İndirim için büyük koz! Türkiye pazarlık yapacak…

Türkiye’nin ısınmada ve elektrik üretiminde kritik kıymet taşıyan ve değerli kısmı ithalattan karşılanan doğal gazda 2021 kritik yıl olacak.

17 milyar metreküpten fazla kısmı bu yıl içinde sona erecek doğal gaz alım kontratları için masaya oturacak olan Türkiye, başta Rusya olmak üzere fiyat pazarlığı yapacak. Bir müddettir kuraklık nedeniyle doğal gaz tüketimi ve ithalatı artan Türkiye’nin pazarlıktaki en büyük kozu, Karadeniz’de bulduğu doğal gaz olacak.

Türkiye’nin doğal gaz ve sıvılaştırılmış doğal gaz (LNG) ithalatı kontratlarının, 17 milyar metreküpten fazla kısmı bu yıl içinde sona erecek. Dal datalarına nazaran, bu mutabakatların 12 milyar metreküplük kısmını Rusya ile yapılan mutabakatlar oluşturuyor. Bunun içinde BOTAŞ’ın yanı sıra, özel kesime devredilen kontratlar da yer alıyor. Azerbaycan’la 2001’de imzalanan mutabakatla 2007’den itibaren gelen doğal gazın kontratı de yakında bitecek kontratlar ortasında. İran ve Rusya’nın Mavi Çizgisi üzerinden gelen doğal gazın kontratı ise devam edecek.

KURAKLIKLA HİSSESİ ARTTI

Bu yıl, Türkiye’nin Nijerya ve Cezayir ile yaptığı, yaklaşık 5 milyar metreküplük uzun vadeli LNG muahedesi da sona eriyor.

Son birkaç aydır devam eden kuraklık nedeniyle, hidroelektrik santrallerinin elektrik üretimi hissesi düşerken, elektrik üretiminde doğal gazın hissesi artıyor. Gaz santrallerinde ve konutlarda tüketimin yükselmesi, doğal gaz ithalatına artış olarak yansıyor. Yıllar içinde hissesi azalması rağmen, Rusya’dan alınan gaz ölçüsü, toplam ithalat içinde başı çekmeye devam ediyor.

Aralık 2020’de en fazla doğal gaz ithalatı 2 milyar 948 milyon metreküple Rusya’dan yapıldı. Rusya’yı 1 milyar 102 milyon metreküple Azerbaycan, 818 milyon metreküple İran takip etti. Bu periyotta Rusya ve Azerbaycan’dan yapılan ithalat yüzde 56.4 ve yüzde 18.9 artarken, İran’dan gelen gaz yüzde 4 düştü. Türkiye’nin toplam doğal gaz ithalatı da birebir devirde yüzde 15.6 arttı. Ay bazında doğal gazın 4.8 milyar metreküpü boru çizgileriyle, 1.3 milyar metreküpü LNG olarak geldi. Kuraklık nedeniyle elektrik üretiminde HES’lerin hissesi azalırken, üretimde doğal gaz kullanımı arttı. Bu bilgiler, doğal gaz ithalatını, ithalat kontratlarını ve Rusya’yla bu yıl içinde sona eren muahedeleri kritik hale getirdi.

İNDİRİM ALMAK İÇİN AVANTAJ SAĞLAYACAK

Geçen sene düşen petrol fiyatlarının bilhassa Avrupa ülkelerinin doğal gaz kontratlarında indirimi gündeme getirmesi, Türkiye’nin uzun vadeli mutabakatlarına ve LNG üzere alternatif kaynakların çeşitlenmesine karşın kullandığı doğal gazın değerli kalması, yeni mukavelede indirim beklentisini artırıyor.

2023’TE ÜRETİM

Bu sene yapılacak doğal gaz pazarlıklarında Türkiye masaya Karadeniz’de bulunan doğal gazın avantajıyla oturacak. Geçen sene ağustostaki birinci duyuruda 320 milyar metreküp, daha sonra sonbahardaki rezerv güncellenmesiyle 400 milyar metreküpü geçtiği açıklanan Sakarya Gaz Sahası’ndaki keşif, Rusya’dan gaz alınan iki sınırın birisinden sevk edilen gaz ölçüsünün 20 yılından fazlasına denk geliyor. 2023’te üretime dönüşmesi öngörülen bu gaz Türkiye’nin tüm muhtaçlığını karşılamayacak lakin pazarlıkta elini güçlendirecek.

Karadeniz gazının iç denizde bulunması, memleketler arası bir prosedüre gerek olmadan Türkiye’ye girmesini sağlayacağı için de avantajlı.

ALTERNATİFLER ÇOĞALDI

Türkiye, Karadeniz’de bulunan doğal gazın yanı sıra, iki memleketler arası nakil mutabakatıyla da arz güvenliği için avantaj sağladı.

Rus doğal gazını Türkiye ve Avrupa’ya nakledecek TürkAkım Doğal gaz Boru Sınırı, geçen sene hizmete açıldı. TürkAkım, Türkiye ve Avrupa’yı Rusya’nın doğal gaz rezervlerine direkt bağlayarak yıllık 31.5 milyar metreküp doğal gaz taşıma kapasitesi sağlıyor.

Proje kapsamında Türkiye’ye bağlanan ve Rus Batı Hattı’nın yerini alacak olan TürkAkım, 7.5 milyon hanenin 1 yıllık gaz gereksinimini karşılıyor.
TürkAkım, doğal gazın direkt Türkiye’ye akışını sağlayarak, Ukrayna üzere transit ülke kaynaklı riskleri ortadan kaldırıyor. Azerbaycan gazını Türkiye’ye taşıyan Trans Anadolu doğal gaz Boru Çizgisi Projesi (TANAP) üzerinden de şu ana kadar 9.4 milyar metreküp doğal gaz geldi.