İşkence izleri duruyor! 5 bin mahkuma ne oldu? İşte Afganistan’daki Guantanamo…

Amerika Birleşik Devletleri, 20 yıldır bulunduğu Afganistan’da ana karargâhını kurduğu Bagram Üssü’nde yüksek güvenlikli bir de cezaevi yaptı. Terörle gayret kapsamında yakalanan Taliban’ın üst seviye yönetici ve savaşçılarıyla El Düstur, DEAŞ ve radikal gruptakiler burada tutuluyordu. Cezaevine getirilenler, ABD ve İngiliz istihbarat servisi CIA ve MI5 tarafından sorgulanıyordu. Küba’daki Guantanamo ve Irak’taki Ebu Gureyb üzere makûs bir şöhrete sahip Bagram Cezaevi, ağır insan hakları ihlalleri ve azaplarla anılıyordu.

3 KALIN DEMİR KAPIDAN GEÇTİK

İşte Taliban’ın denetim sağladığı çok yüksek güvenlikli bu cezaevine girdik. Bagram Cezaevi’nin 3 demir kapısını aştıktan sonra yerlere saçılmış yüzlerce belgeyle karşılaştık. Mahkûmların kayıt listeleri, nakil bilgileri, nerede yakalandıkları, hatası, hangi koğuşa konulduğuna dair bilgilerin yer aldığı belgeler cezaevi koridorlarına saçılmıştı. Bir kişinin sığacağı dar kapılardan geçtikten sonra mahkûmların kaldığı koğuşlara ulaştık. Koğuşların girişlerinde yeniden yerlere atılmış, tutuklandıklarında çekilmiş mahkûm fotoğrafları vardı.

KOĞUŞLARDA KUM TORBALARI…

Yan yana çelik kapı ve çelik duvarlarla ayrılan kafes halindeki koğuşların üstü mahkûmların hava alması için çelikten delikli tavanla örülmüştü. Koğuşlardan bağımsız kısımlarda ise iki metrekarelik tek kişilik hücreler ve hiçbir formda güneş görmeyen bir metrekarelik azap odaları bulunuyordu. Bize rehberlik eden Talibanlar, hücre ve azap odalarında üst seviye yöneticilerinin tutulduğunu söylerken, “Liderlerimizi mevte bırakmışlar” diyerek ABD’ye tehditler savuruyordu. Kimi koğuşların ortasında tavana asılmış haldeki kum torbaları dikkat çekiyordu.

HER ŞEY BIRAKILDIĞI ÜZERE…

Koğuşların çabucak girişinde mahkûmlara ilişkin ayakkabı ve terlikler vardı. Küçücük bir alanda onlarca mahkûmun bir ortada yattıkları yer yatakları, battaniye ve yastıkları olduğu üzere duruyordu. Koğuşun duvarlarında ise mahkûmların leğende yıkayarak astıkları elbiseleri, çamaşırları vardı.

İNGİLİZCE DERS NOTLARI…
Mahkûmların yattıkları yer yataklarının başında, yatak altında ailelerine ulaştırılması için yazdıkları mektuplar ve tuttukları günlükler göze çarpıyor. Küçük kâğıtlara karakalem yaptıkları ve duvarlara astıkları fotoğraflar, okudukları kitaplar, birtakım mahkûmların İngilizce öğrenmek için notlar aldığı defterler de dikkat çekiyor. Yeniden mahkûmların duvara astığı küçük kâğıtlardan birinde “mutlu yıllar” yazısı hâlâ duruyor. Yaptıkları cami, çiçek, gül fotoğrafları da duvarlarda asılı.

MAHKÛMLARA NE OLDU?

ABD askerlerinin çekilmesi ve Afgan hükümeti askerlerinin Taliban’a teslim olmasından sonra cezaevindeki mahkûmların akıbeti merak ediliyor. “Bagram Cezaevi’ndeki 5 bin mahkûma ne oldu?” sorusu belirsizliğini korurken, Taliban yetkilileri, “Cezaevinde tutulan Taliban yöneticileri ile kıymetli bireyler Amerika’ya götürüldü.

Geride kalanlar ise biz gelmeden özgür bırakılmış” tezinde. Amerikan askerlerinin gitmesiyle cezaevinde güvenliği sağlayan Afgan hükümeti askerlerinin Taliban’a teslim olmadan evvel cezaevlerinin kapılarını açtığı ve mahkûmların kaçtığı da ileri sürülüyor.

O GÜNLERİ ANLATTILAR…
Hürriyet muhabiri Fevzi Kızılkoyun’un cezaevinde konuştuğu Taliban güçleri ortasında burada tutuklu kalanlar da var. “Çok azap gördük” diye anlatıyorlar o günleri…

ÇELİK KAFESLER
Bagram Cezaevi’nde mahkûmlar ‘tehlike’ seviyelerine nazaran bu çelik kafeslerde tutuluyordu.

AZAP ODALARI

Taliban güçleri, yöneticilerinin güneş görmeyen bu bir metrekarelik hücrelerde azap gördüğünü söylüyor.

2 M2’LİK HÜCRELER…

Cezaevi, içinde klozetlerin bulunduğu ikişer metrekarelik hücrelerle dolu.

YATAKLAR, ÇAMAŞIRLAR…
Onlarca mahkûmun bir ortada yattığı küçücük koğuşlarda yer yatakları, yıkayıp iplere astıkları çamaşırları olduğu üzere duruyor…