Japonya, ABD desteğiyle ordusunu güçlendiriyor

Japonya, Çin’in yükselen bölgesel ve global rolü karşısında ABD’nin dayanağıyla askeri gücünü caydırıcı bir forma sokmak için iş birliği süreçlerini hızlandırıyor.

Japonya Savunma Bakanı Kişi Nobuo, geçen hafta Pentagon’da bir ortaya geldiği ABD’li mevkidaşı Lloyd Austin ile Çin’in Rusya-Ukrayna krizindeki tavrı, Hint-Pasifik bölgesindeki istikrarlar ile Pekin idaresinin yumuşak karnı Tayvan Boğazı’nın istikrarına ait problemleri görüştü.

Taraflar, ABD ve Japonya’nın güvenlik stratejilerinin daha uyumlu hale getirilip pekiştirilmesinde mutabık kaldı.

Bu kapsamda ABD, Japonya’nın bölgesel caydırıcılığının artırılması ve müdahale kapasitelerinin genişletilmesi maksadıyla Tokyo idaresine çok boyutlu dayanak sağlayacak.

İkinci Dünya Savaşı ordunun kıymetini hatırlattı

ABD’nin iki atom bombası kullanması sonucu İkinci Dünya Savaşı’nda yenilgiyi kabul eden Japonya’da tekrar yapılandırılan en kıymetli kurum, ordu oldu.

ABD, Japonya’nın güvenlik garantörlüğünü üstlenerek İkinci Dünya Savaşı sırasında bölgeye dehşet saçan Japon ordusunu anayasal sonlar içerisinde pasifist bir statüye soktu.

Japonya’da “Öz Savunma Kuvvetleri (SDF)” biçiminde tabir edilen askeri yapı için ordu isimlendirilmesi yapılmıyor.

1954’te kurulan SDF’nin gücü, Küresel Firepower sıralamasında, Hindistan ile Güney Kore ortasında 5. sırada yer alıyor. Yaklaşık 250 bin etkin, 60 bin yedek çalışana sahip SDF, Japon anayasasındaki “savaşmayı reddeden” 9. husus doğrultusunda “pasifist” özelliğe sahip.

Birleşmiş Milletler (BM) Barış Gücü misyonlarında görev alan SDF, görevlendirildiği ülkelerde mayın paklığı, afet risk tedbire, anti-korsanlık faaliyetleri yürütüyor.

Credit Suisse değerlendirmesine nazaran, işçi oranının düşüklüğüne karşın taşıdığı teçhizat hacmiyle dikkati çeken Japon ordusu, dünyanın en büyük 4. denizaltı filosuna sahip.

Japon askeri güçlerinin ABD, Rusya ve Çin’in akabinde Japon askeri güçlerinin de hücum helikopterleri filosuna sahip olduğu biliniyor.

SDF, bölgede Kuzey Kore ve Çin’in yol açtığı tehditler karşısında ABD dahil “aynı görüşteki ülkelerin” ordularıyla ortak askeri tatbikatlar düzenliyor.

ABD’ye 5 yıllık 1 trilyon yen “ev sahibi ülke desteği”

İkili güvenlik mutabakatı gereği Japonya, 1978’den beri “ev sahibi ülke desteği” altında, ülkedeki ABD askerinin hizmet, uygulama, iş gücü ve eğitim masraflarını karşılıyor.

İki ülke bu yıl başında, 5 yıllık “ev sahibi ülke desteği” bütçesinin 1,05 trilyon yene (8,9 milyar dolar) yükseltilmesinde anlaştı.

Yeni bütçe, Japon ordusu ile ABD güçlerinin ortak tatbikatlarında tedarik edilecek ileri seviye ekipmanlar ile hangar üzere tesislerin inşaatını da kapsayacak. Japon hükümeti 1996 mali yılını takip eden 5 yıl için 1,35 trilyon yen ödemişti.

Bu sayı, ABD’ye en fazla ödenen “ülke desteği” olarak kayda geçmişti. Çin’in bölgede artan askeri faaliyetleri karşısında Japonya’nın ABD ile sürdürdüğü güvenlik ittifakını güçlendirmesi “kaçınılmaz” olarak nitelendiriliyor.

En çok ABD askerinin konuşlandığı ülke

Japonya’da “US Forces in Japan” (USFJ) ismiyle ABD Hint-Pasifik Kuvvetlerine (INDOPACOM) bağlı hizmet veren askeri ünitenin yaklaşık 55 bin işçisi bulunuyor.

20 bin 300 donanma, 12 bin hava ve 2 bin 600 piyade birliklerine tabi asker, Tokyo’nun 30 kilometre batısındaki batısında 7 kilometrekarelik Yokota Hava Üssü merkezli çalışıyor.

ABD’nin yaklaşık 85 askeri tesisinin Japonya genelinde konuşlandığı biliniyor. Japonya barındırdığı ABD askeri sayısıyla, ABD haricinde, dünyada “en çok ABD askerinin konuşlandığı ülke” olarak tanınıyor.

Sıralamada Japonya’yı, Almanya ve Güney Kore izliyor.

Okinawa Adası’nın yüzde 20’si askeri tesislere ayrılıyor

AA’ya nazaran en güneybatıda yer alan Okinawa Adası’na, füze denemelerini artıran Kuzey Kore ile bölgede askeri faaliyetlerini artıran Çin’e karşı “stratejik önem” atfediliyor.

ABD’nin 1972’de Japon egemenliğine iade ettiği ada, halihazırda 31 başka ABD üssünü barındırıyor, ada yüzölçümünün yaklaşık yüzde 20’si bu tesislere ayrılıyor.

Japonya yüzölçümünün yüzde 0,6’sını oluşturan Okinawa’nın, ülke genelinde ABD askeri tesislerinin toplam arazi alanlarının yüzde 70’ine konut sahipliği yaptığı biliniyor.

ABD güçlerinin, Japonya’nın öteki bölgelerine kıyasla, daha yoğunluklu konuşlandığı Okinawa’da bu durumu sıcak karşılamayan halk, Tokyo hükümetini protesto ediyor.

Japon meclisi, son periyotta, Okinawa’ya yönelik, askeri üslerin eyalet üzerindeki yükünün hafifletilmesini talep etmesi sonrası iki ülke bağlarının seyri merak ediliyor.

“Her iki teşebbüs de bölgesel nüfuz arayışı”

İki ülke inisiyatifinde yürütülen stratejik kıymete sahip Hür ve Açık Hint-Pasifik vizyonu, (FOIP) bölge ülkelerini hem birbirleri ile hem de ABD ile güvenlik temelinde yakınlaştırmayı hedefliyor.

Eski Japonya Başbakanı Abe Şinzo’nun, Çin’in 2013’te başlattığı Jenerasyon ve Yol Teşebbüsü (BRI) ile “denge arayışı” biçiminde nitelendirilen vizyonu birinci olarak 2016’da kamuoyuna duyurulmuştu.

ABD’nin 2017’deki Ulusal Güvenlik Stratejisinde “Asya-Pasifik Bölgesi” tabirinin, “Serbest ve Açık Hint-Pasifik” olarak değiştirilmesi, kelam konusu inisiyatifte rolleri netleştirdi.

Komşu ülkelerin “bölgesel nüfuz arayışı” formunda nitelendirilen her iki teşebbüsün, yükselen güç Çin ile, birçok alanda ABD ekseninde hareket etmeyi tercih eden Japonya ortasında rekabet oluşturacak.

Aegis detroyerleri ve Küresel Hawk

Bölgesel tehditler karşısında ABD’den Aegis Ashore füze savunma sistemi tedarik etmeyi planlayan Tokyo hükümeti, “pahalılığı” münasebet göstererek 2020’de bu plandan vazgeçti.

Kıyı konuşlu sistem yerine, yeniden ABD’den tedarik edilmek üzere Japon hükümeti, Aegis’in monte edildiği fırkateynlerinin deniz kuvvetlerindeki sayısını artıracak. Hükümetin, deniz kuvvetleri bünyesindeki Aegis destroyerlerinin sayısını 10’a yükseltmeyi hedeflediği biliniyor.

Maksat gerçekleşirse Aegis füze savunma sistemi yerleştirilmiş destroyer sayısında, Japon deniz kuvvetleri ABD Donanmasının akabinde ikinci sıraya yerleşecek.

Standart Missile-3 tip önleyicilerle donanımlı destroyerlerin, hava tehditlerini durduramaması halinde, hava kuvvetleri bünyesinde hizmet veren kara konuşlu PAC-3 sistemi devreye girecek. Kuzey Kore’nin 2022 başından bu yana 14. defa füze denemesi yapması, Japon hükümetini füze savunma alanında yatırımlarını artırmaya zorluyor.

Öte yandan, Pyongyang’ın askeri faaliyetlerinin izlenmesi gayesiyle Japon hükümeti, ABD’den temin edeceği Küresel Hawk drone’ları, kuzeydeki Misawa Askeri Üssü’ne konuşlandıracak.

ABD ordusuyla siber güvenlik

Japonya Savunma Bakanlığı son iki yıldır, uzaydaki tehditlere karşı ASDF’ye bağlı uzay operasyon ünitelerinin kurulmasına yöneldi.

Mayıs 2020’de birinci uzay operasyon filosunu kuran Japonya, bu yıl ikinci uzay operasyon ünitesini oluşturmayı planlıyor.

ABD ordusu ile iş birliği halinde çalışacak filo ve üniteler, elektromanyetik ve siber güvenlik alanlarındaki tehditlere karşı hizmet verecek.

“Asya’daki Demokrasi Yayı”

İki ülkenin güvenlik iş birliği son yıllarda isminden kelam ettiren Dörtlü Güvenlik Diyaloğu (QSD) ya da “Quad” olarak bilinen oluşumda da örtüşüyor. ABD, Avustralya, Hindistan ve Japonya ortasında 2017’de “dörtlü ittifak” haline dönüştürülen yapı, Çin’e karşı ehemmiyet taşıyor.

“Asya’daki Demokrasi Yayı” olarak nitelendirilen oluşumda, stratejik diyalog yürüten ülkelerin önderleri, ay sonunda Tokyo’da bir ortaya gelecek. ABD Lideri Joe Biden’ın da katılacağı tepede, hem iki ülke savunma ilgileri hem de dörtlü diyaloğun çok taraflı iş birliğinin son durumu ele alınacak.

Vazifeye geldiği Ocak 2021 sonrası Biden’ın birinci sefer Asya’daki güvenlik partnerlerini Seul ve Tokyo’da ziyaretini, Japon uzmanlar hayli kıymetli buluyor. Stimson Center uzmanı Tatsumi Yuki, Rusya’nın Ukrayna’da sürdürdüğü savaşa dikkati çekerek dorukta “bölgesel statükonun muhtemel değişikliğine” müsamaha gösterilmeyeceği bildirisi verileceğini belirtti.

Sasakawa Peace Foundation (SPF) uzmanı Akimoto Satohiro ise Çin’in Asya bölgesinde tedarik zinciri, siber teknoloji ve enformasyon alanlarına yönelik iktisat güvenliği tehditlerine dikkati çekti.

Akimoto, tepede, Tokyo ve Washington’un, Çin’in artırdığı askeri faaliyetlerin yanı sıra “bölgede ekonomik güvenliğe yönelik oluşturduğu tehditlere karşı bütüncül bakması gerektiğinin” farkına varacağını kaydetti.