Interpol Genel Sekreteri: Üye devletlerin egemenliğine saygı duymamız gerekiyor

Jürgen Stock, 2014 yılından beri Milletlerarası Kriminal Polis Teşkilatı’nda (Interpol) Genel Sekreter olarak vazife yapıyor. Stock, DW’nin Interpol tarafından çıkartılan “kırmızı bülten”e ait sorularını yanıtladı. Interpol’e üye olan devletlerin talebi halinde, ulusal seviyede hakkında tutuklama kararı olan şahıslar için hazırlanan “kırmızı bülten,” dünya genelindeki bütün emniyet teşkilatlarına gönderiliyor. Rusya, milletlerarası arama kararını siyasi nedenlerle suistimal etmekle suçlanan ülkeler ortasında yer alıyor.

Deutsche Welle: Kasım ayı sonunda İstanbul’da yapılan toplantıda Birleşik Arap Emirlikleri (BAE) İçişleri Bakanlığı Başmüfettişi Ahmed el-Reisi Interpol başkanlığına seçildi. Lakin el-Reisi’nin ülkesinde muhaliflere yapılan azapta rol oynadığı iddia ediliyor. Bu cins tezler Interpol’ü zayıflatıyor mu?

Jürgen Stock: Bu argümanlardan elbette haberdarız. Bunlar önemli argümanlar. Lakin masumiyet karinesi el-Reisi için de geçerli. Interpol Genel Konsey toplantısında ezici bir çoğunluk ile başkanlığa seçildi. Ben geleceğe bakıyor ve Yürütme Heyeti ile birlikte kuruluşun çağdaşlaşması için 2014 yılından beri yürüttüğüm başarılı çalışmaları sürdürüyorum. Vazifemiz, milletlerarası terörizm, organize cürümler ve siber hatalarla çaba için üye 195 ülke ortasında bilgi seviyesinde irtibat sağlamak.

Yetkilerimiz ise hudutlu. Tüzüğümüz gereği siyasi, askeri, dini yahut ırkçı karaktere sahip kabahat alanlarından uzak duruyoruz. Lakin bu hudutlu yetkimiz dahilinde hangi siyasi sisteme sahip olursa olsun bütün devletlerle iş birliği yapmak değer taşıyor. Polis seviyesinde memleketler arası iş birliğinde bıraktığımız her boşluk, hatalılar ve teröristler tarafından zalimce kullanılıyor. Lakin ülkeler Interpol’ü kullandıkları vakit, kurallarımıza sıkı bir biçimde uymak zorundalar.

İnsan hakları savunucuları ve uzmanlar, otoriter ülkelerin muhaliflere yönelik takibatta “kırmızı bülten”i kullanarak, Interpol’ü siyasi gayelerı için suistimal ettikleri tarafında tenkitleri uzun müddettir lisana getiriyor. Geçen yıl “kırmızı bülten” sayısında hızlı bir artış olduğu gözlemlendi. Interpol yılda kaç müracaat alıyor ve bunlardan kaçı siyasi olarak sınıflandırılarak, reddediliyor?

“Kırmızı bülten” çıkartılması için yılda yaklaşık 14 bin müracaat alıyoruz. Global kabahatlerle gayret bu son derece başarılı ve vazgeçilemeyecek bir araç. “Kırmızı bültenlerin” sayısı süratle değil daima artıyor. Bu artış milletlerarası kabahat formlarının gelişimiyle de irtibatlı. Şayet bugün ulusal seviyedeki emniyet müdürlerine yürüttüğünüz soruşturmaların kaçı milletlerarası boyutu olan organize hatalarla ilgili diye sorsanız yüzde 80 ile yüzde 90 karşılığını alırsınız. Hata işleyenler ve teröristler günümüzde giderek daha fazla global seviyede faaliyet gösterdiği için polisler ortasındaki milletlerarası iş birliğinde de artış oldu. Bu nedenle “kırmızı bültenlerin” sayısının da artması hayli anlaşılabilir bir durum.

Memleketler arası devletler topluluğu ile birlikte hatalılar için inançlı limanlar olmasını engellemeye çalışıyoruz. Lakin “kırmızı bültenlerin” Interpol’ün tüzüğüne nazaran polisler ortası iş birliğinin ötesinde öbür hedefler için kullanılmasını da engellemek istiyoruz. Bu iş birliği günlük kabahatlerden oluşuyor. Genel olarak uyuşturucu ticareti yapanları, internet ortamında çocukları istismar eden suçluları, dolandırıcıları, hırsızları ve katilleri ararız, bu Interpol’ün günlük işlerini oluşturuyor.

Yılda 14 bin “kırmızı bülten”in kaçı Interpol tarafından siyasi kaynaklı olduğu gerekçesiyle reddedildi?

Bunların büyük çoğunluğunun tüzel açıdan sorunu bulunmuyor. Yapılan müracaatlar ortasında bizim reddettiklerimizin sayısı epey düşük. Bunlar ortasında örneğin hakkında arama kararı olan bireylerin dünyanın rastgele bir yerinde mülteci statüsünde olduğu tespitinde bulunduğumuz olaylar sıklıkla yer alıyor. Bundan birkaç yıl evvel kabul ettiğimiz bir karar tasarısına nazaran, üye ülkelerden birinde bir kişi mülteci statüsünde ise Interpol arama başvurusunu iletmiyor. Fakat üye ülkeler bizi sistematik olarak bilgilendirirse bu kararı uyguluyor ve başvuruyu reddediyoruz.

“Kırmızı bülten”i suiistimal eden ülkeler ortasında Çin ve Rusya’nın da ismi geçiyor. Rusya’nın muhalifleri Interpol aracılığı ile aradığı istikametindeki iddialar yanlışsız mu?

Uzmanlar, polis memurları ve hukukçulardan oluşan milletlerarası bir grup yapılan her arama başvurusunu Interpol kurallarına uymayan her türlü kullanımı engellemek için, yasalar ve Interpol kurallarına uygunluk açısından inceler. Bu yeterli işleyen bir sistem.

Bununla birlikte örneğin terörizm konusunda farklı görüşler bulunuyor. Bu nedenle de üye ülkelerle görüş ayrılığı yaşadığımız ve genel sekreterlik olarak sonlu yetkilerimizle uyuşmayan aramaları destekleyemeyeceğimizi bildirdiğimiz durumlar oluyor. Devletlerin ulusal seviyede yapacaklarını onaylamak bizim vazifelerimiz ortasında değil. Üye devletlerin egemenliğine hürmet duymamız ve ulusal seviyedeki şeylerden uzak durmamız gerekiyor.

Dünyadaki durumu çok yakından takip ediyoruz, zira bu bizim denetim sistemlerimizin da temelini oluşturuyor. Ben de çalışanlarım da bu misyonu çok ciddiye alıyoruz.

Rusya’dan hiç bahsetmediniz. Bu nedenle tekrar sormak istiyorum: Rusya’nın muhaliflere yönelik takibatta Interpol’ü suistimal ettiği tarafındaki argümanlar yanlışsız mu?

Rusya ile temaslı olarak birtakım müracaatlarda takviyesi reddettiğimiz üzere öteki yandan da Rusya’nın takviyesi ile global operasyonlar yürüttük. Rusya ile dünyanın başka bölgelerindeki polis teşkilatları ortasında irtibat kurarak, Interpol’ün uyumunda suçluları kilit altına almayı, değerli ölçüde uyuşturucu ele geçirmeyi, ayrıyeten örneğin Rusya’nın iş birliği ve dayanağı ile internette çocukların istismarı ile tesirli bir formda uğraş etmeyi başardık. Hangi sisteme sahip olurlarsa olsunlar, bu devletler ortasında ilişki kurmanın diğer bir alternatifi bulunmuyor.

Söyleşi: Roman Goncharenko

© Deutsche Welle Türkçe