İkinci Selim’in yapılmasını istediği ve açılışını göremediği camii: Selimiye

Türk-İslam mimarisinin incisi, 447 yıllık Selimiye Mescidi, ihtişamıyla ziyaretçilerini hayran bırakıyor. Mimar Sinan’ın “ustalık eseri” olan ve Edirne’de 14 Mart 1575’te ibadete açılan Selimiye Mescidi, yapıldığı devirde Osmanlı Devleti’nin gücünün ve büyüklüğünün de simgesi. Kentin her tarafından görülen, hem İstanbul hem de Avrupa istikametinden girişlerde kente gelenleri karşılayan Selimiye, UNESCO’nun Dünya Miras Listesi’nde yer alıyor.

Türk-İslam mimarisinin incisi, 447 yıllık Selimiye Camisi, ihtişamıyla ziyaretçilerini hayran bırakıyor.

Mimar Sinan’ın “ustalık eseri” olan ve Edirne’de 14 Mart 1575’te ibadete açılan Selimiye Mescidi, yapıldığı dönemde Osmanlı Devleti’nin gücünün ve büyüklüğünün de simgesi.

Kentin her tarafından görülen, hem İstanbul hem de Avrupa tarafından girişlerde kente gelenleri karşılayan Selimiye, UNESCO’nun Dünya Miras Listesi’nde yer alıyor.

İKİNCİ SELİM YAPILMASINI İSTEDİ

Osmanlı padişahı 2. Selim’in Edirne’ye yaptırmak istediği caminin inşası Mimar Sinan tarafından 1568 yılında kente hakim Kavak Meydanı’nda başladı. Sinan, uzun mühlet temelinin oturmasını beklediği camiyi 7 yılda tamamladı. Caminin tamamlanmasına az bir müddet kala vefat eden 2. Selim, Selimiye’nin ibadete açılmasını göremedi.

Selimiye, 1575 yılından bu yana hem inananların ibadet ettiği hem de turistlerin hayranlıkla gezdiği bir mabet olarak öne çıkıyor.

UNESCO’nun 2011’de birinci kere bir camiyi kültürel eser listesine almasıyla dünya çapındaki ünü daha da artan Selimiye Mescidi, özellikleri ve ihtişamlı yapısıyla ilgi görüyor. Kasnak tekniğiyle 8 sütuna dayalı tek kubbe biçiminde inşa edilen caminin, bir kalem formunda semaya uzanan ve Delhi’deki Kutb-Minar’dan sonra en yüksek minare özelliğini taşıyan minareleri, hünkar mahfili, dantel üzere işlenmiş mermer kaplı minberi, çoklu pencere sistemi ve çinileriyle ziyaretçilerini büyülüyor.

ÖZELLİKLERİ

Mimari ve mühendislik üzerine araştırma yapanları şaşırtan kubbe, 43 metre yüksekliğinde ve 32 metre çapında. Kalem üzere ince, bir dantel üzere süslü 3 şerefeli dört minaresi bulunan Selimiye’nin minarelerinin uzunluğu ise alemi dahil 85 metre.

Periyodun kuralları düşünüldüğünde “inanılmazın başarıldığı” minareler 3 yollu olarak tasarlandığı için, minareden çıkan 3 kişi birbirini göremiyor. İznik çinileri ve revaklı avlusuyla da göz dolduran Selimiye’nin, müezzin mahfilinin mermer sütununa işlenmiş karşıt lale figürü için de halk ortasında çeşitli rivayetler dillendiriliyor.

Mimar Sinan, İstanbul’dan Selimiye’yi yapmak için Edirne’ye geldiğinde 8-9 yaşlarındaki çok sevdiği torunu Fatma’ya hasret kalmamak için onu da kente getirir. Bir müddet sonra hastalanan ve vefat eden Fatma’ya duyduğu hasret nedeniyle torunu için yaptırdığı türbedeki mermer sandukaya karşıt lale figürü bırakır, bu üzüntüyü gören çırağı da ustasının ıstırabını Selimiye’ye işler.

Caminin yapılmak istendiği, lale bahçesi olan yerin sahibi bayanın sıkıntı ikna edilmesi nedeniyle Mimar Sinan’ın inatçılığını simgeleyen karşıt lale figürü koydurduğu da rivayetler ortasında yer alıyor.

MESCİDE YÜKLENEN MANALAR

Periyodun teknolojisi düşünüldüğünde “imkansız” denilen birçok mimari tekniğin muvaffakiyetle uygulandığı mescitte ayrıntılar da dikkati çekiyor.

Tek kubbeli olmasının Allah’ın birliğine yorumlanması, dört minarenin dört halifeyle özdeşleştirilmesi, pencerelerin beş kademeli oluşunun İslam’ın kurallarını simgelediği, dört vaaz kürsüsünün dört mezhebe işaret ettiği ve minaredeki 12 şerefenin namazın 12 farzı olduğuna yönelik inanışlar canlılığını koruyor.

Mimar Sinan’ın temelin oturması için 2 seneye yakın beklediği de rivayetler ortasında yer alıyor.

Tarihçiler, hastalığı nedeniyle vefat eden ve caminin açılışını göremeyen 2. Selim’in, ihtişamlı camiyi İstanbul yerine neden eski başşehir Edirne’de yaptırdığını ise değişik biçimlerde açıklıyor.

Avrupa’ya yapılan seferlerin artması, 2. Selim’in şehzadeliği sırasında vaktinin birçoklarını Edirne’de geçirmesi ve kentin Rumeli’nin kapısı olarak görülmesi bu açıklamalardan kimileri.

ONARIMA ALINDI

Vakıflar Genel Müdürlüğünce onarıma alınan mescitte çalışmalar sürüyor. Kapsamlı onarıma karşın cami, hem ibadet hem de ziyarete açık tutuluyor. Cami içerisinde şantiye alanı ile ibadet alanı platformla ayrıldı. Bu sayede caminin üçte birlik alanında ibadet ve ziyaret gerçekleşirken başka kısımlarda ise onarım çalışmaları sürdürülüyor.