Diyanet’ten ‘Türkçe ibadet ve ezan’ açıklaması

Diyanet İşleri Başkanlığı’ndan yapılan açıklamada; “Kur’an’ın çevirisine Kur’an denilemeyeceği ve çevirisinin Kur’an kararında olmadığı konusunda İslâm alimleri görüş birliği içindedir” sözleri yer aldı.

Diyanet’ten yapılan açıklamada ‘Son günlerde kamuoyunda ezanın Türkçe okunması, Kur’an mealinin Kur’an üzere tilâvet edilmesi ve bu bağlamda Türkçe ibadet bahislerinin tartışıldığı müşahede edilmekte ve Başkanlığımıza bahisle ilgili çokça soru ulaşmaktadır. Bunun üzerine aşağıdaki açıklamanın yapılması gereği doğmuştur’ denildi.

Diyanet’in açıklamasının detayları ise şöyle:

“Yüce kitabımız Kur’an-ı Kerim, Arapça olarak indirilmiştir. (Yusuf, 12/2; Zuhruf, 43/3). Kur’an-ı Kerim, hem lafzı hem manası ile Kur’an’dır. İndirildiği lafızların dışında, Arapça bile olsa, öteki sözlerle tabir edilen mana Cenab-ı Hakk’ın kelâmı değil, mütercimin ondan anladığı manadır. Bu prestijle bu lafızlardan anlaşılan ve öteki lafızlarla tabir edilen mana Kur’an değildir. Kur’an lafzı ve manasıyla mucizedir. Kur’an’ın Arapça olduğunu söz eden ayetlerden, yalnızca mananın değil, lafızlarının da Kur’an kavramının içeriğine dâhil olduğu açık ve kesin bir formda anlaşılmaktadır. Kur’an’ın çevirisine Kur’an denilemeyeceği ve çevirisinin Kur’an kararında olmadığı konusunda İslâm âlimleri görüş birliği içindedir. Aziz Rabbimizin öğütleri ve buyruklarını öğrenmek amacıyla, Kur’an-ı Kerim’in meal ve tefsirlerini okumak gerekli olmakla birlikte okunan bu çevirilerin Kur’an olarak isimlendirilmesi caiz olmadığı üzere mealin Kur’an yerine okunması da yanlışsız değildir. İbadet olarak okunduğunda Kur’an aslî lafızlarıyla okunmalıdır. Kur’an’ın meal, çeviri ve tefsirlerini okumanın kararı öbür, bu çevirileri Kur’an yerine koymanın ve Kur’an kararında tutmanın kararı ise apayrıdır. Namaz ibadetinde Kur’an’ın asli haliyle okunması ile kişinin kendi lisanında dua edebilmesi birbiriyle karıştırılmamalıdır. Zira namaz farz olan ve sahih olarak yerine getirdiğimizden emin olmamız gereken bir ibadettir. Bu nedenle namazın rüknü olan Kur’an kıraati lakin orjinal lafızlarıyla okunduğunda bu farz yerine getirilmiş olur. Namazda Kur’an kıraati icmâ ile farz olduğu ve meallerin hiç birine tekrar icmâen Kur’an denilemeyeceği için namazda Kur’an meali ile kıraatte bulunulması İslâm ümmetinin ittifakıyla yasal görülmemiştir. Gerçekten 9 Ramazan 1324/23 Mart 1926 tarih ve 743 numaralı Müşavere Hey’eti ve Din İşleri Yüksek Konseyimizin 04.12.1997 tarih ve 103 sayılı kararında da bu konu açıkça tabir edilmiştir. Kelamları şahsen Hz. Peygamber’in (s.a.s.) sünneti ile sabit olan ezan İslâm dininin şiarı ve Müslüman varlığının/kimliğinin bir göstergesidir. İslâm inancının temel temellerini içeren ve İslâm toplumunun ortak pahası olan ezan, birebir vakitte, İslâm birliğinin ve tevhîdin sembolüdür. Mâna ve muhtevası bakımından ezan hem namaz hem de İslâm için bir davettir. Yani ezan vasıtasıyla beşerler bir taraftan namaza çağrılırken öteki taraftan Allah’ın varlığı, birliği, Hz. Muhammed’in (s.a.s.) O’nun elçisi olduğu ve asıl kurtuluşun (felâh) âhiret mutluluğunda bulunduğu gerçeğini lisana getirmektedir. Ezanın aslî halinin dışında rastgele bir lisan ile okunacak davetin, İslâm âlimleri ve dünya Müslümanları nezdinde ezan olarak prestijinin olmadığı muhakkaktır. Hakikaten İslâm alimleri Arapça dışında okunacak bir davetin ezan olarak nitelenemeyeceğini, örneğin Farsça olarak okunacak kelamların ezan olarak sahih olmadığını belirtmişlerdir. (İbn Abidin, Reddü’l-muhtâr, I, 383.) Ezanın özgün biçimiyle okunması gerektiği konusunda 15 asırlık bir gelenek ve ittifak kelam bahsidir. Ezan, İslâm’ın şiarı ve namaza davet olduğundan değişik lisanları konuşan Müslümanların hepsine bu davetin ulaştırılması, lakin yeniden hepsinin ortak şuuruna hitap etmekle olur ki, bu da ezanın bilinen asli lafızlarıyla yani Arapça olarak okunmasıyla gerçekleşir (İbn Abidin, Reddü’l-muhtar, I, 383). Bu prestijle ezanın asli biçimi dışında diğer bir lisanla okunması caiz değildir.”