JİTEM Cizre davası resmen kapandı

Yargıtay 1. Ceza Dairesi, 21 kişinin kaçırılarak infaz edilmesine ait açılan JİTEM davasında periyodun Cizre İlçe Jandarma Kumandanı, emekli Albay Cemal Temizöz’ün ortasında bulunduğu sekiz sanığa verilen beraat kararını onadı. Sanıkların cezalandırılması gerektiğini belirterek karara muhalefet eden iki Yargıtay üyesinden İbrahim İlhan, Cemal Temizöz’ün terörle gayret ismine hukuk dışına çıkarak bir örgüt kurduğunu, yasa dışı formda bireyleri gözaltına aldığını, azaplar yaparak öldürdüğünü anlattı.

Diyarbakır’ın Cizre ilçesinde 1993-1995 yılları ortasında yasa dışı halde gözaltına alınarak infaz edilen 21 kişinin vefatıyla ilgili açılan JİTEM davası, 2009’dan beri sürüyordu. Birinci olarak Diyarbakır’da başlayan davada, emekli Albay Cemal Temizöz’ün yanı sıra eski Cizre Belediye Lideri Kamil Atağ, Kukel Atağ, Temer Atağ, Adem Yakin, Fırat Altın (Abdulhakim Güven), Hıdır Altuğ ve Burhanettin Kıyak; “cürüm işlemek için teşekkül oluşturmak ve bu teşekküle katılarak mensubu olmak, insan öldürmeye azmettirmek ve insan öldürmek” cürümlerinden yargılanıyordu.

Özel yetkili mahkemelerinkaldırılmasının akabinde dava evvel Şırnak’a nakledildi. Buradaki mahkeme, Temizöz’ün tutuklulukta beş yılını doldurduğu gerekçesiyle tahliyesine karar verdi. Evrak daha sonra güvenlik gerekçesiyle Eskişehir’e gönderildi. Eskişehir 2. Ağır Ceza Mahkemesi, 5 Kasım 2015 tarihinde Cemal Temizöz’ün ortasında bulunduğu sekiz sanığın beraatine karar verdi. Davaya katılan müştekiler karara itiraz etti.

Temyiz incelemesini tamamlayan Yargıtay 1. Ceza Dairesi, 25 Kasım 2021 tarihinde itirazları reddederek, ikiye karşı üç oyla beraat kararlarını onadı. Kararda, “Yapılan yargılamaya, toplanan ve karar yerinde açıklanan kanıtlara, mahkemenin kovuşturma sonucunda oluşan inanç ve takdirine, gösterilen münasebete ve uygulamaya nazaran katılanlar vekillerinin yerinde görülmeyen temyiz sebeplerinin reddiyle kararların isteme uygun olarak onanmasına karar verildi” denildi.

“Terörle uğraş ismine hukuk dışına çıkıldı”

Karara, Yargıtay üyeleri İbrahim İlhan ve Turgay Ateş muhalefet etti. Muhalif üye İbrahim İlhan karşı oy yazısında sanık Cemal Temizöz’ün olay tarihlerinde Cizre Jandarma Kumandanı olarak vazife yaptığı, PKK terör örgütü ile ilgili terör olaylarının ağır olarak yaşandığı bölgede sanığın terörle uğraş ismine hukuk dışına çıkarak bir örgüt kurduğunu vurguladı.

Sanığın, örgüte daha evvel terör örgütünde bulunup sonradan itirafçı olarak özgür kalan şahıslar ile güvendiği kimi uzman çavuş rütbesindeki vazifelileri üye olarak aldığını tabir eden İbrahim İlhan, “Kendisi de örgütün başkanı oldu. Sanıkları milis gücü olarak tanımladı ve terör örgütüne yardım ettiklerini düşündükleri bireyleri ortadan kaldırmak suretiyle terör örgütünün hareket kabiliyetini sınırlamayı amaçladılar” dedi.

“Beyaz Toros kullanılıyorlardı”

İlhan, şahitler merkez karakol kumandanı Ahmet Öznalbant ile karakol kumandanı Mehmet Aksoy’un savcılık sırasında örgütün varlığını ve yapısını özetle şöyle anlattıklarına dikkat çekti:

“Cemal Temizöz itirafçılardan ve uzmanlardan oluşan 6-7 kişilik bir sorgu grubu kurmuştu. Bu takım terör örgütü mensubu olduklarını düşündükleri bireyleri gözaltına alıp komando birliğine götürerek sorguluyordu. Nezaret defteri, gözaltı defteri onlarda idi. Araç olarak beyaz Toros kullanıyorlardı. Yanlarında tabanca ve keleş taşıyorlardı. Kullanılan araçlar ve silahlar envantere kayıtlı değildi. Terör ile ilgili tüm süreçleri onlar yapıyordu. Gözaltına alma ve özgür bırakma süreçlerinden haber vermiyorlardı. Tüm talimatları Cemal Temizöz’den alıyorlardı.”

“Kod isimleri vardı”

Yargıtay Üyesi İlhan, yeniden şahit Mehmet Nuri Binzet’in “PKK, kardeşimi şehit edince Hasan Kundakçı Paşa bize arama ve gözaltı yetkisi verdi. Abim Kamil Atağ’ın meskeninin altındaki bodrumu gözaltı odası yaptık. PKK’lıları getirip burada sorguluyorduk” halinde beyanda bulunduğunu kaydetti. Örgüt üyelerinin sivil dolaştıklarını, gerçek kimlikleri yerine kod ismi kullandıklarını ve tutanaklara da kod isimlerini yazdıklarını, böylelikle örgütün zımnilik içinde hareket ettiğini aktaran İlhan, sanıklar saklılık içinde hareket etse de bir mühlet sonra örgütün halk ortasında duyulduğunu ve faaliyetlerinden ötürü halk ortasında büyük bir endişeye sebebiyet verdiğini anlattı.

Mahkemenin beraat münasebetinde, “müştekilerin bu kadar uzun müddet neden bekledikleri ve şikayetçi olmadıkları”nı yazmasını eleştiren İlhan, olay tarihlerinde bölgede harikulâde hal maddelerinin mevcut olduğuna dikkat çekti.

Cemal Temizöz liderliğinde kurulan örgütün bölgede oluşturduğu dehşet iklimi nedeniyle mağdurların ve maktul yakınlarının başlarına daha berbat olaylar gelmemesi için isimli yahut mülki makamlara başvuramadıklarını aktaran İlhan, sanıkların örgüte yardım ettiğini düşündükleri pek çok kişiyi mevzuata ters bir biçimde gözaltına alarak türlü azaplar ettiklerini ve kimisini taammüden öldürdüklerini söz etti.

“İşkence yasaktır”

Anayasada Türkiye Cumhuriyet’nin hukuk devleti olduğuna, Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi’nin işkenceyi yasakladığına ve adil yargılanma hakkına dikkati çeken İlhan, “Sanıklar, o devir içinde bulundukları fevkalâde kaideleri ve önemli terör tehditlerini, bu yasal teminatları bertaraf etmek için mazeret olarak kullanmışlardır” dedi. İlhan, karşı oy yazısında 14 farklı olayda anlattığı cinayetlerde sanıkların neden cezalandırılması gerektiğini tek tek özetledi.

“Ortada öldürülüp dere yatağında bırakılan iki kişi vardır”

Muhalif üye Turgay Ateş, 14 Mart 1994 tarihinde İbrahim Adak ve Mehmet Gürri Özer’in öldürülmesi olayında sanık Cemal Temizöz ve dört sanığın cezalandırılması gerektiğini kaydetti. Davanın birebir vakitte sanığı olan bâtın şahitler Sokak Lambası ve Tükenmez Kalem’in anlatımlarına yer verilen karşı oy yazısında, maktullerin Temizöz’ün talimatıyla dört sanık tarafından alındığı, Silopi kırsalında kuru bir dere yatağında uzun menzilli silahla vurularak öldürüldükleri anlatıldı. İki zımnî şahidin beyanlarının özünde birbiriyle örtüştüğü, maktullerin cesetlerinin bulundukları mevki, yer ve öldürülüş halleri dahi bu anlatımlarla özünde örtüştüğü kaydedilen yazıda şu kıymetlendirme yapıldı:

“Olayın üzerinden en az 10 yıllık bir müddet geçtiği için küçük nüanslardaki farklılıklar maddi kanıtlar ve birbiri ile örtüşen zımnî şahit beyanlarının kanıt niteliğini ortadan kaldırmaz. Bir saklı şahit beyanını hem olayın oluşu, cesedin mevki ve pozisyonu, hem de öteki kapalı şahit beyanı desteklemektedir. Zımnî şahitlerin verdikleri sözlerden sonradan vazgeçmeleri maddi bulgularla örtüşen bu şahitlerin beyanlarını geçersiz kılmaz. Ortada öldürülüp kuru dere yatağında cesetleri bırakılan iki kişi vardır”

Ateş, her iki bilinmeyen şahidin da bu olayda birbirlerinin de olduğunu farklı ayrı tabirleri ile kabul ettiklerini, bu nedenle olayın azmettiricisi olan ve fiilen bu olaya katılan tüm sanıkların başka farklı müsnet kabahatten cezalandırılmaları gerektiği görüşünde olduğunu belirtti. Turgay Ateş bu münasebetle, “delil yetersizliği nedeniyle beraatlerine karar verilmesine dair mahkeme kararının gerçek olmadığı kanaatiyle mahallî kararı onaylayan çoğunluk görüşüne katılmadığını” vurguladı.

Alican Uludağ

© Deutsche Welle Türkçe