İlaçlar, akıllı olmadıkları halde vücudumuzda nereye etki edeceklerini nasıl anlıyor

Başınız çok fazla ağrıyorsa, ekseriyetle ağrı kesici içerek bu durumdan kurtulabilirsiniz. Bu durum, aslında bedeninizdeki başka meseleler için de geçerli.

Peki içtiğiniz ilaçlar, bedeninizde nereye tesir edeceğini nasıl bilebiliyor? Gelin bu sorunun karşılığına birlikte bakalım.

İçtiğiniz ilaçlar, her ne kadar ağrıları süratli bir formda ortadan kaldırsa da aslında o kadar gelişmiş değiller.

Bu hapların yahut ilaçların, onları aldıktan sonra bedenimizde nereye gideceklerine dair hiçbir fikri yoktur.

Haplar bedende nasıl bir yol izler

Tablet, hap yahut sıvı formundaki ilaçlar yutularak seyahatlerine başlar. Daha sonra bağırsaktan geçerler, burada parçalanırlar ve kan sirkülasyonuna emilirler.

Hepatik portal ven ismi verilen özel bir damar sayesinde, ilacın içeriği ince bağırsaktan kan yoluyla karaciğere geçer.

Karaciğere gelen ilaç, daha sonra bileşenlerine ayrılır ve kan dolanımına geri salınır. Bedenin tüm organ ve dokuları kanla beslendiği için ilaç her yere sarfiyat, fakat bu ilacın her yere tesir edeceği manasına gelmez .

İlaçlar, nereye tesir edeceğini nasıl biliyor

İlaçlar aslında kimyasaldır. Bu kimyasallar, bedende yalnızca reseptör olarak bilinen belli protein moleküllerine bağlanacak biçimde tasarlanmıştır.

Hücre yüzeyinde ve hatta hücrenin içinde bulunabilecek birçok farklı tipte reseptör vardır. Her reseptör tipinin farklı bir hali vardır. Bunları, her kilit tipinin eşsiz bir anahtarı üzere düşünebilirsiniz.

Bu durumda, ilacı bir anahtar üzere düşünün. Bileşenlerine ayrılan ilaç, uygun reseptöre bağlanır.

Örneğin kimi ağrı kesici ilaçlarda bulunan ibuprofen etken hususunu ele alalım. Bu ilacı içtiğinizde, ibuprofen bedeninizde dolaşırken karşılaştığı rastgele bir ağrı reseptörüne kilitlenir. İlaç, lakin bu gayeye bağlandıktan sonra işini yapabilir.

İbuprofen hücreye girer ve sonuncu olarak istenen etkiyi ortaya çıkaran kimyasal tepkileri başlatır. Ağrı kesici ilaç, bu sayede ağrı sinyalinin hudutlara ulaşmasını maniler ve sonuç olarak ağrıyı hissetmemenizi sağlar.

Yüksek tansiyonu denetim etmek için kullanılan ilaçlar ise; kalp, kan damarları ve akciğer hücrelerinde bulunan beta reseptörüne tutunur ve adrenalinin tıpkı reseptöre bağlanmasını engellerler.

Bu sayede, adrenalinin kalp hücresine tesir etmesi ve kan basıncını yükseltmesi engellenir. İlaç, amaç reseptörüne bağlanmadan bunların hiçbiri gerçekleşemez.

Bazı ilaçlar neden yan tesir yapar

İlaçlar için bedenimizdeki seyahat bazen istenildiği üzere gerçekleşmiyor. Bazen ilaçlar, bilhassa ikisi emsal biçimdeyse, gaye reseptör dışındaki reseptörlere bağlanabilir.

Ne yazık ki, bu durumda ilaç yanlış amaca bağlandığından ve bir zincirleme tepki başlattığından, istenmeyen yan tesirler ortaya çıkar.

İlaçlar, aşikâr bir dozda alınmak içindir. Almanız gereken dozajdan daha düşük ölçülerde alırsanız,  ilaçlar bedeninizdeki amaç reseptörlere bağlanamaz ve o ilaç işe yaramaz.

Buna karşılık, ilaçlar reçete edilen dozajdan daha yüksek ölçülerde alındığında, hedef reseptörlerden daha fazlasına bağlanma olasılıkları artar ve bu da beklenmedik yan tesirlere neden olur.

Kemoterapi ilaçları üzere birtakım durumlarda yan tesirler kaçınılmazdır. Kemoterapi ilaçları, süratli büyüyen kanser hücrelerini gaye alacak biçimde tasarlanmıştır.

Ne yazık ki bu ilaçlar, kanser hücreleriyle birlikte saç hücreleri üzere öbür süratle bölünen hücrelere de saldırabilirler. Bu nedenle saç dökülmesi, kemoterapinin bir yan tesiridir.

İlaçlar, ekseriyetle maksat reseptörden ayrıldıktan sonra sistemden atıldıkları için tertipli olarak alınmaları gerekir.