İyi Yaşlanmak Elimizde

Her geçen yıl yaş almak kaçınılmaz olsa da hayatımızda yapacağımız kimi değişikliklerle bu süreci yönlendirmek ve yeterli yaş alan bireylerden olmak mümkün. Yaşlılara Hürmet Haftası kapsamında, Türkiye Alzheimer Derneği Marmara Şubesi, Şişli Belediyesi ve Fransız Lape Hastanesi iş birliğinde, Canped’in takviyesi ile ‘İyi Yaşlanma Paneli’ düzenlendi. Halka açık yapılan panelde; memnun yaşlanma, yaş alırken beyin ve ruh sıhhatimizi nasıl koruyacağımız, sağlıklı yaş almak için antrenman teklifleri ve yaş alırken idrar problemleriyle başa çıkmak için teklifler uzmanlar tarafından ele alındı.

18-24 Mart Yaşlılara Hürmet Haftası kapsamında Türkiye Alzheimer Derneği Marmara Şubesi, Şişli Belediyesi ve Fransız Lape Hastanesi iş birliğinde, Canped’in takviyesi ile Fransız Lape Hastanesi Ord. Prof. Dr. Mazhar Osman Salonu’nda ‘İyi Yaşlanma Günü Paneli’ düzenlendi.

60 yaş üstü iştirakçiler tarafından ağır ilgi gören panel, Türkiye Alzheimer Derneği Marmara Şube Lideri Prof. Dr. Aslı Demirtaş Tatlıdede, Türkiye Alzheimer Derneği İdare Konseyi Üyesi Prof. Dr. Işın Baral Kulaksızoğlu, Türkiye Alzheimer Derneği Genel Müdürü Füsun Kocaman, Fransız Lape Hastanesi Nöroloji Uzmanı Dr. Ferda Korkmaz Özkanoğlu ve Şişli Belediye Lideri Muammer Keskin’in açılış konuşmalarıyla başladı.

Yaş Alırken Az Konuşulanlar

Panelin ‘Yaş Alırken Az Konuşulanlar’ bahisli kısımda Türkiye Alzheimer Derneği Sorumlu Hemşiresi Ümmügül Geyik ‘Yaş alırken idrar kaçırma sıkıntılarıyla nasıl başa çıkalım? Günlük hayat teklifleri ve yetişkin bezi kullanımı’nı anlattı. Geyik, hayat biçimi tekliflerinde “Tuvalete gitme programı oluşturulmalı ve boşaltım teşvik edilmeli, mesane günlüğü tutularak ne kadar sıvı alındığı, ne sıklıkla idrara çıkıldığı, idrar yapma muhtaçlığını hissetme ve sıkışma ortasındaki vakit belirlenmeli, mesanenin her 2 saatte bir boşaltımı yapılmalı. Mesane kaslarımıza hala çalışıyor olduklarını hatırlatmak ve unutturmamak ismine tuvalete kesinlikle gidilmeli ve tuvalete gitme programı yapılmalı.Yetişkin bezi kullanılıyorsa da sık değişim yapılarak kuru ortam sağlanmalı. Kullanılan yetişkin bezleri ya da emici külotların ise yüksek emme kapasitesinde, yumuşak yüzeyli, koku denetimi olan, ölçüleri vücudunuza uygun, nefes alabilme özelliğine sahip olmasına dikkat edilmeli.” dedi.

Uzm. Fzt. Ece Zeynep Saatçi de ‘Sağlıklı yaşlanma sürecinde mesane sorunlarına yönelik antrenman önerileri’ni iştirakçilerle paylaştı. Saatçi’nin birçoğunu uygulamalı olarak gösterdiği antrenmanlar ortasında; diyafram teneffüsü antrenmanı, sağlıklı mesane ve bağırsak eğitimi, işemeyi kolaylaştırma teknikleri, pelvik taban kas eğitimi, knack hareketi vardı. İdman eğitimini de anlatan Saatçi, “Araştırmalara nazaran kontrollü antrenman yapan bayanlarda idrar kaçırmanın büsbütün yahut %60 ila %70 oranında güzelleştiği, semptomlarda subjektif olarak %70 oranında bir azalma ve hasebiyle hayat kalitelerinde artma görülmüştür.” halinde konuştu.

Yaşlılıkta Memnunluk Artıyor

Panelin ‘Yaş Alırken Beyin ve Ruh Sağlığı’ bahisli bir öteki bölümündeProf. Dr. Işın Baral Kulaksızoğlu ‘Mutlu yaşlanmak’, Prof. Dr. Öget Öktem Tanör ‘Yaşlılıkta olağan beyin ve olağanlığın bozulmaları’ ve Prof. Dr. Yıldız Değirmenci ‘Yaş ilerlerken beynimizi nasıl koruruz? Her unutkanlık demans mıdır?’ başlıklı sunumlarını gerçekleştirdiler.

Yaşlanabilmenin bir baht olduğunu vurgulayan Prof. Dr. Işın Baral Kulaksızoğlu, “Yapılan araştırmalara nazaran meslek, çocuk, geçim kaygısı ve gerilimi taşıyan orta yaştan sonra yaşlılıkta memnunluk artıyor. Yaşın olgunluğu, deneyimi, bilgeliği üzerinize geliyor. Küçük şeylerde memnunluğu bulmaya başlıyorsunuz. Çok önemli hastalıklarınız yoksa ve hastalık sizi zorlamıyorsa keyifli oluyorsunuz. Lakin orta yaşlarda yaşlılığa hazırlanmak gerekiyor. Öncelikle fazla eşyadan, kıyafetten, birtakım dostlardan sadeleşin. Öğrenmeye devam edin, öğrenme zihni genç ve memnun meblağ. Hobilere yönlenin. 60’lardan itibaren yeni bir şeyle ilgilenmeye başlarsanız kendinizi daha dinç, enerjik ve genç hissedersiniz. Toprağa ve tabiata yakın olun. Sıhhatinize erken yaştan itibaren dikkat edin. Doya doya yaşlanmak için gençken yatırım yapın. Egeliler üzere yemek yemeye çalışın. Hareket yaşlılığın en kıymetli dostu. Yürüyüş, kolay kültür fizik hareketleri yapın.Yaşadığınız anı yavaşlatın. Yaşlandıkça dilinizde hoş sözleri daha çok kullanın.” dedi. Kulaksızoğlu, kelamlarını yaşlılıkta memnunluk reçetesi vererek tamamladı: “Yaşlılığınızın olgunluğunu mutluluğunuz için kullanın. Yaşınızı unutun; hayatınızı yaşayın, yaşınızı değil. Yaş alabilirsiniz lakin yaşlı olmak zorunda değilsiniz. Âlâ bir sıhhat berbat bir hafızadır. Makûs söylenen kelamları, kötülükleri, yediğiniz kazıkları unutun.”

Beynin yetişkinlikte tam yükünü bulduğuna ancak doğuştan getirdiğimiz hücre sayısının daha fazla artmadığına değinen Prof. Dr. Öget Öktem Tanör, “8.590 milyon beyin hücresi ile dünyaya geliyoruz. 25 yaşından itibaren ise hudut hücrelerinde kayıplar başlıyor. Beyin ağırlında ise 70’li yaşlardan %5, 80’li yaşlarda %10 yok oluyor.Bu da tepki müddetinde uzamaya sebep oluyor. Yani tüm bilişsel fonksiyonlarda bir zamanlama artması olabilir, bireyler daha yavaş karar verebilir, daha yavaş reaksiyonda bulunabilir. Yaşlanınca zihinsel esneklikte azalma sebebiyle fikirlerde de daha sabit kalınabilir, hafızada zorlanma olabilir. Olağan yaşlılıkta ise beyin eski sertliğiyle devam edebilir.” diyerek kelamlarını sonlandırdı.

Prof. Dr. Yıldız Değirmenci, “Unutkanlık yalnızca yaş alınca ortaya çıkmaz, gençlerde de olabilir. Çabucak panik olmamak gerekir. Çok hüzünlü, korkulu, depresyon durumlarında, uykusuzlukta, çok kafein tükettiğimizde, günlük ömrünüz genel esasları içinde unutabiliyoruz. Her unutkanlık demans yani bunama belirtisi değildir. Unutmamak beynin işlevlerinden bir tanesi. Nöronlarımız yani beyin hücrelerimiz ortasında temasımız var. Beyin hücrelerimizde de kayıplar olduğu için olağan unutkanlık yaşarız.İzole kalmış, gezmemiş, açık havaya çıkmamış, dans etmemiş, toplumsallaşmamış yaşlı ise daha çok unutur. Yaşlanma da bireye özeldir. Olağan yaşlıda görülen unutkanlıkta uzak devir hafızası bozulmaz, başka bilişsel işlevler olağandır. Yani unutkanlık kişinin günlük hayat aktivitelerini toplumsal münasebetlerini yapmakta olduğu işleri bozacak seviyede değildir. Tekrarlayan sorular varsa, unutkanlık giderek daha da artıyorsa ve süreklilik kazandıysa, kişi hesap işleri yapamıyor ve vakti karıştırıyorsa, karar veremiyor ve çözemiyorsa, davranış bozuklukları varsa, söyleyeceklerini unutmaya başladıysa endişelenme vakti gelmiştir. Beynimizi müdafaanın yolları ise optimist niyet, sağlıklı beslenme, gerilimden uzak hayat, hareket etmek, toplumsallaşmak, okumak, müzik dinlemek, dans etmek, işitme kaybı varsa tedavi, vitamin-mineral eksikliklerini yerine koyma, eşlikçi hastalıkların tedavisidir. İşin özü mottonuz uzun yıllar sıhhatle yaş almak olmalıdır.” dedi.

İşleyen Beyin Işıldar: Yaş Alan Beyin ve Egzersiz

Panelin ‘İşleyen Beyin Işıldar: Yaş Alan Beyin ve Egzersiz’ bahisli kısmında ise Dr. Öğr. Üyesi Pınar Uysal Cantürk ‘İyi yaş almak için bilişsel egzersizler’ ile Doç. Dr. Burcu Ersöz Hüseyinsinoğlu ‘Sağlıklı yaşlanmak için antrenman önerileri’ni interaktif biçimde anlatırken iştirakçilere bilişsel ve fizikî idmanlar yaptırdılar. Prof. Dr. Aslı Demirtaş Tatlıdede ise ‘Spor yapmak beynimizi demansa karşı korur mu?’ başlıklı sunumunu yaptı. Demirtaş Tatlıdede, “Hareketsiz bireylerde önemli bellek sorunları baş gösterebilir. Yapılan pek çok araştırmaya nazaran sporun beynimizi koruduğu kanıtlanmıştır. Bu araştırmalardan birinde 70-80 yaş aralığındaki 23.345 kişi 4-31 yıl ortasında takip edilmiş ve her gün 20-30 dk yürüyen, haftalık fizikî aktivite yapan şahıslarda 5 yılda demans geliştirme riskinin aktifolmayanlara nazaran %40 oranında azaldığı görülmüştür. Spor, beyinde öğrenme ve bellek için kilit bölge olan hippokampus hacminin azalmasını önler ve hücre oluşumu artar, böylelikle bilişsel performans artar ve daha uygun bir hafıza var olur. Spordan daha uygunu ise danstır, hatta arkadaşla birlikte yapılan dans en uygunudur. Nizamlı dans etme sözel hafızada düzgünleşme sağlar ve demans riskini en çok azaltan aktivitedir. DSÖ’ye nazaran hafif orta seviyede 150 dakika fizikî aktivite yahut 75 dakika güçlü aktivite kâfi. Antrenman seratonin, dopamin, noradrenalin salgılatır, gerilimi azaltır. Nöronlar ortasındaki bağları kuvvetlendirir. Yeni hudut hücresi oluşumuna katkı sağlar, beyin kan akımını düzenler. Sonuç olarak idman beynin ana besinidir.” açıklamasında bulundu.