Britanya ve ABD’de Kovid-19 aşılaması başlarken, memleketler arası toplumun en az 2 milyar doz aşıya 2021 yılının sonuna dek dünya çapında adil …
Britanya ve ABD’de Kovid-19 aşılaması başlarken, memleketler arası toplumun en az 2 milyar doz aşıya 2021 yılının sonuna dek dünya çapında adil erişim için kurduğu sistemle ilgili fiyasko tehlikesi belirdi.
Birleşmiş Milletler’e (BM) bağlı Dünya Sıhhat Örgütü’nün (DSÖ) Kovid-19 aşılarına dünya çapında süratli ve eşit erişim garanti etmek emeliyle kurduğu COVAX global sistemiyle ilgili iç yazışmalara nazaran, COVAX’ın başarısızlığa uğrama riski çok yüksek.
Reuters haber ajansı, COVAX’a DSÖ ile birlikte öncülük eden ve hükümetler, ilaç şirketleri, hayır kurumları ve global aşı kampanyaları yürüten memleketler arası kuruluşlar tarafından oluşturulan Gavi ittifakının idare konseyinin hazırladığı raporu ele geçirdiğini duyurdu.
Haberde 15-17 Aralık’taki Gavi idare konseyi toplantısında rapor ve öteki belgelerin görüşülmekte olduğu belirtildi.
Raporda “Başarılı bir COVAX hizmeti oluşturulamaması riski çok yüksek” deniliyor.
Buna göre COVAX global sisteminin başarısızlığı, fakir ülkelerdeki insanları 2024 yılına dek Kovid-19 aşılarına erişimsiz bırakabilir.
Bu da 2024 yılına kadar fakir ülkelerdeki milyarlarca insanın aşılanmadan kalabileceği manasına geliyor.
Oysa COVAX, 2021 yılının sonuna kadar birçok Afrika, Asya ve Latin Amerika’da bulunan orta ve düşük gelirli 91 ülkeye en az 2 milyar doz aşı ulaştırarak en korumasızların yüzde 20’sinin aşılanmasını sağlamak gayesiyle kuruldu.
Ancak iç yazışmalara nazaran COVAX çalışanları, fon eksikliği, arz belirsizlikleri ve karmaşık mukavelelerin yol açtığı bürokrasi üzere nedenlerle bu gayelere ulaşmanın imkansız olduğu görüşünde.
Buna nazaran başarısızlık riski, öncelikle projenin çok süratli oluşturulması ve şimdiye kadar örneği görülmemiş bir işi yapmaya çalışmasından kaynaklanıyor.
COVAX’ın mali riskleriyle bunların giderilmesine yönelik tedbirleri değerlendirmesi için anlaşılan Citigroup’un Gavi idare konseyine sunduğu 25 Kasım tarihli dokümanda, projenin karşı karşıya olduğu en büyük risklerden birinin, tedarik kontratlarında, ülkelere COVAX kapsamında sipariş ettikleri aşıları almama hakkı tanınması olduğu belirtiliyor. Aşı arz-talebi ortasındaki potansiyel uyumsuzluğun yarattığı riski piyasa yahut Dünya Bankası üzere çok uluslu bankaların tesirli formda gideremeyecek olmasından dolayı, mukavelelerin değişmesi ya da Gavi içinde riski emebilecek fon yapılanması oluşturulması tavsiye ediliyor.
Reuters’in evraklarla ilgili sorularını Gavi sözcüsü şöyle yanıtladı:
“Hedeflerimize ulaşabileceğimize güveniyoruz. Bu kadar dev ve karmaşık bir taahhüdün içerdiği riskleri değerlendirmemek ve bunları giderecek siyasetler ve araçlar geliştirmemek sorumsuzluk olurdu.”
DSÖ ise soruları cevapsız bıraktı.
