Ekonomistler 2021 ilk çeyreğinde sert bir kış bekliyor

2021’e başlanırken, tüm dünya yeni kısıtlamalar, ihtiyatla yapılan alışverişler ve ekonomik büyümenin yavaşlaması tehdidiyle karşı karşıya. Öngörülere nazaran ABD Çalışma Bakanlığı’nın Cuma günü yayınlayacağı Aralık ayı istihdam raporunda işgücü piyasasının zayıflayacağı kaydediliyor. Wall Streer Journal’ın haberine nazaran ekonomistler 245 bin olan bir ay evvelki istihdam sayılarına 65 bin yeni işin eklenmesini beklediklerini belirtiyor. Bu sayı Mayıs ayından bu yana en yavaş istihdam büyümesine işaret ediyor.

Korona virüs pandemisinin yeni yıla sarkmasına karşın ekonomistler optimist olmak için birtakım sebeplerin görülmesi gerektiğinin de altını çiziyor.

Öncelikle önümüzdeki aylarda ABD iktisadının toparlanması için ABD Kongresi’nden 900 milyar dolarlık takviye paketi geçecek.

İkincisi ise pandemi nedeniyle büyük bir darbe alan hizmet bölümüyle alakalı. ABD’de bahar aylarından bu yana tasarruflar gelirleri alışılmadık ölçüde geçmiş durumda. Şahsî tasarruf oranı Kasım ayında %12,5’e ulaşırken Nisan ayındaki %33,7 oranının da hayli aşağısında seyrediyor. Tekrar de bu oran bir evvelki yılın %7,5 olan ortalamasının ziyadesiyle üzerinde. Ekonomistlere nazaran korona virüs kaynaklı kısıtlamaların kalkması ve aşılanma sürecinin insanların dışarıya çıkmasını sağlamasının akabinde bu hane halklarının harcamaları büyük ölçüde artacak.

Bu iki faktör 2021’in ikinci yarısında harcamaların artmasını sağlayarak ekonomiyi büyük ölçüde toparlayabilir.

Üçüncü bir faktörse borç alma maliyetlerinin düşük olması ve birçok ABD Merkez Bankası yöneticisinin düşük faiz politikasının en az üç yıl süreceğine dair açıklamalarda bulunması.

Goldman Sachs ABD gayrisafi yurtiçi hasılasının 2020 yılındaki 3,5 oranındaki daralmanın akabinde %5,8 büyüyeceğini öngörüyor. Moody’s Yatırımcı Hizmetleri ünitesinin 2021 yılına ait büyüme beklentileri ise %4,2.

Lakin ufuktaki bir kara bulut korona virüs takviye paketinin iktisadın 2021 birinci çeyreğindeki yavaşlamayı engellemek için geç kalmış olabileceğini belirtiyor.

WSJ anketine nazaran ekonomistler 2021’in ilk çeyreğindeki istihdam yaratımı ve ekonomik büyümeye ait beklentilerini düşürürken ikinci, üçüncü ve dördüncü çeyrek beklentilerini arttırdılar.

Economik Outlook Group’un Global Baş İktisadı Bernard Baumohl, “2021 yılını ABD iktisadı için kritik bir geçiş yılı olarak görüyorum” sözlerine yer verdi. Baumohl pandemi teşvik paketini memnuniyetle karşıladığını belirtirken aşı dağıtım sürecine ait belirsizliğin devam ettiğini de kelamlarına ekledi. Baş ekonomist 2021’in düzelme ve adaptasyon yılı olmasını beklediğini belirtti.

Analistler pandemi öncesine nazaran iktisadın yeni halinin farklı olacağını ve birtakım değişimlerin kalıcı olmasını beklediklerini iletiyorlar. Şirketler artık ne kadar ofis çalışanını geri döndürmek gerektiğini ve ne kadar çalışanın seyahat etmesi gerektiğini tartışırken telekonferans uygulamaları artık günlük hayatın büyük bir parası haline geldi. Tüm dünyada tüketiciler internet üzerinden alışverişi, internet üzerinden sıhhat hizmetlerini ve fitness uygulamalarını AVM’lere, özel kliniklere ve spor salonlarına tercih eder hale geldi.

Ekonomistler düzgünleşme sürecinin daha evvelki iyileşmelere nazaran çok farklı bir yol izleyeceğini ve bunun sebebininse kriz sürecinin hiç alışılmadık bir biçimde olmasından kaynaklandığını belirtiyor. Bir evvelki büyük sakinlik yüksek faiz oranlarının inşaat ve imalat endüstrisini vurmasıyla ortaya çıkmıştı ve Faiz oranlarının düşmesi üzerinden toparlanmıştı. Şimdiyse teğe bir gerçekleşen hizmet kesimi işletme aktiviteleri en fazla ziyan alan kesim pozisyonunda.

Illinois Üniversitesi İktisat Kısmı Yardımcı Doçenti Alexander Bartik, geçmişteki sakinlik periyotlarına bakıldığında yüksek cirolu otelcilik işletmelerinin kaybedilen istihdamdan daha süratli geri gelme mümkünlüğünün yüksek olduğunu söyledi. Akademisyen süratli bir toparlanmanın gerçekleşebileceğini tabirlerine ekledi.

Yeniden de bu, 2021’in başında güçlü birkaç ayla karşı karşıya kalacak işletmeler için bu pek de teselli değil. ABD’de tüketiciler Kasım ayında Kara Cuma ve Siber Pazartesi de dahil olmak üzere beş günlük alışveriş devri boyunca evvelki yıla nazaran çok daha az harcama yaptı. Perakende satışlar Kasım ayında bir evvelki aya nazaran mevsimsel tesirden arındırılmış olarak %1,1 oranında azaldı. Habere nazaran işletmeler için asıl sorun olan korona virüs trajedinin geçilmemesi halinde perakende ve hizmet dalında güç günler devam edebilir.