INSTAGRAM, POZİTİF

Beşerler keyifli oldukları vücudu sergilemeye devam ederken, bir diğeri bundan neden mutsuzluk duyar? Toplumsal medya bu yaz bir meydan okumaya davet etti bizi. Dilediğimiz bedenle, dilediğimiz kişi olabiliriz ve bunu saklamak zorunda değiliz!

Gençliğimizden itibaren kabul görmek, sevilmek için birtakım yerlerimizi sakladık, göbeğimizi içeri çektik, tellerimiz görünmesin diye ağzımız kapalı gülümsedik. Artık bu dikenin üstünde yürümeyi bırakıp, bir rahat oturalım, nefesimizi yavaşça bırakalım…” satırlar @mimozaeverywhere başlıklı Instagram profilinden, Mimoza Cendey’e ilişkin. Kısa bir müddet evvel Bergüzar Korel bir meydan okuma başlatmıştı. 1990’lardan bu yana değişmeyen magazin gazeteciliğinin telaffuzlarını tiye alarak “Bergüzar Korel bikinili yakalandı… Bu imgesi şaşkınlık yarattı” halinde bir ileti yayınlamıştı. 

Instagram yalnızca zevklerimizi şekillendirmekle, alışkanlıklarımıza ve psikolojimize tesir etmekle kalmıyor, birebir vakitte her birimizi birer dijital aktivist de yapıyor. Vücut olumlama konusunda davet yapan hesaplar da iklim krizi için grev fotoğraflarını toplumsal medyada paylaşmak da bu aktivistliğin içine giriyor. Bu yaz #challengeaccepted’la atılan altı milyon post’un Türkiye’deki bayan cinayetlerinin dünya çapında nasıl kamuoyu oluşturduğunu da gördük. Emsal bir biçimde vücut olumlama hareketinin başlamasıyla da bilhassa genç kullanıcıların artık kendilerini en doğal halleriyle kabul etme konusunda daha başarılı olduklarını gördük. Meğer datalar 2018 öncesinde pek de iç açıcı değildi. Mesela Victoria’s Secret 2019 yılı itibariyle defilelerine bir son vermek zorunda kaldı. Markalar vücut skalasını genişletti. Nike geçtiğimiz sene vitrinlere büyük vücut modeller de yerleştirme kararı aldı. Temsiliyetin değişimini podyumlarda da gördük…

Toplumsal medyada ünlü oldukları var sayılan iki Çinli arkadaşın fotoğrafları yaz başında virale dönüşüp internette herkes tarafından paylaşılınca Bergüzar Korel’in bu topraklarda başlattığı meydan okumanın bir benzerinin yurtdışındaki ayağı da başlamış oldu. Biri pembe, oburu siyah elbisesiyle sıfır vücuda yakın iki kız (@coeyy) Instagram’da bir kafede çektirdikleri kareyi paylaştıktan kısa müddet sonra aslında gerçeğin hiç de o denli olmadığını gördük. Kızlar poz verirken bir diğer kamera onları görüntülemişti. Aslında pek de etik olmayan bu hareket sonucunda arkadaşlar “Kareler yayıldıktan sonra kendimizi çok makûs hissettik” formunda açıklama yapmak durumunda kaldılar. Pekala, kendilerini neden makus hissettiler, takipçilerini kandırdıkları için mi? Yoksa yabancı bir insan gerçeği açığa çıkardığı için mi? 

AKIŞI DEĞİŞTİRENLER
Birtakım bayanlar toplumsal medyayı daha gerçek yapmak konusunda çalışıyorlar. Rianne Meijer ve Vivian Hoorn’un başı çektiği yeni dalga influencer’lar vücut olumlama konusunda takip etmeniz gereken ve bize ilham olan şahıslardan.

PANINI VE MOZZARELLA

2006 üretimi ‘Little Miss Sunshine’da zıpır karakterimiz Olive ailesi tarafından hoşluk müsabakasına hazırlanır. İşin komik yanı Olive şimdi yedi yaşında ve hoşluk yarışlarında yarışan o klişe vücut ölçülerine sahip kızlara benzemiyor. Doğal hoşluğun yetersizliği dayatıldığından yedi yaşındaki Olive bile “Ben hoş miyim?” diye kendini sorgulamak zorunda hisseder. Aynada daima bedenini inceler, waffle’ın yanında dondurma yemek istediği için babası tarafından eleştirilir. Bu yüzden Rianne Meijer’in, 1 milyonu aşkın takipçisine Amsterdam’dan seslenirken “Günün sonunda hiçbir şey göründüğü üzere değildir, panini ve mozzarella dışında. Panini ve mozzarella mükemmeldir” demesi, aklıma bu sineması getirdi. Meijer (rianne.meijer) Instagram’ın bize tanıdığı alanı ikiye bölerek “Öncesi ve Sonrası” fotoğrafları paylaşıyor. Ekranın bir kısmında kusur dahi bulamayacağınız formda hazırlanan photoshop’lu kareler, bir öteki yanında ise hayatın ta kendisini, eğlenceli gerçekleri paylaşıyor. Yani anın getirdiği muhteşem doğal kareler. Altına gelen yüzlerce yorumdan biri şöyle diyor: “Senin üzere daha çok beşere muhtaçlığımız var.” Zira, neden olmasın? Hayır, zira Meijer o sırada gülmeyen yüzünü, selülitlerini, sarkık boyun altını, güneş ışığı nedeniyle kapanan gözünü saklamıyor. Bunlar hayatın gerçekleri ve utanıp sıkılmamıza, kendimizi garip hissetmemize gerek yok. “Sadece kusursuz olduğunu düşündüğüm fotoğraflarımı paylaşırsam takipçilerimi kandırmış olurum” diyor. H&M’in marka yüzlerinden ve ülkesindeki Cosmopolitan mecmuasının kapağına da çıkan Meijer, takipçilerine kendilerine güvenmedikleri alanlarda susmamalarını, tersine bunu herkesin gözünün içine sokabileceklerini öğütlüyor. Gerçek kareleri toplumsal medyanın, Instagram’ın gerçek olmadığını göstermek için paylaşıyor. 

Aslında Meijer ve emsal hesapların yaptıkları şey birkaç sene öncesinde meskeninin bahçesinden fotoğraf yüklemesine karşın ormanda koşuyormuşçasına takipçilerine seslenen ‘influencer’ların uydurma hayatlarını eleştirmek. Çünkü bu hem takipçilere hem de paylaşım yapanlara ruhsal açıdan ziyan veriyor. Michigan Üniversitesi tarafından yayınlanan makaleler dizisinin müellifi Ethan Kross’a nazaran toplumsal medyanın kişinin depresyonda hissetmesinde büyük hissesi var. Bunun en başında da kişinin kendisini inançsız ve yetersiz hissetmesi yatıyor. 

BEDENE YENİ BİR GÖZLE BAKMAK
Ashley Graham Instagram’da bir keresinde şöyle demişti: “Birçok bayanın bedenleri konusunda, kendilerine itimatları konusunda sorunları olduğunu biliyorum, toplum daima örtünmemiz konusunda bize baskı kuruyor. Fakat herkesin gerçekte kim olduğumu görmesini istiyorum, herkesin bir öyküsü vardır.”

SIRADANLIĞIN DAYANILMAZ HOŞLUĞU

Bir diğer Instagram kişiliği Vivian Hoorn (@vivianhoorn) ise kitlesini her bir farklı gönderide farklı bir formda cesaretlendiriyor. “Biri size inanılmaz görünmeniz gerektiğini söylediğinde en sıradan kıyafetlerinizi geçirin üstünüze” demişti bir fotoğrafının altında. Bir öbür gönderide ise “İstediğiniz vücutta kıyafet bulamayınca, bir vücut büyüğünü alarak bunu bir tatlıyla kutlayın” yazmıştı. Lakin bence en heyecan verici kısmı altına gelen bir yorumda gizli. Bir kullanıcı “Şu an gözyaşlarıma hakim olamıyorum, işte duymak istediğim sözler” halinde heyecanını lisana getirdi. 

Bugün Instagram’da kendinizi olduğunuz üzere kabul edebileceğinizi göstermek için yaratılan #selflove etiketinin altında 47 milyon gönderi bulunuyor. New Yorker’ın da müelliflerinden olan Sheila Marikar, “İnsanlar daha evvel Victoria’s Secret’ı ya da moda dergilerindeki bayan temsillerini eleştiriyordu, lakin bugün toplumsal medya bilhassa de Facebook ve Instagram bayanların kendilerini yetersiz hissetmelerine neden oluyor” diye yazmıştı. 2018 yılında Toronto’da gerçekleştirilen bir araştırma da emsal bir söylemi delillerle sunmuş oluyor. Buna nazaran, bayanlar akranlarına bakarak kendi bedenlerini karşılaştırıyorlar ve kendileri hakkında negatif düşünmeye başlıyorlar. Lakin artık durum değişiyor. Medyada kendi temsiliyetini bulamayan şahıslar Instagram’da platformlarını yaratıyor ve öykülerini anlatıyorlar. Tıpkı televizyonda son yıllarda telaffuzları değiştiren olağanüstü genç yetenek bayanların yaptıkları üzere. Lena Dunham, Issa Rae, Phoebe Waller-Bridge, Michaela Coel, Aidy Bryant üzere. Farklı seslere sahip bu isimler kendi travmalarını güldürü gösterileri olarak televizyona uyarlayarak bayanları tek istikametli ve kusursuz varlıklar olmaktan çok öteye taşımıştı. Hatırlayın 2012 yılında dolgun çizgili Lena Dunham kimseyi takmadan ekranlarda soyunduğunda beşerler onu dikkat çekmekle eleştirmişti. Ashley Graham birinci kere hayatımıza girdiği vakitlerde herkes onu sıhhatsiz olmakla suçluyordu. Lakin bu isimlerin hepsi de yeni bir nesle seslenip kendilerini oldukları üzere kabul etmelerinin, kusurların var olabileceğinin ve hatta bunların insanı hoş kıldığının altını çiziyor. Bayanların beden kıllarını almamalarını, hiçbir şeyi saklamaları gerekmediğini öğütlüyorlar. Birkaç sene evvel ezbere bilinen fikirlerin artık kulağa yeterlice arkaik gelmesi için yapmamız gereken tek şey ‘normal’ kavramını ortadan kaldırmak. Zira herkes eşsiz ve herkes hoş, bilhassa de gülümserken.

Yazı: Aykun Taşdöner

ELLE Eylül sayısından alınmıştır.