‘Gerilim acilen sonlandırılmalı’

ÖNDER YILMAZ- Dr. Çağ, Türk Asya Stratejik Araştırmalar Merkezi (TASAM) için Balkanlar’da baş gösteren Kosova ile Sırbistan ortasındaki tansiyonu “Kosova’da Büyüyen Tansiyon ve Herkese Yakın Bir Savaşın Sesleri” başlıklı makalesinde inceledi. Sırp önder Slobodan Miloseviç’in 26 Haziran 1989’da Kosova Ovası’nda 1 milyon Sırp’a “Bir daha kimse sizi ezmeye yeltenemeyecek!” diye seslendiğini, 31 Temmuz 2022’de de benzeri bir cümlenin Kosova’da patlayan silahlar üzerine; “Kosovalı Sırplar, daha fazla zulme tahammül etmeyecek” formunda lisana getirildiğine dikkat çeken Çağ, “Kim kime zulmediyor, dayanılmaz olan nedir? İşte bu kısım muamma” dedi. 

Balkanlar’da kaosun ortaya çıkışı için büyük hadiselere muhtaçlık olmadığını lisana getiren Çağ, “Her an patlamaya hazır bir bomba, tutuşmaya hazır bir saman yığını üzere çatışmaların silahlı çabaya dönmesi, tehditlerin havada uçuşması mukadder” tabirlerini kullandı. Çağ, Kosova Sırplar’ı ile Kosova polisi ortasında önemli tansiyon olduğunu ve silah seslerinin geldiği bölgelerin de durumun ciddiyetini gösterdiğini vurgulayarak, şunları kaydetti: “Kosova Başbakan’ı Albin Kurti’nin açıklamaları epey ürkütücü. Çünkü bu tansiyonun ciddiye alınması gerekliliğine dair öngörüsü çok açık. Ayrıyeten Vucic’in (Sırbistan Cumhurbaşkanı); ‘Sırbistan, (Slobodan) Miloşeviç ve (Boris) Tadiç vaktinde olduğu üzere kolay kolay yenebileceğiniz bir ülke değil’ söylemi ise birçoklarına nazaran tehdit ve dahi meydan okuma. Kosova basınına yansıyan Arnavut ahalinin konut ve araçlarına yönelik hücum tezleri ise ağır bir travmatik anımsamayı da beraberinde getirecek. Ki bölgeden gelen kimi köylerin abluka altına alındığı haberleri de diğer bir boyut.” Çağ, Sırp Savunma Bakanlığı’ndan yapılan ordunun “şimdilik” idari hudutları geçmediğine ait açıklamalarının da son derece vahim olduğuna işaret ederek, “Bu söz epeyce korkutucu ve ivedilikle müdahale edilerek tansiyonun bitirilmesi gerekli. Zira daha şimdiden sorun, sivil taraflar ortasına indirgenmiş durumda ve Kosova egemenlik hakları tehdit edilmekte” değerlendirmesini yaptı.

TÜRKİYE’YE GARANTÖRLÜK

Çağ, şöyle devam etti: “Ukrayna’da esasen gergin olan Batı ve Doğu bloğunun bu tansiyonu hoyratça kullanması ve önemsememesi Balkanlar’da onarılamayacak yeni bir yaranın açılmasını kaçınılmaz kılacak. Ve galiba, yeniden en büyük vazife bölgenin barış garantörü Türkiye’ye düşecek. Şu andan itibaren her dakika çok kıymetlidir. Yeni bir savaşı göze almamak gerekiyor. Yoksa Ukrayna’da hesaplanamayan savaşın bir gibisi bölgede patlarsa bu kere herkese yakın bir insanlık dramı ile uğraşmak zorunda kalırız.” 

NE OLMUŞTU?

Kosova ve Sırbistan ortasında 2016’da imzalanan özgür trafik deveranı mutabakatının mühleti 15 Eylül 2021’de doldu. Kosova hükûmeti, ülkede yalnızca Kosova plakalı araçların sirkülasyonunun mümkün olacağını açıkladı. Ülkeye girmek isteyen Sırbistan plakalı araçlara süreksiz plaka kaidesi getirildi. Sırbistan uzun müddettir Kosova plakalı araçları ülkeye sokmadığı halde Kosova hükümetinin aldığı karar, ülkenin kuzeyindeki Sırplar’ın ağır olarak yaşadığı bölgede tansiyonu yükseltti. Kosova hükûmeti kararı uygulamak için hudut kapılarına silahlı özel polis üniteleri gönderirken, Sırplar protesto şovları düzenledi, yolları kamyonlarla kapattı. Hükümet tansiyonu düşürmek için kararın uygulanmasını bir ay erteledi.