Gobi Çölü’nde Eski Türklere Ait Kaya Resimler Bulundu: ’13-15 Bin Yıl Öncesine Ait Örnekler Var’

Dokuz Eylül Üniversitesi (DEÜ) Kafkasya Orta Asya Arkeoloji Araştırmaları Merkezi’nden emekli öğretim üyesi Prof. Dr. Semih Güneri, Orta Asya’da Türk Kültürü’nün Arkeolojik Kaynakları (OTAK) Projesi’nin uzun yıllar devam ettiğini lisana getirerek çeşitli kurumların desteğiyle Moğolistan’da Gobi Çölü’nde çalışmaları sürdürdüklerini söyledi. 

Projenin iki yıl evvel başladığını belirten Güneri, çölde buldukları petroglif, yani kaya fotoğrafları ile Türk tarihine ait yeni bilgilere ulaştıklarını kaydetti. Prof. Dr. Güneri, ‘Moğolistan iklim açısından yarı çöl ve step kültür alanıdır. Gobi Çölü de Arap çöllerine benzerlik gösteriyor. Lakin etrafta kısmen kayalıklar var. Kayaların yüzeylerinde petroglif dediğimiz kaya fotoğrafları var. Orada yaşayan etnik kümenin Türk lisanı konuşan halklar olduğunu biliyoruz. Zira oradaki sanat tarzı Altay’daki sanat tarzının aynısı’ dedi.

Çölde çalışmanın sıkıntı olduğunu ve pek tercih edilmediğini vurgulayan Güneri, Türk tarihini araştırmak ismine bu zorluğu kabul ettiklerini lisana getirdi.

Avrupalıların Moğolistan’da çalışsa da Gobi Çölü’ne pek gitmediğini anlatan Güneri, çok az çalışılmış ve Türk tarihi açısından hiç değerlendirilmemiş bir alan olan bölgeyle ilgili şunları söyledi:

‘Bazı bölgelerde çok daha erken evrelere ilişkin kaya fotoğrafları görüyoruz. Gobi’deki kültür varlığının en erken tarihini bilmiyoruz. Bildiğimiz en erken evre üst paloitik çağ dediğimiz, günümüzden 13-15 bin yıl öncesine ilişkin evreden başlıyor. 

Çok erken tarihlere ilişkin olan kaya fotoğrafları çok az. Gobi Çölü’ndeki kaya fotoğrafları araştırmaları 20 yıllık bir çalışmanın devamı. Lakin Gobi özel bir bölge. Bildiğimiz çöl. Moğolistan aslında step, yani yarı çöl bir bölge. Daha kuzeyinde kayalıklar var ve kaya fotoğraflarına rastladık. Coğrafi ve iklim şartları sıkıntı olduğu için araştırmacıların çok az gittiği bir yer. Biraz ihmal edilmiş. Altay Dağları’nda en az 10 yıldır petroglif çalışması yapıyoruz. 

Çok bakir bir bölge olduğu için arkeolojik araştırmalar bakımından ne bulacağımızı şu an kestirim edemeyiz. Lakin temel olarak ne kadar kaya resmi varsa bunların hepsini kaydetmek istiyoruz. Evvel fotoğraflarını çekip dijital ortama aktardıktan sonra tekrar gözden geçiriyor ve yayına hazırlıyoruz. Bu süreç içinde tarihlemeleri yapılacak. Çok erken periyoda ilişkin buluntular var. Bu bizi şaşırtabilir.’

Moğolistan bölgesinde Altaylara kadar olan her yeri taradıklarını ve en erken devirlerin üst Paleolitik Çağ’a ilişkin olduğunu anlatan Semih Güneri, ‘Günümüzden 13-15 bin yıl öncesine ilişkin örnekler var. Bunların benzerleri araştırılmadı. Çok erken örneklerle karşılaşabiliriz. Bu bizi şaşırtır birebir vakitte sevindirir. O bölgede bir öbür yerde olmayan dinozor fosilleri de var. Bizim gayemiz girilmeyen alanlara girmek. 

Hangi sürprizlerle karşılaşacağımızı tam bilmiyoruz. Bugüne kadar Gobi bölgesinde araştırılmamış ve Türk kültürüyle bağ kurulmamış petroglif birikimini ortaya çıkaracağız. Başkalarında olduğu üzere bu birikimi bilimsel yayınlara yansıtmayı amaçlıyoruz’ dedi.

Altay dağları kültür bölgesinde hem Türkiye’de hem de dünyada birinci defa yapılan araştırmalara sahip olduklarını tabir eden Güneri, ‘Çünkü kimse Türk kültürüyle ilgilenmemiş. Bizim yaptığımız bütün araştırmalar yenidir ve sürprizlerle doludur. Yayınlarımız da bunu gösteriyor’ diye konuştu.