EMDR terapi: Geçmişin acı anılarını özgürleştirmek

EMDR, bireylerin geçmiş travmatik yaşantılarının bugüne yansıyan tesirlerini hafifletmede etkililiği denetimli çalışmalar ile de ispatlanmış bir psikoterapi tekniğidir. 

EMDR terapi, pek çok ruhsal ve psikosomatik (psikoloji temelli fizyolojik yakınmalar) rahatsızlığın tedavisinde kullanılabilmektedir. Bu rahatsızlıklar; korku bozuklukları, fobiler, taciz, tecavüz, mevt, azap, kaza üzere olaylar sonucunda yaşanan gerilim bozukluğu, depresyon, cinsel fonksiyon bozukluğu, yeme bozukluğu, uyku bozukluğu, fibromiyalji, migren, kronik ağrılar, performans korkusu, gerilim. 

Geçmişte yaşadığımız acı verici anılar bugünümüzü de etkileyebilir. EMDR terapi bu travmatik anıları ele alır ve bugünümüzde olan bir rahatsızlığın, semptomun geçmiş acı anılarla kontağını bulur, bu irtibat noktasını etkisiz hale getirir. Bugün yaşadığımız semptomların aslında geçmişteki travmatik anılarımızdan kaynaklandığını savunur. Olumsuz inançlarımız, hislerimiz sorunun kendisi değil aslında var olan bir sorunun dışa vurumudur. Bu sebeple, EMDR ile travmatik anının kişinin zihni üzerindeki tesiri hafifletilir. Anının kişi üzerindeki tesiri değiştikçe var olan semptomlar da yavaş yavaş kaybolur. Örneğin; yağmurlu bir günde trafik kazası geçirmiş olan ve araçta sıkışıp kalan bir insan için yağmur kokusu bir tetikleyici olabilir. Farkında olarak yahut olmayarak yağmur kokusu duyduğunda kendisini sıkışmış hissedebilir. EMDR terapi bu anıyı tekrar işleyerek kişinin artık kokuya karşı duyarsızlaşmasını sağlar. 

EMDR terapisi, sevilen birinin vefatıyla ilgilenen aile üyeleri için de kullanılabilir. Hasta kişinin vakitle güçten düşmesi ve ani vefatıyla birlikte aile üyeleri ve hastayla ilgilenen bireylerin zihninde hasta kişi sağlıklı haliyle değil de daha çok acı çeker bir imgeyle hatırlanır. Aile üyesi çoklukla ölen kişinin olumlu anılarını hatırlayamaz, bu da yas sürecini daha da kötüleştirir ve karmaşıklaştırır. 

Acı anıyı tekrar hatırlamak zorlayıcı gözükebilir. Lakin bu acı anının tesirleriyle yaşamak daha zorlayıcıdır. Bu acı veren anıyla inançlı bir ortamda yüzleşmek kıymetlidir. EMDR yalnızca bugünkü semptomları yok etmez birebir vakitte olumlu inanç ve hisleri da geliştirir.  

EMDR Terapisi Nasıl Uygulanır? 

EMDR terapi 8 basamaktan oluşur. Bunlar:

Danışan Geçmişi: Terapinin birinci kademesinde danışanın sıkıntılarının kaynağı olan anılar ve gelecekle ilgili amaçlar belirlenir ve tedavi planı oluşturulur. 

Hazırlık: Bu etapta danışan EMDR hakkında bilgilendirilir ve terapi sürecine hazır hale getirilir. 

Değerlendirme: Değerlendirme basamağında, terapist danışanın maksat anısı ile ilgili bugünkü negatif inancının, hislerinin ne olduğunu belirlemeye ve bu anıyı müspete çevirme konusundaki isteğini anlamaya çalışır.  

Duyarsızlaştırma: Bu basamağa danışanın anı ile ilgili negatif inancını düşünmesi, negatif hislerini yaşaması ve tüm bunların vücudunda yarattığı değişimi hissetmesi ile başlanır. Akabinde danışan zihnini özgür bırakır. İçeriğini yahut nereye hakikat gittiğini denetim etmeden zihninden geçen herşeyin farkına varır. 

Duyarsızlaştırmada gaye, sağ ve sol beyni birebir anda uyararak beynin travmatik anıyı işlemeye başlamasıdır. Terapist çift istikametli uyarımlar esnasında danışana ortada sorular sorar. Beynin bilgi işlemesine yarayan çift taraflı uyarımların ne kadar süreceği şahsa ve anıya nazaran değişkenlik gösterir. 

Yerleştirme: Yerleştime basamağında danışanın travmatik olaydan kaynaklı, kendisi hakkındaki olumsuz niyetinin değişip, daha olumlu bir hale gelmesi beklenir. 

Beden Tarama: Danışanın vücudunu taraması ve rahatsızlık veren bir duyum hissedip hissetmediğine bakılır. Şayet rahatsızlık veren bir duyum varsa anının işlemesine devam edilir. Rahatsızlık veren duyumların ortadan kalktığı durumda bir sonraki evreye geçilir.  

Kapanış: Bu evrede terapist danışana geribildirimde bulunur, danışanın; seans sonunda yaşadığı olumsuz his, vücut duyumu, düş üzere durumları not etmesi ya da fotoğrafını çekmesi istenir. Rahatsızlık yaşama muhtemelliğine rağmen “güvenli yer” üzere kaynaklarını kullanması istenir. Seanstan sonra neler olabileceğini anlatır. 

Yeniden Kıymetlendirme: Bir evvelki seansın kıymetlendirilmesi yapılır. Terapist evvelki seansta ulaşılmış müspet sonuçların yerleşip yerleşmediğini denetim eder. Ayrıyeten danışandan gelen yeni dataları kıymetlendirir. Bu değerlendirmeler sonucunda işlemleme süreci devam eder yahut öteki anılarla çalışılmaya başlanır. 

İşlenmemiş, geçmiş ve yakın vakit anı yahut anıların işlenmesi tamamlandığında bugünkü rahatsızlık veren semptomlar da büyük ölçüde kaybolur. Yeniden de her bir semptom tekrar taranır ve gerekirse işlenir. Tekrar kıymetlendirme kademesi ile de bu değişimin kalıcı olup olmadığı denetim edilmiş ve değişim pekiştirilmiş olur.