Kafein, sabah kahve fincanınızdan, grip olduğunuzda içtiğiniz haplara, veya öğleden sonra yediğiniz çikolata barına kadar her türlü yerde karşınıza çıkabilir. Son zamanlarda sağlığa olan muhtemel etkileri nedeniyle haberlerde sık sık yer alıyor. Destekçileri açıkça faydalarını öne sürerken, diğerleri iddia edilen riskleri nedeniyle eleştiriyor. Peki kim haklı? Detaylar aşağıda 👇
Kaynak: https://www.iflscience.com/is-caffein…
Kalp sağlığını nasıl etkiliyor? Bazı araştırmalar, kafeinin aslında kalbimiz için faydalı olabileceğini öne sürüyor. Üç büyük kalp hastalığı çalışmasının analizinde, araştırmacılar daha yüksek kahve tüketiminin kalp yetmezliği riski ile ilişkilendirildiğini buldular. Kafeinsiz içmek aynı etkiyi göstermedi, bu da etkinin kafeine bağlı olabileceğini gösteriyor, ancak bu teoriyi tam olarak doğrulamak için daha fazla araştırmaya ihtiyaç var.Bununla birlikte, yüksek kafein içeren içeceklerin tüketimiyle ilgili bazı kısa vadeli kardiyovasküler etkileri araştırmacılar belirlemiştir. Yüksek seviyelerde tüketim geçici olarak yüksek kan basıncı ve kalp çarpıntılarına neden olabilir. Bu etki özellikle enerji içecekleri alkolle birlikte tüketildiğinde belirgin bir şekilde görülür, bu yüzden dikkatli olmakta fayda var.
Metabolizma dengesini nasıl ekiliyor?
Geçen yıl yayımlanan bir çalışma, yüksek kan kafein seviyelerine sahip insanların obezite ve tip 2 diyabet riskinin daha düşük olabileceğini buldu. Bu bireylerde, kafein metabolizması ile ilişkilendirilen iki genin değişkenleri bulunmaktaydı, bu da molekülün vücutlarında yavaş parçalandığı anlamına gelir ve böylece kafein kanlarında yüksek seviyede kalır. Ancak, bu araştırmanın sınırlamaları bulunmaktadır: örneğin kafeinin etkisinin yarısının kilo kaybı aracılığıyla olduğu düşünülmektedir. Başka bir önemli faktör ise, çalışmanın esas olarak Avrupa kökenli insanları içermesi, bu nedenle bulguların herkes için geçerli olmayabileceğini belirtmek önemlidir. Bu iki durumun riskini azaltmada kafein alımını artırmanın rolünü belirlemek için daha fazla araştırma yapılması gerekmektedir.
Zihinsel sağlığı nasıl etkiliyor? Kafein bir uyarıcıdır, birçok insan, sabahları veya öğleden sonraları enerji seviyelerini ve ruh hallerini artırmak için kahve veya enerji içeceği içer. Peki kafein bunu nasıl yapıyor? Amerikan Tıp Derneği’nin ‘Doktorların Hastalara Söylemek İstediği Şeyler’ serisinin bir parçası olarak, nörolog Dr. Nicole Clark, ‘kafein beyninizdeki zevk motivasyonu ve öğrenme süreçlerinde rol oynayan dopamini harekete geçiriyor’ açıklamasını yaptı. Öte yandan, eğer panik atak ve anksiyete gibi durumlarla zaten deneyiminiz varsa, son araştırmalar kafeinin ruh haliniz için durumu kötüleştirebileceğini öne sürüyor. Bir 2022 meta-analizi, yaklaşık beş fincan kahveye denk gelen miktarda kafein tüketiminin, panik atağı olan insanlarda ve sağlıklı bireylerde anksiyeteye neden olduğunu bulmuştur, ancak panik atağı olanlar buna daha yatkınlardı.
Hamilelikte bebeği nasıl etkiliyor? Kafein, plasentayı geçebilecek yetenekte olduğundan, büyüyen bir fetüsün kan dolaşımına ulaşabilir. Bu konudaki araştırmalar, günlük 300 miligramdan fazla tüketimin, düşük doğum ağırlığı riskiyle ilişkilendirilebileceğini, 350 miligramdan fazlasının ise gebelik kaybıyla bağlantılı olabileceğini göstermiştir. Bu nedenle, birçok sağlık kuruluşunun kılavuzları, hamile insanların istiyorlarsa hala bir miktar kafein alabileceklerini belirtse de, günlük tüketim miktarını 200 miligramdan fazla olmamak kaydıyla tavsiye etmektedir. Ancak, 2020 yılında yapılan bir çalışma, artan bir araştırma yelpazesinin hamilelik sırasında güvenli bir kafein tüketim seviyesi olmadığına işaret ettiğini sonuçlandırdı.
Spor performansını nasıl etkiliyor? Kafein takviyesi, fitness ve spor performansında yaygın bir trenddir ve genellikle değişen miktarlarda antrenman öncesi tozlarına eklenir. Araştırmalar genellikle kafeinin spor performansını artırabileceğini öne sürmüştür; ancak bu çalışmaların büyük çoğunluğu erkek sporcuların verilerine dayanmasına rağmen, spor beslenme kuruluşları genel olarak bunu kılavuzlarında uygulamışlardır. Bir meta-analizde, kadın takım sporları sporcularının çalışmalarında, araştırmacılar kafein takviyesinin el kavrama kuvveti ve karşı hareketli sıçrama gibi bazı performans yönlerini artırmada etkili olduğunu bulmuşlardır, ancak diğerlerinde (çeviklik, squat sıçramaları, tekrarlanan sprint yeteneği) etkili olmadığı sonucuna varmışlardır. Bu, mevcut kafein hakkındaki fikirlerin tümüne uygulanmadan önce daha fazla araştırma yapılması gerektiği sonucuna varmışlardır. Ayrıca, özellikle kahvenin çeşitli aktivitelerde performansı artırabileceği yönünde bazı öneriler de bulunmuştur, ancak bu etkinin ne kadarının özel olarak kafeinin etkisine bağlı olduğu belirsizdir.
Tüm bunların ötesinde, kafeini “iyi” veya “kötü” yapan şey kişiye bağlı. Vücudunuzun onu nasıl metabolize ettiği, etkileşime girebilecek ilaçlar alıp almadığınız veya ne kadar tükettiğiniz gibi faktörler önemlidir. Ancak, kafeinin bir ilaç olduğunu unutmamak önemlidir ve kafein toksisitesi veya aşırı doz alma durumu oldukça nadirdir, ancak ölümcül olabilir. Bu nedenle, özellikle kafein takviyeleri konusunda dikkatli olmak en iyisidir. Gıda ve İlaç İdaresi (FDA), ne kadar kafeinin fazla olduğunu belirlemenize yardımcı olacak ipuçları sunmaktadır. Belirtiler arasında şunlar yer alabilir: uykusuzluk, bulantı/mide rahatsızlığı, baş ağrısı, titreme ve/veya endişe, mutlu olmama hissi. Eğer kafein tüketimini azaltmak istiyorsanız, genellikle bunu yavaş yavaş yapmanız önerilir. Aniden kesmek diğer ilaçlarla olduğu gibi tehlikeli olmayabilir, ancak baş ağrısı ve yorgunluk gibi oldukça hoş olmayan yan etkilere neden olabilir, bu nedenle hemen tüm kahve çekirdeklerinizi çöpe atmak en iyisi değildir.
Peki kafein sizi nasıl etkiliyor? Yorumlarda buluşalım 👇