İktidar erken seçimden kaçabilecek mi?

İktisatta döviz krizi derinleşince iktidarla muhalefet ortasındaki erken seçim tartışması yine alevlendi. AKP-MHP iştirakinden şurası Cumhur İttifakı’nın ülkeyi yönetemediğini, Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın “Türkiye’yi ekonomik kurtuluş savaşından çıkartacağız” kelamlarıyla kabul ettiğini düşünen muhalefet cephesinden birbiri arkasına erken seçim davetleri geldi.

Lakin bu davetleri Cumhurbaşkanı Erdoğan ile MHP başkanı Devlet Bahçeli birebir gün yaptığı açıklamalarla reddetti. Cumhurbaşkanı Erdoğan, 15-20 ayda bir seçime gitmenin “ilkel kabile işi” olduğunu belirtirken, erken seçime gitmeyeceklerini, cumhurbaşkanlığı ve parlamento seçimlerinin daha evvelden duyurulduğu üzere Haziran 2023’te yapılacağını söyledi. MHP başkanı Devlet Bahçeli de, muhalefetten gelen davetlere, “Tekraren söylüyorum. Erken seçim falan yoktur” çıkışıyla cevap verdi.

Muhalefetin erken seçim üzerine ağırlaşmasından rahatsız olan AKP ile MHP kurmayları, Erdoğan ve Bahçeli’nin bu açıklamalarıyla yetinmeyip erken seçimi siyasetin ve kamuoyunun gündeminden çıkarmak için Seçim Yasası ve Siyasi Partiler Kanunu’nda yapılacak değişiklikler için anlaştıklarını duyurdu.

Bu mutabakatla ilgili DW Türkçe’ye konuşan MHP Hukuk ve Seçim İşlerinden Sorumlu Genel Lider Yardımcısı Feti Yıldız, yasa değişiklik teklifini Şubat sonu ya da Mart başı meclis gündemine sunacaklarını söyledi.

Feti Yıldız

Yıldız, seçim barajının yüzde 7’ye düşürülmesi konusunda Erdoğan ile Bahçeli’nin daha evvel kamuoyuna açıklama yaptıklarını hatırlatırken, değişiklik teklifinin seçim takvimi ile ilişkisinin dikkate alınmasını istedi:

“Önemli olan burda seçim takviminin işliyor olması. Ortağımız AKP ile yüzde 100 mutabakata vardık. Seçim Yasası ve Siyasi Partiler Kanunu’ndaki değişiklik teklifimiz 13 ya da 14 unsur olacak. Değişiklik, mecliste kabulünün üstünden bir yıl geçmeden uygulanamıyor. Yani erken seçimin olmayacağının matematiksel izahını yapıyoruz. Seçim tarihi 18 Haziran 2023’tür. Değişiklik teklifimizi meclise sunduktan sonra kimse erken seçimden kelam edemeyecek.”

AKP ile MHP, erken seçim tartışmalarını bitirmek için daha evvel de seçim yasası değişiklik teklifini meclisin gündeminde öteleme teşebbüsünde bulunmuştu. 1 Ekim’de açılan meclisin öncelikli gündemine alınmayan değişiklik teklifinin meclis gündemine Kasım’da gelebileceğine ait hesaplar yapılmıştı. Anayasa nazaran seçim yasasında yapılacak değişiklikler, yürürlüğe girdiği tarihten itibaren bir yıl içinde yapılacak olan seçimlerde uygulanmadığı için AKP, seçim yasası değişiklik teklifini daima öteleyerek “Erken seçime gitmemiz esasen yasal olarak da mümkün değil” bildirisi vermeye çalışıyor.

“İktidar panik içinde”

AKP ile MHP’nin seçim yasası değişikliğini ötelemeye çalışarak erken seçimden kaçamayacağını düşünen muhalefet, önümüzdeki süreçte iktidarın karşısına iktisattaki meselelere tahlil teklifleri ve güçlü birlikteliklerle çıkmaya hazırlanıyor. Kendi içinde kurduğu iktisat masasını, Düzgün Parti’deki iktisat masası ile ortak çalıştırmaya başlayan CHP, bu çalışmalara AKP’den kopan DEVA ve Gelecek partilerinin yanı sıra Saadet Partisi’ni de ortak etmeyi başardı. CHP kurmayları bu çalışmalardaki en temel amacın iktidarın vakit kaybetmeden erken seçime giderek halkın enflasyon karşısında daha fazla ezilmemesini sağlamak olduğuna dikkat çekiyor.

Muharrem Erkek

CHP Hukuk ve Seçim İşlerinden Sorumlu Genel Lider Yardımcısı Muharrem Erkek, erken seçimdeki ısrarlarının nedenini DW Türkçe’ye şu sözlerle anlatıyor:

“Türkiye’yi freni patlamış kamyon üzere uçurumun kenarına sürüklüyorlar. Yönetemiyorlar, savruluyorlar. Artık saray iktidarının ülkemizi düzlüğe çıkarma bahtı kalmamıştır. Bu nedenle her geçen gün halkın aleyhinedir. Bir an evvel erken seçime gidilmeli, güçlendirilmiş parlamenter sistemle ülkemizde demokratik hukuk devleti tesis edilmelidir. İktisattan, dış siyasete kadar her alanda iktidarın yaptığı tahribat, toplumsal dayanışma ve iş birliğiyle onarılmalıdır. Birinci seçimde bunu gerçekleştireceğiz.”

AKP ile MHP’nin iktisattaki problemlere tahlil üretmek yerine seçim yasası değişiklikleriyle uğraşmasını da “halktan kopuş, idareden kopuş” olarak kıymetlendiren Erkek, “Seçim yasasında değişiklik istemelerinin de tek nedeni var. O da iktidarlarını sürdürmek, meclisteki çoğunluklarını kaybetmemek. Ancak sarayın duvarları ortasında yaşadıkları dehşet yeterlice ortaya çıktı. Erken seçimden kaçamayacaklar” diyor.

“Ekonomi battı, kurtuluş savaşı falan yok”

Yalnızca CHP değil, muhalefetin her cephesinden döviz kurlarındaki tarihi yükselmelerin Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın faizleri düşürmeye dayalı yanlış iktisat siyasetinden kaynaklandığını açıklamalarının erken seçim davetleriyle birlikte yapılması dikkat çekiyor.

DEVA Partisi Genel Lideri Ali Babacan 15 Temmuz darbe teşebbüsü olduğunda iktisadın bu kadar batmadığını tabir ederek, AKP’yi destekleyenlere “Ortada bir kurtuluş savaşı falan yok. İşgal altında değiliz. Propagandalara inanmayın. Dolar aldı başını gittiyse, kendi paramız kıymetini kaybettiyse bunun tek sorumlusu makûs yönetimdir” diye seslendi.

İdris Şahin

DEVA Partisi Seçim İşleri Lideri İdris Şahin, DW Türkçe’ye seçim sürecinde bilhassa AKP’yi destekleyen vatandaşlara gerçekleri anlatmayı sürdüreceklerini söylüyor. Şahin, “Gelecek jenerasyonları düşünen bir iktidar, yönetilmezliğin tepe yaptığı bugünlerde derhal seçim kararı alır. Lakin AKP bunu düşünmüyor. Kendi iktidarını korumak için seçim yasasında nasıl oynayacağını düşünüyor. Erken seçim yok deseler de onlara hiç prestij etmiyoruz. Zira ne bir güvenilirlikleri var ne söylediklerini icra edebilecek bir kabiliyete sahipler” diye konuştu.

“Seçim güvenliğini tehlikeye atma peşindeler”

DEVA Partisi, iktidarın seçim yasasında tam olarak ne üzere değişiklikler yapmak istediğini kamuoyuyla paylaşmadığına da dikkat çekiyor. İdris Şahin, “Mevcut seçim maddesine nazaran en kıdemli yargıçlar seçim heyeti lideri olarak atanıyor. AKP ile MHP ise seçim konseyi lideri olarak atanacak yargıçları kıdeme nazaran değil tercihe nazaran belirlemek istiyor. Şayet bu türlü yaparlarsa, seçim güvenliği de tehlikeye düşecek. Sandıklara yapılacak itirazlarda taraflı kararlar çıkabilecek. Bir an evvel ne yapmak istediklerini açıklasınlar” daveti yapıyor.

“Muhalefeti hazırlıksız yakalama derdindeler”

Son seçim anketinde AKP ile MHP oylarının süratle eridiğini ortaya koyan PİAR Araştırma’ya nazaran de Erdoğan ile Bahçeli, tıpkı 2018’de olduğu üzere tekrar erken seçime gitmek zorunda kalacak.

PİAR Araştırma’nın sahibi, kamuoyu araştırmacısı Kadir Atalay iktidarın muhalefeti seçime hazırlıksız yakalamak için bugün seçim davetlerini reddettiğini öne sürüyor. “2018’de de seçim olmayacağını Erdoğan ile Bahçeli söylemişti. Ancak Bahçeli birden seçimi tetiklemişti. Artık de birebir taktiği uyguluyorlar. 2022’de seçim olacak. Zira Erdoğan, tekrar aday olmak istiyor. Çünkü cumhurbaşkanı iki defa aday olabiliyor, üçüncü kez cumhurbaşkanlığı yapamıyor” diyen Atalay, “Ancak erken seçim olursa üçüncü sefer aday olma bahtı oluyor. Erdoğan, bu durumu dikkate alarak seçim hesabı yapıyor” tabirini kullanıyor.

Kadir Atalay

DW Türkçe’ye konuşan AKP’li yetkililer erken seçim için özel bir hazırlık yapmadıklarını söylese de, partide bilhassa Z nesli olarak nitelendirilen gençlerin oyunu kazanmak için özel projeler üzerinde çalışıldığı biliniyor. Erdoğan’ın partililere, “Çalmadık kapı bırakmayacaksınız” talimatını hatırlatan kamuoyu araştırmacısı Kadir Atalay, “AKP alanda, muhalefet alanda. Lakin alandan gelen bilgiler, Cumhur İttifakı’nın muhalefetin gerisinde kaldığını gösteriyor. AKP, bu sonucu değiştirmek için önümüzdeki süreçte yeni oy kazanma taktiklerini devreye sokabilir” öngörüsünde bulunuyor.

PİAR Araştırma’nın 26 vilayette 2 bin 520 iştirakçi ile yaptığı son anketin sonuçlarında kararsızlar dağıtılmadan AKP’nin oy oranı yüzde 23.6, CHP’nin yüzde 20.5, YETERLİ Parti’nin yüzde 9.6, MHP’nin yüzde 6.7, HDP’nin yüzde 8.9, DEVA’nın yüzde 4.6, Saadet Partisi’nin ise yüzde 1 olarak çıkmıştı. Kararsızlar dağıtıldığında ise AKP’nin oy oranı yüzde 30.6’ya, MHP’nin 8.7’ye yükselebildiği ankette, bu durumda CHP’nin oy oranı yüzde 26.6, GÜZEL Parti’nin yüzde 12.4, HDP’nin yüzde 11.5, DEVA’nın ise yüzde 6 olarak gösterilmişti.

Hilal Köylü / Ankara

© Deutsche Welle Türkçe