İngiltere hükümeti şirketlerle kumar oynuyor

Pandemi iyi performans gösteren şirketler ve son 12 ayı gelecekleri hakkında endişelenerek geçirenler arasında derin bir ekonomik ayrım yarattı. İyi performans gösteren şirketler, pandemi sürecinde e-ticaret, lojistik ve dijital iletişim alanında faaliyet gösteren şirketler oldu. Ancak bir daha asla toparlanma gösteremeyecek şirketler de var. İngiltere’de bu durum politikalarla ilgili ciddi soruları su yüzüne çıkarıyor. Bu sorular ise bu ay ülkenin bütçesini küçük ölçekli teknoloji şirketlerine destek olmak için düzenleyen Maliye Bakanı Rishi Sunak’ın çabalarına yansıdı.

Financial Times’ın haberine göre, İngiltere’nin Avrupa Birliği’nden ayrılmasının ardından güçlük yaşayan küçük ölçekli teknoloji şirketleri için İngiltere’ye yetenekli çalışanların gelebilmesi için özel bir vize düzenlemesi ve vergi konularında düzenlemeler yapılacak. En ilgi çekici önerilerden biri ise 375 milyon sterlinlik, teknoloji şirketleri yatırımı planı oldu. Gelecek Fonu (Future Fund) adı verilen büyük ölçekli plan hükümetin 1,000 start up şirketinden fazlası için sağladığı 1 milyar sterlinlik kredilere daha fazlasını da ekliyor.

Ancak devlet destekli olsa da ticari korona virüs kredileri almak zorunda kalan 1,4 milyon teknoloji ve teknoloji dışı alanlarda faaliyet gösteren şirketin geleceği çok daha belirsiz. Aylar süren aktivite yokluğunda, bu şirketler şimdi finansal varlığa dönüştürülemeyen borçların yükü altında. Buradaki risk yalnızca bu küçük şirketlerin iflas edecek olması değil. Korona virüs sürecinde iflas kısıtlamaları, şimdiye kadar iflas oranının düşün kalmasını sağladı. Ancak asıl risk bu şirketlerin “zombi şirketlere” dönüşecek olması.

Başka bir deyişle bu şirketler, yalnızca borçlarını ödeyebilen ve büyüme için yatırım yapamayan şirketlere dönüşecek. İronik bir şekilde, borç yükü altındaki bu şirketlerin büyük bir çoğunluğu pandemi öncesinde karlı şirketler olabilecekken, hükümetin Gelecek Fonu aracılığıyla desteklemeyi planladığı şirketler uzun bir süre boyunca kar edemeyecek ve yüksek ihtimalle de iflas edecekler.

Zorluk içindeki birçok şirket pandemi sürecine hazırlıksız yakalandı. Ardından gelen Brexit süreci ise en zor zamanlarında, ekstra maliyet yarattı. Bu sorunları hafifletme çabasıyla birlikte, İngiltere hükümeti girişim sermayesi fonlarıyla benzer bir konuma geldi: Yüksek büyüme gösteren şirketleri arayan ancak orta ve küçük ölçekli şirketleri görmezden gelen bir hükümete dönüştü. Ancak teknoloji start-up’larına milyonlarca sterlin daha yatırım yaparak, hükümet özel sektörde halihazırda var olan sermayeyle rekabet içine girme riskiyle karşı karşıya.

İngiltere uzun zamandır, girişim sermayesi fonları için hedef adreslerden biri. Hükümetin bu alana müdahale etmesine gerek yok. Eski bir serbest fon yöneticisi olan Rishi Sunak’ın bu konuda isteklilik göstermesi ise tam anlamıyla gereksiz. Gelecek fonu kendi içinde bir kumar. Çünkü girişim modeli, başarısız olan teknoloji şirketleri arasında başarılı olanı bulmak için tasarlandı. Ancak daha büyük kumar, pandemiden en ağır darbeyi alan hizmet sektörü gibi alanlardaki daha iyi şirketleri destekleme konusunda başarısız olmak.