Güney kutbunda rekor sıcaklık ne anlama geliyor

Türkiye’den Güney Kutbu’na giden araştırma takımında yer alan iki bilim insanı bu gelişmenin nedenleri ve sonuçlarını Hürriyet Gazetesi’ne yorumladı.

Antarktika’daki Kutup Araştırmalarında üç sefer liderlik yapan TÜBİTAK Marmara Araştırma Merkezi Kutup Araştırmaları Enstitü Müdürü ve İstanbul Teknik Üniversitesi, Denizcilik Fakültesi Öğretim Üyesi Prof. Dr. Burcu Özsoy yaşanan son sıcaklık rekorunu ve iklim değişikliğinin dünyaya tesirlerini şöyle kıymetlendirdi:

BUZUL ERİMESİ DİKKAT EDİLMESİ GEREKEN BÜYÜKLÜKTE
Ölçülen bedelle yola çıktığımızda ne karasal buzullar eridi, su düzeyini yükseltti diyebiliriz ne de ölçülen pahanın birebir direkt tesirini şu an için konuşabiliriz. Global ısınmanın temel göstergelerinden birisi olan buzul ve deniz buzu erimesi son yıllarda bilhassa Arktik bölgede (Kuzey Kutup Dairesi’nin üst kısmı) dikkat edilmesi gereken büyüklüklere ulaştı.
İklim değişikliği, tüm dünyanın gündeminde olan bir olay. İklim değişimini etkileyen meteorolojik parametreler, yağış rejimleri, mevsim normallerindeki sıcaklıklar hissedilir derecede değişim gösterdi. Bu nedenle, dünyanın kara kutusu, gezegenimizin arşivi olan kutup bölgelerindeki çalışmaların ehemmiyeti de arttı. Antarktika kıtasında yıldan yıla yüksek sıcaklık rekorları kırılıyor. 2020 yılında batı Antarktika’da Seymour Adası’nda ölçülen 20.7 °C sıcaklık pahasının akabinde geçtiğimiz günlerde de Antarktika’nın doğusunda Concordia istasyonunda sıcaklık kıymeti rekor kırdı.

KUTUPLARDAKİ SICAKLIK ARTIŞI ANİ HAVA OLAYLARININ HABERCİSİ
Sıcaklık kıymetlerindeki artış, havanın yükselmesine ve münasebetiyle yağış sisteminin derinleşmesine tesir eder. Sıcaklık pahasının artış eğiliminde olması, ani meteorolojik hadiselerin oluşumunu tetikleyeceği manasına gelir.
Ayrıyeten, yükselen hava yerden yaklaşık 12-15 km üstte ve saatte 250 km/h suratı bulan jet akımları ile dünya atmosferinde diğer bölgelere de taşınabilmektedir. Örneğin, kutuplardaki soğuk hava ekvator bölgelerine ve ekvatordaki sıcak hava da kutup bölgelerine jet akımları ile taşınabilir. Böylelikle, meteorolojik hadiselerde ani değişimler ve kutup bölgelerinde büyük buz kütlelerin kopması yahut büsbütün erimesi görülebilir. Bu nedenle, sıcaklık artışının direkt olarak iklimi etkilemesi kelam konusu.

UZUN VADELİ GÖZLENMELİ
Antarktika’daki çalışmalar için 5 defa sefere çıkan TÜBİTAK MAM Kutup Araştırmaları Enstitüsü Müdür Yardımcısı Doç. Dr. Hakan Yavaşoğlu da artan sıcaklıkları şöyle kıymetlendirdi;

Antarktika’da ölçülen sıcaklık rekorları ikilim değişikliği için önlemlerin bir an evvel alınması gerektiğinin habercisi olup uzun vadede meteorolojik müşahedelerin kıymetini ortaya çıkarıyor Kutup bölgeleri, gezegenimizin hudut uçları olup, bu bölgelerde görülen değişiklikler dünyamızın tümünü etkiliyor. Deniz buzları, buzullar, yağış rejimleri, bio-çeşitlilik ve okyanus akıntılarında bu tesirleri gözlemliyebiliyoruz.

“DÜNYA İÇİN BİRİNCİ İŞARET FİŞEĞİ”
Uzun vadede yapılacak olan meteorolojik müşahedelere nazaran, Antarktika’da meydana gelen sıcaklık değişimlerinin dünyamızı nasıl etkileyeceğini söylemek gerekirse örneğin, soğuk ve sıcak su akıntılarının kasırgaları etkilediğini biliyoruz. El Niño ve La Niña üzere salınımların, yağış rejiminin ve basınç sistemlerinin kutuplarda yaşanan sıcaklık değişimlerinden nasıl etkilendiği yeni araştırmalara husus oluyor. Antarktika’da sıcaklık artışının global ısınma ve sera gazlarından kaynaklı olduğu düşünülüyor. Bu sıcaklık artışı ile ilgili sonuçlar dünyamız için birinci işaret fişeğidir. Kutup bölgelerinde ölçülen ‘’rekor’’ sıcaklıkları daha ayrıntılı incelemeyi mecburî kılıyor ve geleceğe dair alınacak önlemler için geç kalınmamasını gerektiğini hatırlatıyor. Bunun için, daha fazla ölçüm ve daha uzun vadeli müşahedelere muhtaçlık var.