülüşler!