Genç erkeklerde testis kanseri ölümcül olabilir

1-7 Nisan Ulusal Kanser Haftası kapsamında, testis kanserine ait açıklamalarda bulunan Üroloji Uzmanı Prof. Dr. Rahim Horuz, testis kanserinin tedavi edilmediğinde mevte kadar götürebildiğini belirterek uygun formda tedavi edilmesi durumunda tedavi muvaffakiyetinin çok yüksek olduğunu söyledi.

Testis kanserinin epeyce az karşılaşılan bir kanser çeşidi olduğunu belirten Horuz, her yıl 100 bin erkekten yaklaşık 3 ila 5’inde testis kanseri teşhis edildiği söyleyerek testis kanserinin belirtilerini, tedavisini ve dikkat edilmesi gereken noktaları anlattı.

GENÇ ERKEKLERDE DAHA ÇOK GÖRÜLÜYOR

Testis kanserinin başka kanserlerden bir farkı da yaşlılardan çok genç erkeklerde görülmesi. Testis kanseriyle ekseriyetle 20’li ve 30’lu yaşlarda karşılaşılır. En yeterli bilinen risk faktörü inmemiş testis istediğimiz durumdur. Tıbbi geçmişinde inmemiş testis durumu mevcut olan bireyler, bu sebeple çocukluk devrinde ameliyat edilmiş olsalar bile testis tümörü geliştirmek açısından daha risklidirler. İnmemiş testis sebebiyle ameliyat geçirmiş erkeklerin yüzde 10-15’inde sonradan testis tümörü geliştiği bildirilmiştir.

Olağan durumda erkek ceninin karın içinde bulunan testisleri, doğum vaktine kadar aşağıya inerek yumurtalık kesesi içine yerleşmiş olmalıdır. İnmemiş testis, testislerden birinin ya da her ikisinin doğuma kadar yumurtalık kesesine inememesidir. Bu iniş sürecini tamamlayamayan testis karın içinde yahut kasık bölgesinde çeşitli düzeylerde takılıp kalmış olabilir. Testis kanseri açısından en değerli risk faktörünün inmemiş testis olduğu hatırlanırsa, erkek çocuklarının bebeklik ve çocukluk periyotlarında hem aile hem ilgili tabipler tarafından denetim edilmesi gerekiyor.

Ayrıyeten inmemiş testis sebebiyle ameliyat olmuş gençlerin testis tümörü ile ilgili risklerin farkında olması ve nizamlı olarak kendilerini muayene etmeleri önerilir. Unutulmamalıdır ki inmemiş testisin ameliyat ile indirilmiş olması tümör gelişmesi riskini ortadan kaldırmaz; yalnızca tümörün el ile hissedilerek erkenden fark edilmesini mümkün kılar.

KİTLE VE SERTLİKLERE DİKKAT EDİLMELİ

Testis kanserinin birden fazla vakit birinci ve tek belirtisinin fark edilen kitle ve sertliktir. Hastaların üçte birinde bu sertlik ve kitle bulgusuna ağrı da eşlik edebilir. Lakin ister ağrılı ister ağrısız olsun testiste fark edilen her türlü sertlik, kitle ve hudut düzensizliği aksi kanıtlanana kadar kansermiş üzere muamele görmelidir.

Testisinde bu türlü bir kitleden şüphelenen bir gencin ertelemeden bir üroloğa başvurması hayati değer taşır. Testis kanseri ağrı yapmadığı için sinsi bir hastalık diye tanımlanabilir. En kritik konu testisteki kitlenin erken fark edilmesidir. Bu sebeple genç erkeklere bu bahiste yapılacak en kıymetli tavsiye, kendi kendilerini testis kanseri açısından makul aralıklarla muayene etmeleridir. Bilhassa çocukluk devrinde testis inişi gecikmiş olan yahut inmemiş testis nedeniyle ameliyat uygulanmış olan kimseler riskli kümede olduklarını bilmeli ve kendi kendine yapılan bu muayeneyi ihmal etmemelidirler.

ÖLÜMCÜL OLABİLİR

Unutulmamalıdır ki bir kanser çeşidi olarak testis kanseri de vaktinde tedavi edilmediğinde metastatik evreye geçebilir ve hastaya hayati bir risk yükleyebilir. Tekrar etmekte yarar var ki tedavisiz kalması durumunda bu hastalık ölümcüldür.

Çalışmalar hastaların testislerindeki kitleyi fark etmiş oldukları halde tabibe başvurmayı ortalama 6 ay kadar geciktirdiklerini tespit etmiştir. Yapılabilecek en kıymetli şey bu gecikmeye fırsat vermemektir. Testis kanseri kendi içinde farklı biyolojik tiplere ayrılır. Birçok hastada bu tiplerin belirli oranda karışımı biçiminde karşımıza çıkar. Hastalığın ilerlemesi ve yayılması için net bir müddet verilemez; bu mühlet kanserin tipine ve kişinin özelliklerine nazaran değişecektir. Tedavinin temel prensibi, hastalığın ölümcül tabiatı hatırlanarak, tez etmektir.

ÜREME SIHHATİNİ ETKİLİYOR

Testis kanserinin görülme sıklığı, çocuk sahibi olma potansiyeli baştan beri düşük olan erkeklerde yaklaşık 3 kat daha yüksektir. Ayrıyeten bu hastalıktan etkilenen testis misyonunu yapamaz hale geleceğinden, çocuk sahibi olmak o erkek için daha da zorlaşmış olabilir. Testisteki kanserin kendi tesirinden çok hastalığın tedavisi ile ilgili süreçler de çocuk sahibi olma potansiyelini düşürebilir.

Birinci olarak birçok vakit kanserli testis dokusu ameliyat ile bedenden uzaklaştırılacağı ve geriye yalnızca karşı testis kalacağı için kişinin üreme kabiliyeti ziyan görebilir. Kemoterapi tedavisinde ise sağlıklı öbür testisin işlevleri bozularak sperm üretiminin durması ihtimali var. Her ne kadar birtakım hastalarda kemoterapiden sonra birkaç yıl içinde karşı testisin sperm üretimi işlevi düzelebilse de tedavi öncesi üreme ile ilgili önlemler alınmalıdır. Bu kapsamda tedavinin başında hastanın sağlıklı spermleri çeşitli usullerle elde edilmeli ve sperm dondurma süreci yapılmalıdır.

TESTİS KANSERİNDE TEDAVİ

Doktorun fiziki muayenesinin akabinde birçok vakit ultrasonografik inceleme yapılır ve tümör hakkında ayrıntılı bilgi elde edilir. Bu hastalarda kan testleri yapılır; tümör tarafından salgılanan ve ‘kanser belirteci’ denilen birtakım özel kimyasal hususlar test edilir. Gerekirse testis bölgesinin MR’ı da çekilebilir.

Testis tümörünün tipini, derecesini ve lokal evresini o testisin ameliyatla alınıp patolojik incelemeye tabi tutulması sonrasında öğrenmiş oluruz. Tümör testisin dışına yayılmadıysa orşiektomi dediğimiz ameliyatla hastanın şifa bulması beklenir. Orşiektomiden bir mühlet sonra hastalığın uzak bölgelerden nüksettiği görülebilir. Bu hastaları birtakım tıbbi kriterlerle evvelden ayırt etme imkanımız olduğu için hastalık yayılmamış üzere görünse de, risk derecelerine nazaran ek düşük doz kemoterapi verilebilir.

Şayet kanser testis dışına yayılmış ise hastalığın alt tipine ve yayıldığı bölgeye nazaran kemoterapi, bazen batın art bölgesine yani retroperitoneal alana yönelik olarak cerrahi, nadiren de özel kimi alanlara radyoterapi uygulanması biçiminde tedavi seçenekleri vardır. Testis kanserini oluşturan hücre tipinin kemoterapiye hassas olması sayesinde yayılmış hastalıklarda dahi tam ve kalıcı şifa oranı yüksektir.

Genel olarak lokal hastalıkta yüzde 99, yayılmış hastalıkta yüzde 70 ila 80 ve ortalamada ise yüzde 90’ın üzerinde şifa imkanı kelam bahsidir.