Bursa’da yaşayan 1976 doğumlu D.A yüzde 98 oranında zihinsel engelli olduğu gerekçesiyle, 1994 yılından itibaren kendisine engelli maaşı bağlandı …
Bursa’da yaşayan 1976 doğumlu D.A yüzde 98 oranında zihinsel engelli olduğu gerekçesiyle, 1994 yılından itibaren kendisine engelli maaşı bağlandı. D.A’nın engelli maaşı almasına imkan veren “65 Yaşını Doldurmuş Muhtaç, Güçsüz ve Kimsesiz Türk Vatandaşlarına Aylık Bağlanması Hakkında Kanununda” 2013 yılında değişiklik yapıldı. Yapılan değişiklikle engelli aylığının bağlanmasında “hane içinde kişi başına düşen ortalama aylık gelir meblağının, 16 yaşından büyükler için belirlenmiş olan minimum fiyatın aylık net meblağının 1/3’ünden fazla olması” halinde bir şart getirildi.
ENGELLİ MAAŞI KESİLDİ
Bu şart uyarınca şayet erişkin bir engelliye hane içinde kişi başına düşen ortalama aylık gelir 303,48 TL’nin üzerinde ise engelli aylığı bağlanmamakta, bağlanan aylıklar kesilmeye başlandı. Kelam konusu yasal değişiklik nedeniyle 2015 yılında Bursa’nın Osmangazi İlçesi Toplumsal Yardımlaşma ve Dayanışma Vakfı Mütevelli Heyeti yaptığı incelemenin akabinde, “hane içinde kişi başına düşen gelir ölçüsü 303.48 TL’nin (2012 yılının ikinci yarısı için yasa ile belirlenmiş hudut değer) üzerindedir ve bu nedenle alınmakta olan yardımın iptali gerektiği” kararı verdi.
YÖNETİM MAHKEMESİ REDDETTİ
D.A’nın avukatı Candan Dumrul, “Vakfın aylık bağlama ya da iptal etme üzere bir yetkisinin bulunmadığını, şahsa bağlanacak aylığın toplumsal yardımın tespitinde hane içi gelirin temel alınmasının mümkün olmadığını, kesinti uygulaması ile kazanılmış haklarının ve Anayasa’nın pek çok hususunun ihlal edildiği” gerekçesiyle Bursa 1. Yönetim Mahkemesine dava açarak, sürecin iptalini istedi. Yönetim Mahkemesi de “D.A’nın yaşadığı haneye giren toplam gelirin 4 bin 420 TL olduğu, kişi başına düşen gelir ölçüsünün bin 104 lira 96 kuruş bu meblağın ise mevzuat gereği 16 yaşından büyükler için belirlenmiş olan taban fiyatın aylık net meblağının 1/3’ünden fazla olduğu” gerekçesiyle davayı reddetti
Karara yapılan istinaf müracaatının da reddedilmesi üzerine Avukat Dumrul, Anayasa Mahkemesine kişisel müracaatta bulundu.
ENGELLİNİN MAAŞI KESİLEMEZ
AYM Birinci Kısmı, 16 Eylül 2020 yapılan başvuruyu karara bağlayarak, Anayasa’da garanti altına alınan kişinin maddi ve manevi varlığını muhafaza ve geliştirme hakkının ihlal edildiğine karar verdi. Yüksek Mahkeme, ayrıyeten ihlalin sonuçlarının ortadan kaldırılması için tekrar yargılama yapılmak üzere kararın bir örneğinin Bursa 1. Yönetim Mahkemesine gönderilmesine hükmetti.
ENGELLİLERİN KORUNMASI LAZIM
Geçen hafta taraflara bildirim edilen kararın münasebetinde anayasada “Devletin engellileri koruyup toplumda kendilerine yaraşır bir hayat düzeyi sağlaması gerektiğine” ait karar bulunduğu hatırlatılarak, özetle şu kıymetlendirme yapıldı:
“Başvurucunun engellilik durumunda hiçbir değişiklik olmamasına rağmen ortadan çok uzun vakit geçtikten sonra farklı bir hesaplama sistemi getiren yasal bir düzenlemeye dayanılarak engelli aylığının tümüyle kesilmesi tüzel güvenlik ve legal beklentilerin korunması unsurlarına uygun olmamıştır.
ENGELLİYE ÇOK KÜLFET
Sonuç olarak her ne kadar toplumsal güvenlik alanında kanun koyucunun geniş bir takdir yetkisinin olduğu kabul edilse dahi engellilere ödenmekte olan aylıkların hiçbir geçiş kararı yahut öbür bir önlem öngörülmeden ve bunu gerektiren açık bir zorlayıcı münasebet de öne sürülmeden büsbütün kesilmesinin Anayasa’da özel olarak korunmaları öngörülen engelli bir birey olan müracaatçı tarafından çok bir külfete yol açtığı ve değinilen kamu faydası emeliyle karşılaştırıldığında müdahalenin orantılı olmadığı kıymetlendirilmektedir. Bu durum müdahale ile öngörülen kamu faydasının sağlanması gayesi ile müracaatçının maddi ve manevi varlığını muhafaza ve geliştirme hakkının korunması ortasındaki adil istikrarın müracaatçı aleyhine bozulması sonucunu doğurmuştur.”
KESİLEN MAAŞLARINI İSTEYEBİLİLER
Avukat Candan Dumrul, AYM’nin kararının binlerce engelliyi yakından ilgilendirdiğini belirterek, “Benzer durumda olan çok sayıda vatandaşımız var. Bu karar doğrultusunda, engelli vatandaşlar kesilen maaşları için tekrar müracaat yapma hakları bulunmaktadır. Kesilen maaşlarını isteyebilirler. Ret yanıtı almaları halinde ise buna karşı dava açabilirler” dedi.
