Foreign Policy: Türkiye ile diplomatik mayın tarlası ilişkiler, Biden için önemli bir sınav

Reuters

ABD’de dış politika alanında önde gelen yayınlardan Foreign Policy (FP), Başkan Joe Biden’ın göreve başlamasından bu yana henüz Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan ile görüşmemiş olmasının arkasında yatanları ve yeni yönetimin Türkiye’ye yaklaşımını inceleyen bir analiz yayımladı.

Analizde, “10’dan fazla yetkili, Kongre üyesi ve diğer uzmanlarla yapılan mülakatlar, ABD Başkanı’nın sessizliğinin, Amerika’nın Türkiye’ye yönelik daha sert bir üslup benimseyeceğinin bir göstergesi olduğunu ortaya koydu. Ankara’nın eylemlerini değiştirmemesi ve bunu hızlı bir şekilde yapmaması halinde bu soğuk tavır da devam edecek” yorumu yapıldı.

Biden yönetimi, resmen 20 Ocak’ta göreve başladı. Biden, göreve başlamasının ardından birçok dünya lideri ile telefonda görüşmeler gerçekleştirdi. Ancak henüz Biden ile Erdoğan arasında bir telefon görüşmesi yapılmış değil.

Öte yandan ABD Dışişleri Bakanı Antony Blinken ile Türk mevkidaşı Mevlüt Çavuşoğlu Şubat ayı ortasında görüştü. Bu görüşmede, ABD, Türkiye’nin Irak’ın Gara bölgesine düzenlediği operasyonda hayatını kaybedenlerle ilgili başsağlığı diledi.

Türkiye ile ABD ilişkilerini “diplomatik mayın tarlası” olarak nitelendiren FP, Biden’ın “bir yandan kadim bir NATO müttefiki ile ilişkileri onarırken, diğer yandan da Erdoğan’ın giderek artan otoriterleşme eğilimini dizginleyip dizginleyemeyeceğini” ortaya koyması gerektiği ve bunun da dış politika programının önemli bir sınavı olacağını belirtti.

‘Biden yönetimi denge arayışında’

Analizde, “Türkiye’nin lideri, son yıllarda Washington’da ciddi sıkıntılar yarattı. Ancak ilişkilerin daha da kötüleşmesine izin vermenin felaket sonuçları olur. Şu ana kadar Biden yönetimi, Türkiye’nin sorunlu davranışının karşılıksız kalmamasını sağlayarak, dengeli bir tutum arayışındaymış gibi görünüyor” denildi.

Yazıda, Türkiye’de bazı kurum ve kişilerin, Rusya’dan S-400 füze savunma sisteminin satın alınmasından dolayı halihazırda yaptırım uygulandığı ancak eski yetkililerin bu cezaların ekonomiye zarar verecek şekilde tasarlanmadığını söyledikleri ifade edildi.

Konuyla ilgili FP’ye bir açıklama gönderen Türkiye’nin Washington Büyükelçiliği de ABD ile ilişkilere “azami önem” verildiğini ve Biden yönetimi ile ilişkilerin güçlendirilmesi için birlikte çalışılacağını söyledi.

ABD, Aralık ayında Türkiye’ye CAATSA (ABD’nin Hasımlarıyla Yaptırımlar Yoluyla Mücadele Etme Yasası) kapsamında yaptırım uygulamaya başladı. Savunma Sanayii Başkanlığı ve aralarında Cumhurbaşkanlığı Savunma Sanayii Başkanı İsmail Demir’in de olduğu dört yetkili yaptırım listesine alındı.

‘Pompeo, 29 Ekim mesajını engelledi’

FP, “Biden yönetiminin önündeki sıkıntı Türkiye üzerindeki baskıyı sürdürürken, 10 yıllardır devam eden askeri işbirliğini de korumak. Bazı eski ABD’li yetkililer, Türkiye’nin halen NATO’nun güney kanadında kritik bir konumda olduğu ve Erdoğan’ın Rusya ile yakınlaşmasının geçici olduğu gerekçesiyle Biden’ın başkanlığının başında izlediği stratejiden duydukları rahatsızlığı dile getiriyor” dedi.

FP’ye konuşan eski bir yetkili, Türkiye’yi Rusya’nın “doğal hasımı” ve İran’ın Orta Doğu’da etki alanını genişletme çabalarına karşı potansiyel bir odak olarak nitelendirdi.

Analizde, Türkiye’ye yönelik sıkıntıların yalnızca Biden yönetimine özgü olmadığını, eski Başkan Donald Trump’ın Erdoğan ile kurduğu yakın ilişkiye rağmen eski yönetim döneminde de bu rahatsızlıkları dile getirenler bulunduğu öne sürüldü ve şu değerlendirmelere yer verildi:

“Eski yönetimden kıdemli bir yetkili, (eski Dışişleri Bakanı) Mike Pompeo’nun mevkidaşı Çavuşoğlu’nu birlikte çalışması zor biri olarak tanımladığını söyledi. Yetkili, bu durumun yanı sıra Türkiye’nin Erdoğan’ın Müslüman Kardeşlere yakınlığı nedeniyle bölgede zorba bir güce dönüştüğünü öne süren Suudi Arabistan ve Birleşik Arap Emirlikleri’nden gelen baskılar da ikili ilişkileri zedeledi.

Bunun bir örneği Ekim 2020’nin sonunda yaşandı. Dışişleri Bakanlığı, Cumhuriyet Bayramı nedeniyle her yıl yaptığı gibi bir kutlama mesajı hazırladı. Ancak konuya yakın yetkililerin verdiği bilgiye göre, bu açıklamanın yayınlanması Pompeo’nun makamından gelen talimatla engellendi. ABD Dışişleri Bakanlığı konuyla ilgili yorum yapmayı reddetti.”