Glutensiz Diyetin Herkes İçin Uygun Olmadığı Uyarısı

Ondokuz Mayıs üniversitesi (OMÜ) Sıhhat Bilimleri Fakültesi Beslenme ve Diyetetik Kısım Lideri Prof. Dr. Pınar Sökülmez Kaya, glutensiz diyetin herkes için uygun olmayabileceğini, birtakım bireylerde sıhhat meselelerine yol açabileceğini, bu nedenle diyetisyene danışılarak uygulanması gerektiğini söyledi.

Kaya, AA muhabirine, glutensiz diyetin, bilhassa çölyak, romatoid artit (eklem romatizması), fibromiyalji (doku romatizması), endometriosiz (bir cins kist hastalığı), Tip 1 diyabet, tiroid, otizm, şizofreni, sedef, obezite üzere çeşitli hastalıkların tedavisinde kullanıldığını belirtti.

Glutensiz diyetin temel prensibinin, buğday, arpa, çavdar ve bu tahıllardan yapılan rastgele bir besinin tüketilmemesi olduğunu anlatan Kaya, “Yasaklanan tahıllar dışında mısır, pirinç, darı üzere glutensiz tahıllar özgürdür. Bu tahıllar, glutensiz diyetin çeşitliliğini artırarak besin alımını zenginleştirir.” dedi.

Bugün tanınan olan glutensiz diyetin hastalık dışı, zayıflama maksatlı kullanımının yanlış olduğuna dikkati çeken Kaya, şöyle devam etti:

“Bu diyet, buğday, arpa ve çavdar üzere besinlerden yoksun bırakabilir. Buğday eserleri ekseriyetle B vitaminleri, demir, kalsiyum ve lif açısından zengindir. Bu nedenle glutensiz beslenen şahıslarda bu besin öğeleri eksikliği görülebilir. Glutensiz eserlerin kimileri işlenmiş ve şeker içeriği yüksek olabilir. Bu da kilo artışı ve metabolik meselelere neden olabilir. Birtakım bireylerde bağırsak flora istikrarını bozabilir ve sindirim meselelerine yol açabilir. Herkes için uygun olmayan bir diyet olabilir. Bu nedenle bir diyetisyene danışılarak uygulanmalıdır. Her bireyin muhtaçlıkları farklıdır ve şahsî sıhhat durumu, yaş, cinsiyet ve hayat usulü üzere faktörlere bağlı olarak diyet ihtiyaçları değişebilir.”

Kaya, glutensiz diyetin, yüksek glisemik indeksi (karbonhidratların kandaki glukoz seviyelerine tesirini ölçme sistemi) ve doymuş lipid içeriğinin yüksek olması nedeniyle obezite riskini arttırdığını lisana getirerek, şunları kaydetti:

“Besin eksiklikleri, bilhassa düşük düzeylerde lif, folat, B12 vitamini, D vitamini, kalsiyum, demir, çinko ve magnezyum, tedavi edilen çölyak hastalarının kimi alt kümelerinde devam edebilir. Glutensiz diyette besin ögesi eksikliklerini önlemek için zerzevat, meyve ve baklagil tüketimine ehemmiyet verilmelidir. Glutensiz diyetler, güç, yağ, karbonhidrat ve posa üzere besin ögelerinin istikrarsız alımına bağlı olarak beden tartı kazanımıyla sonuçlanabilmektedir. Bu diyet yapılıyorsa kesinlikle besin takviyesi ve ilaç tedavisiyle uygulanmalıdır.

Ülkemizde çölyak hastalığı görülme sıklığı yüzde 1 ile binde 3 ortasında değişmektedir. Çölyak hastalığı, bağırsaklarda gluten intoleransına (besin içerisindeki unsura bedenin reaksiyon vermesi) bağlı olarak ortaya çıkan bir otoimmün hastalıktır. Bu durumda bağışıklık sistemi, gluten içeren yiyecekleri tolere edemez ve ince bağırsakta hasara neden olabilir. Glutensiz diyet, çölyak hastalığı olanlar için tek tesirli tedavi sistemidir. Türkiye’de 250 bin ile 750 bin ortasında çölyak hastası olduğu varsayım edilmektedir.”