Doğum kontrol cuma hutbesinde: İki Çocuk Yeter

İşte Taha Kılınç’ın o yazısı;

“Mısır’da dün (19 Şubat 2021) cuma hutbeleri aile planlamasının değeri, doğum denetimi ve az çocuk yapmanın gerekliliği hakkındaydı. Şaşırdığınızı ve kaşlarınızı kaldırdığınızı görür üzereyim. Evet, sahiden şaşırtan. İslâm dünyasında ekseriyetle “Batılılaşma”nın bir işareti olarak algılanan ve birçok ülkede Avrupa tarafından fonlanan bir konunun cuma namazlarında gündem haline gelmesi, elbette Mısır idaresinin son periyotta attığı siyasî adımlardan bağımsız değil.

3 Temmuz 2013’te askerî darbeyle iktidara el koyan Mısır Cumhurbaşkanı Abdulfettah Sisi, son yıllarda daima ve sistemli olarak, kelamı doğum denetimine getiriyor. Süratli nüfus artışının Mısır bütçesine çok yükler bindirdiğini ve bunun “ulusal bir sorun” haline geldiğini vurgulayan Sisi, her vesileyle yaptığı konuşmalarda Mısırlı bayanları “en fazla iki çocuk” doğurmaya teşvik ediyor. 2018’de “İsneyn Kifâye (İki Tane Yeter)” kampanyasını başlatarak mevzuyu ülke çapında bir seferberliğe dönüştüren Sisi, Mısır Sıhhat Bakanlığı’nı da kampanyanın uygulanması için görevlendirdi. Avrupa Birliği’nden sağlanan fonlarla doğum denetim araçları sübvansiyon kapsamına alınırken, on binlerce genç de Mısır’ın dört bir yanında halkı “bilinçlendirme” çalışmalarını sürdürüyor. Sisi, ayrıyeten “aşırı nüfus”u Mısır’ın karşı karşıya bulunduğu iki krizden biri olarak tanımlıyor. Başkası ise terörizm. Böylelikle çok doğurmak yahut kalabalık bir aileye sahip olmak, neredeyse “terörizme eşit bir suç” gibi lanse ediliyor.

Arap dünyasının en kalabalık ülkesi olan Mısır’ın halihazırdaki nüfusu 100 milyonu çoktan geçmiş durumda. Bu muazzam kültenin yaklaşık beşte biri -en az 20 milyon- Kahire ve etrafında yaşıyor. Kahire’de ise, sadece mezarlıklarda barınan insan sayısı 500 bini aşıyor. Yanlışsız okudunuz: Mezarlıklarda. Kentin yüzlerce yıllık tarihî kabristanlarının içi kalabalık semtlere dönüşmüş. Buralarda, örneğin bir Memlûk beyefendisinin türbesinin kenarında yemek pişiyor, Kavalalı ailesinden bir hanımın kabri oturma odasının ortasına düşmüş, bir Osmanlı paşasının mezar taşının üstünde çamaşır asılı, Mısırlı bir asilzadenin yanı başında gece-gündüz televizyon açık… Evvel fotoğraflarda gördüğüm bu görüntüyü, Kahire’de şahsen müşahede ettiğimde gözlerime inanamamıştım. Birtakım soylu ailelerin, türbelerin bekçiliğini yapsınlar diye yoksulları oraya bilerek yerleştirdiği de vaki. Lakin mezarlıkların meskûn mahal haline gelmesinin yaygın sebebi açık: Sefalet boyutuna varan fakirlik. İklim de uygun olduğundan, yaz-kış kabristanda yaşamanın hiçbir masrafı yok.

Generallerin denetimindeki Mısır hükümeti, ülke iktisadının içinde bulunduğu makus vaziyetin sorumluluğunu sıradan halkın hanesindeki çocuk sayısına yıka dursun, aslında asıl konuşulması gereken noktanın es geçildiği görülüyor: Mısır’da birçok kesim üzerindeki mutlak denetim, ordunun uhdesinde. İhracat, ithalat, ulaşım, hammadde temini, medya, din ve hatta magazin alanında, son kelamı daima asker söylüyor. Vakit zaman Ezher’in kendi özerkliğini müdafaa uğraşları görülse de, nihayetinde Ezher’in iktisat ve genel gidişat üzerinde bir tasarruf hakkı yok. Halkın midesine giden yol, generallerin iki dudağının ortasından geçiyor Mısır’da. Ülkedeki mevcut siyasî iklim gereği bu problem bütün taraflarıyla tartışılamazken, bilhassa dışarıdan bakıldığında sorunların kaynağı net: Makus idare. Halkın onca sefaletine ve ülke bütçesinin içinde bulunduğu acınası duruma rağmen, Kahire’nin dışında hala inşası devam eden yeni ve çağdaş idarî merkezin (“Yeni Kahire”) harika masrafları da kabarmaya devam ediyor.

Lakin tüm bu olumsuz tabloya bakıp, Mısır’ı küçümsemek yanlışına da düşmemek gerekiyor. Mısır, Arap dünyasının amiral gemisidir. Kahire, tarihte olduğu üzere bugün de İstanbul’la rekabet halindedir. Boğuşmakta olduğu krizlere, berbat idareye ve sergilenen dağınık görüntüye karşın, Mısır hâlâ çok güçlü ve tesirli bir ülkedir. Hem jeopolitik pozisyonu, hem beşiklik ettiği siyasal hareketler ve bu hareketlerin İslâm dünyası çapındaki tesirleri, hem de muazzam nüfus gücünün Arap dünyasında teşkil ettiği “diaspora” üzerinden, Mısır’ın gücünü fark etmek mümkündür. Bilhassa ekonomik problemler yüzünden Suudi Arabistan üzere kimi ülkelere “boyun eğer” bir imaj verse de, Mısır yeniden Mısır’dır.

Yakın ve uzak gelecekte siyaset geliştirirken yahut bölgeye dair perspektif oluştururken, Mısır’ı “amiral gemisi” makamı üzerinden pahalandırmak, isabetli kararlar almayı sağlayacağı üzere, birebir vakitte Orta Doğu’nun kendi iç istikrarlarının en kıymetli ögelerinden birinin de yanlışsız biçimde okunması manasına gelecektir.”