Kaliteli uyku sağlıklı hayatın vazgeçilmezi Uyku sırasında gün uzunluğu çalışan ve yorulan organlarımızın dinlenmesi gerekmektedir. Uyanık …
Uyku sırasında gün uzunluğu çalışan ve yorulan organlarımızın dinlenmesi gerekmektedir. Uyanık geçirilen vakitlerde bedende çeşitli nedenlerle oluşan ve biriken toksinler ile hür radikallerin etkisiz hale getirilmesi ve bedenden uzaklaştırılması, antioksidan sistemin güzel çalışması ile mümkün olmaktadır. Bu sistemin sağlıklı çalışabilmesini sağlayan en kıymetli iki etken ise kaliteli uyku ve sağlıklı beslenmedir.
10 saniyelik müddet değer taşıyor
Sağlıklı uykuyu engelleyen en değerli etkenlerden biri olan uyku apnesi rahatsızlığı günümüz toplumunda sık izlenmektedir. Uyku apnesi, uyku sırasında en az 10 saniye mühlet ile ağız ve burundan nefes alamama yahut nefesin durması olarak tanımlanmaktadır. Bu müddet birtakım insanlarda 80-90 saniyeye kadar uzayabilmektedir. Bu mühletin 10 saniyenin altında olması hastalığın patolojik olmadığını göstermektedir.
Sabah yorgunluğu ve cinsel isteksizlik belirtiler ortasında
Sabahları yorgun biçimde ve baş ağrısı ile uyanan bireyler bu durumun sebeplerini ekseriyetle bilmemektedir. Lakin bu bulgular uyku apnesinin kıymetli belirtileri ortasında bulunmaktadır. Bununla birlikte uykuda nefes kesilmesi, horlama, dikkat dağınıklığı, gün içinde uyku hali, kalp ritim bozuklukları, hipertansiyon, reflü ve cinsel isteksizlik de uyku apnesinin belirtileri olmaktadır.
Uyku apnesi kandaki hür radikallerin ölçüsünü artırır
Horlayan ve uyku apnesi olan hastalarda ortaya çıkan özgür radikallerin temizlenmesi bir yana, ekstradan kanda oluşan hür radikallerin ölçüsü daha fazla artmaktadır. Uyku apnesi hastalarında hür radikallerin fazlalaşması ve etkisiz hale getirilememesine ek olarak bir de sağlıklı ve doğal besinler tüketilmemesi bu hastalarda insülin direnci, haşimoto, yüksek tansiyon ve diyabet üzere hastalıklara kapı aralamaktadır.
Melatonin hormonu derin uykuda salgılanır
Uykuda yalnızca hür radikallerin ziyanlı tesirlerini engelleyen antioksidanlar salgılanmaz. Bunun yanı sıra büyüme hormonu (Growt faktör), beyni koruyan çok kuvvetli bir antioksidan olan melatonin üzere pek çok hormon, 6-8 saatlik uykunun en az 2-3 saatinin derin uyku olduğu vakitlerde üretilmektedir.
Uyku apnesi “Sirkadiyen ritim” döngünüzü bozmasın
Sağlıklı uyku ile ilgili değerli bir öbür nokta da “Sirkadiyen ritim” döngüsüdür. Gece 03.00 civarında salgılanmaya başlayan, sabah 6-7 saatlerinde en üst notaya çıkan ve gece yatarken en düşük düzeye inen kortizol hormonunun bu döngüsüne “Sirkadiyen ritim” denilmektedir. Bu durum sağlıklı beslenen, uyuyan, gerilimini denetim edebilen insanlarda her gün gerçekleşen bir döngüdür. Bu döngünün her gün sağlıklı bir formda ilerleyebilmesi için sağlıklı uykuya büyük bir iş düşmektedir. Zira bu ritmin değerli bir kısmı uykuda geçmektedir.
Uyku apnesi varlığı sebebiyle sık sık uyanmak, derin uykuya geçememek büyüme hormonu, melatonin, 24 saatlik Sirkadiyen ritminin bozulması ve sempatik, parasempatik (sinir sistemi) istikrarının empatik sistem lehine bozulmasına sebep olmaktadır. Bununla birlikte kan Ph’ı fazla ölçüde hür oksijen radikallerinden ötürü asitleşerek vakit içinde yüksek tansiyon, insülin direnci, diyabet, cinsel isteksizlik, hiperlipidemi, göbek etrafında yağlanma, saç dökülmesi, ritim bozuklukları, pıhtı atması ve depresyon riskini çok fazla artırır.
Uyku testinde kişi gece boyunca izlenir
Uyku apnesinin tanısı uyku laboratuvarlarında yapılan uyku testi (polisomnografi ) ile konulmaktadır. Teste giren kişi uyku sırasında gece boyunca izlenir. Hastanın nefes durmaları, kalp atım suratı, oksijen satürasyonu, yatış durumu, göğüs ve bacak hareketleri üzere parametreler kaydedilir. Bununla birlikte uyku apnesi tanısı günümüzde konutta yapılan poligrafi testleri ile de konulabilmektedir.
Uyku apnesi tedavisinde altın standart CPAP aygıtlarıdır
Horlama ve/veya uyku apnesi tedavisinin iki farklı sistemi bulunmaktadır. Birincisi hava yolunun uyku sırasında daima açık kalmasını sağlayan olumlu basınçlı hava veren aygıtlar (CPAP) ile uygulanır. Uyku apnesi hastalığının tedavisinde altın standart CPAP aygıtlarıdır. Bu aygıtlar bir maske yardımı ile hastaya gece boyunca basınçlı hava vererek üst teneffüs yollarının kapanmasını engellemektedir. Lakin bu aygıtları bilhassa genç hastalarda kullanabilmek kolay olmayabilmektedir.
Cerrahi süreç patolojiye nazaran değişir
Uyku apnesinin başka tedavi tekniği de cerrahidir. Bu operasyonlar çoklukla hastada tespit edilen patolojiye nazaran değişkenlik göstermektedir. Burun kıkırdağının düzeltilmesi, büyük bademciklerin küçültülmesi ya da alınması, geniz etinin alınması, yumuşak damağı yükseltici ameliyatlar, lisan kökünün küçültülmesi, çene ve üst damağı ilerletici ameliyatlar bu operasyonlar ortasında yer almaktadır.
Kilo ve gerilim idaresine dikkat!
Tedavi sonrası hastaların kesinlikle dikkat etmesi gereken durumlar bulunmaktadır. Hastaların hayatlarının geri kalan kısmında kilolarına, beslenmelerine ve gerilim idaresine dikkat etmeleri, yapılan tedavinin kalıcı, başarılı ve sürekliliğine katkı sağlamaktadır. Bunlara uyulmaması hastalığın tekrar etmesine neden olabilmektedir.