Enflasyonun sofra hali: Daha az et, sebze ve meyve tüketiliyor

İBB’ye bağlı İstanbul Planlama Ajansı’nın (İPA) “Kent Gündemi Serisi”nin son raporu ”Enflasyonun Sofra Hali: Türkiye’de ve İstanbul’da Besin Enflasyonu ” yayınlandı.

Raporda besin enflasyonunun Türkiye ve İstanbul’daki yansımaları incelendi. Hazırlanan rapor kapsamında besin enflasyonuna dair öne çıkan bilgiler şu biçimde özetlendi:

“Seçili eserlerin üreticiden pazara ulaşımındaki fiyat değişimi ortalama 2 kat olurken, markette bu değişim 2,4 kat olmuştur. 2017-2018 devrinde kişi başı tüketilen zerzevat ölçüsü 283.1 kg iken, bu ölçü 2022 – 2023 periyodunda 261.7 kg’ye düşmüştür.  2010 yılında nüfusun yüzde 69.4’ü her gün en az bir sefer zerzevat yahut salata tüketirken bu oran 2022 yılında yüzde 41.2’ye düşmüştür.

2010’da nüfusun yüzde 57’si her gün bir kez yahut daha fazla meyve tüketirken bu oran 2022 yılında yüzde 36.5’e düşmüştür. Ocak 2021’den Ocak 2024’e geçen süreçte, Türkiye’de ortalama tavuk fiyatı 15.86 TL’den 79.23 TL’ye,  61.14 TL olan dana eti 414.82 TL’ye, 83.2 TL olan kuzu eti 458.36 TL’ye çıkmıştır.”

1.88 KURUŞ OLAN SOĞAN 17 TL’YE ÇIKTI”

Araştırmanın sonuçlarını değerlendiren İPA Başkanı Buğra Gökce, “Ocak 2021 tarihinde pazarda 1 kg soğan 1 lira 88 kuruşken, Ocak 2024’te 17 lira oldu. Tıpkı periyotta 1 kg patatesin fiyatı 1 lira 88 kuruştan 21 liraya, domatesin kilosu da 5 liradan 34.9 liraya çıktı. Yüksek enflasyon nedeniyle bakliyat fiyatları da cep yakmaya başladı.

Ocak 2021 tarihinde pazarda 1 kilo pirinç 7.6 lirayken Ocak 2024’te 1 kg pirinç 48.5 liraya ulaştı. Bu devirde nohutun kilosu 10.3 liradan 76 liraya, kuru fasulyenin kilosu 13.7 liradan 84 liraya ulaştı. 2024 yılında et eser kümelerinde yıllık fiyat artışı bir evvelki yıla nazaran yüzde 107.79 oranında artış gösterdi” dedi.

“ASGARİ FİYAT YALNIZCA BESİN MASRAFINA YETİYOR”

Önceki yıla nazaran dışarıda yemek yemenin maliyetinin yüzde 106.5 oranında arttığını da vurgulayan Gökce şunları kaydetti:

“Dünya Bankası araştırmasına nazaran nominal besin enflasyonunun en yüksek görüldüğü ülke Arjantin olurken, Arjantin’i sırasıyla Zimbabwe, Türkiye, Venezuela, Lübnan, Filistin, Myanmar, Mısır, Sierra Leone, Nijerya takip ediyor.  4  kişilik bir aile için açlık sonu 16 bin 646 liraya ulaştı. Bu hudut ailenin yalnızca besin masraflarından oluşuyor. Yani minimum fiyat bir ailenin yalnız besin masraflarına yetiyor.

İstanbullular besin enflasyonu nedeniyle aldıkları besin eseri çeşidini ve ölçüsünü azaltıyor. Besin enflasyonu nedeniyle pazarlardan kalan eserleri almak için semt pazarları çıkışını bekleyen İstanbulluların sayısı gün geçtikçe artıyor. Tarım siyasetlerinden başlayarak besin enflasyonuna neden olan ve halkımızın besine erişimini kısıtlayan siyasetler değiştirilmelidir.”