Hammadde baskısına rağmen pandemide üretimle büyüdüler

Aylin Rana Aydin – İstanbul Sanayi Odası’nın (İSO) “Türkiye’nin 500 Büyük Sanayi Kuruluşu 2020 Araştırması”nın sonuçları açıklandı. İSO 500, 2019 yılında 1 trilyon 22 milyar lira olan üretimden satışlarını 2020 yılında yüzde 15.3 oranında artırarak 1 trilyon 179 milyar liraya yükseltti.

İSO İdare Heyeti Lideri Erdal Bahçıvan, 2020 yılında dünyada tesirini gösteren Kovid-19 salgınının dünyanın tüm ekonomileri üzerinde olumsuz bir tesir yarattığını söyledi. Enflasyon ve ithal hammadde fiyatlarındaki artışın endüstrici üzerinde giderek daha fazla baskı yarattığını lisana getiren Bahçıvan, “Enflasyonun endüstriler için öngörülemezlik, istikrarsızlık olduğuna inanıyoruz. Enflasyonun olduğu ortamda kolay kolay yatırım yapılmaz. Hakikaten geçen yıl yatırım teşvik dokümanlarında yaşanan yüksek oranlı artışa karşın, yatırım iştahının fiiliyata dönmediğini son devirlerde net bir formda gözlemliyoruz” dedi.

Faaliyet kârı arttı

Bahçıvan, “İSO 500’de üretimden satışlar 2020 yılında 1 trilyon 22 milyar liradan 1 trilyon 179 milyar liraya yükselerek yüzde 15.3 oranında arttı. 2018’deki yüzde 34.5 ve 2019’daki yüzde 16.4’lük artışlar ile karşılaştırdığımızda üretimden satışlarda büyüme performansı yavaşlamıştır” diye konuştu. İSO 500’ün temel faaliyetlerinden elde ettiği kârı gösteren faaliyet kârının bir evvelki yıla nazaran yüzde 55 oranında artarak 142.8 milyar liraya çıktığını kaydeden Bahçıvan, “FAVÖK büyüklüğü 2020’de yüzde 43.1 artışla 184.4 milyar liraya çıktı. Tekrar vergi öncesi periyot kâr ve ziyan toplamı da yüzde 50.1 artarak 92.5 milyar lira oldu. Sanayi kuruluşlarının kârları 2020’de artış eğilimi gösterdi” dedi. İSO 500’ün öbür faaliyetlerden olağan gelir ve kârları 237.9 milyar lira iken, masraf ve ziyanları 194.4 milyar lira olarak gerçekleşti. Bu iki sayı ortasındaki fark alındığında, İSO 500’ün 43.4 milyar liralık üretim faaliyeti dışı net gelir elde etti. 2020 yılında İSO 500’ün finansman sarfiyatları yüzde 39.2 artışla 88.8 milyar TL’ye yükseldi.

‘Umut verici’

İSO 500’ün 2020 yılında toplam borçları yüzde 23 oranında arttı. Firmalar, faaliyet kârlılığındaki artışın takviyesiyle özkaynaklarını da yüzde 23.2 üzere bir oranda büyütebildi. Bahçıvan “Bu durum, borçların özkaynaklara nazaran çok daha süratli arttığı geçmiş iki yılla kıyaslandığında umut verici görünüyor. Buna karşın mevcut borç-özkaynak dağılımı sanayicilerimiz için kesinlikle çözülmesi gereken kronik bir sorun. 2020’de ise toplam borçların hissesi yüzde 68.4 ve özkaynakların hissesi yüzde 31.6 ile birebir kaldı” dedi. 2020’de istihdam yüzde 2.9 artarken, ödenen maaş ve fiyatlarda de yüzde 14.4 artış oldu.

Birinci değişmedi

2020’de 58.5 milyar lira üretimden satışları ile yeniden Türkiye Petrol Rafinerileri AŞ (TÜPRAŞ) birinci oldu. Ford 45.2 milyar lirayla ikinci, Oyak-Renault ise 31.2 milyar lira ile üçüncü sırada yer aldı.

İhracat geriledi

Erdal Bahçıvan, “Tüketici enflasyonu ile arındırıldığında 2020 yılında üretimden satışlar gerçek olarak yalnızca binde 6 artış gösterdi. Bu oran son dört yılın en düşük gerçek artışı oldu. 2020 yılında görülen bu yavaşlamada Kovid-19’a karşı uygulanan kısıtlamalar ve global pazarların bir mühlet kapalı kalması olağan ki tesirli oldu. Yılın ikinci yarısında talep toparlanmaya başlasa da, finansal dalgalanma, yükselen faizler ve salgında yükselen ikinci dalga iç satışları sınırladı” dedi. İSO 500’ün ihracatı da yüzde 12.8 oranında gerileyerek 64.1 milyar dolar oldu. İSO 500’de yabancı sermaye hisseli kuruluşların sayısı, 2020 yılında 110’a indi.

Ar-Ge’ye 6.2 milyar TL

2020 yılında İSO 500’de Ar-Ge harcaması yapan kuruluş sayısının 271 olarak tespit edildiğini aktaran Erdal Bahçıvan, “2020’de Ar-Ge harcamaları, anket dataları ile 6.2 milyar TL’dir ve 2019 yılına nazaran 4.9 oranında artış göstermiştir” dedi.