Karadenizlilere ‘karalahana’ müjdesi: Guatr yapmıyor!

Endokrinoloji Uzmanı Doç. Dr. Feyzi Gökosmanoğlu, “Tiroit bezi hastalıkları (guatr) ülkemizde yalnızca Karadeniz Bölgesi’nde değil tüm bölgelerimizde sık görülüyor. Bunun ülkemizde böylesine ağır görülmesinin en kıymetli nedeni iyot ve selenyum eksikliğidir. Evvelden ülkemizde guatr sebebi olarak düşünülen karalahana, turp, şalgam, kabak, karnabahar üzere sebzelerin tüketilmesinde guatr açısından sakınca yoktur” dedi.  

Günlük 100-150 mg iyot alınmalı  

İyot eksikliğinin göğüs kanseri ve kalp damar hastalıklarına da sebep olabileceğini söyleyen Medicana Int. Samsun Hastanesi Endokrinoloji Uzmanı Doç. Dr. Feyzi Gökosmanoğlu, “İyot eksikliği en sık iyotlu tuz kullanmayanlarda görülür. İyot eksikliğinin nedenleri ortasında az deniz eserlerinin tüketilmesi, hayvansal besinler tüketimindeki eksiklik, brokoli, karnabahar, Brüksel lahanası ve soya içeren besinlerin tüketilmesi; ayrıyeten besinlerin çiğ tüketilmesi ve sigara içmek sayılabilir. Günlük iyot alımını dengelemek için iyotlu tuz tüketimi çok kıymetlidir ve ihmal edilmemelidir. Günlük ortalama 100-150 ug alınması gereken iyot, molekülleri bedende çok kıymetli olan tiroit hormonlarının üretiminde kullanılır. Tiroit hormonları o kadar kıymetlidir ki zeka gelişiminden, büyümeye, bağışıklık sisteminden, sindirim sistemine kadar birçok değerli yapıyı denetim eder” diye konuştu.  
 

Guatr ve hipotiroide dikkat 

Sağlıklı beslenme açısından, alınan besinlerin tüketim ölçülerinin kıymetli olduğunu, bunların ortasında yer alan iyodun eksikliğinin guatr ve hipotiroidi üzere değerli sıhhat problemlerine neden olabildiğini anlatan Dr. Gökosmanoğlu, “Vücuttaki büyüme ve gelişmeden beyin ve hudut gelişimine kadar sorumlu olan iyot, tiroit hormonunun üretiminde da rol oynar. Birtakım besinlerle alınan iyot, süratli bir biçimde bağırsaklardan emilerek tiroit hormonu imalinde kullanılır; boynun ön tarafında yer alan kelebek biçimindeki tiroit bezi tarafından tiroit hormonlarına dönüştürülür. İyot eksikliğine bağlı hipotiroidinin belirtileri ortasında, halsizlik, uyku hali, dikkat dağınıklığı, depresyon, kilo almak, ciltte kuruluk, saç dökülmesi, tırnakların çarçabuk kırılması, üşüme, terlemede düzensizlik, eklem ağrıları, ellerde uyuşma, kaslarda kramp, guatr, tansiyonda düzensizlik (yüksek yahut düşük), çocuklarda uzunluk kısalığı ve zeka geriliği, kolesterol düzeyinde artış, gebe kalamama, düşük yapma, adet düzensizliği, bedende şişlik, ödem, gözaltlarında şişlik sayılabilir. Bu tip belirtiler görüldüğünde kesinlikle uzman bir tabibe başvurulmalıdır” halinde konuştu.  
 
Gerçek iyot tüketimi nasıl olmalı?  

Hakikat iyot tüketimi hakkında bilgi veren Doç. Dr. Feyzi Gökosmanoğlu, “İyot en fazla balıklar, istiridye, karides, ıstakoz ve deniz yosunları üzere öbür deniz canlılarında bulunur. Mezgit, ton balığı üzere derin, tuzlu su balıkları ise daha fazla iyot içerir. Sebzelerden ıspanak, şalgam, pazı, kabak, sarımsak ve kuru fasulye bol ölçüde iyot içerir. Meyve olarak çilek de bulunan iyot, süt ve süt eserlerinden de temin edilebilir. Günlük iyot gereksiniminin yaklaşık yarısı bir kase yoğurt, yüzde 40’ı bir bardak süt, yüzde 20’si ise bir yumurtadan alınabilir. İyot eksikliğini tamamlamak için tuz alımını artırmak yerine bu muhtaçlığın öteki besinlerden karşılanması daha hakikat bulunur. Pişirme ile besinlerdeki iyot oranı azaldığı için besinlerin taze tüketilmesi, çok kaynatma ve kızartmaya maruz bırakılmaması gerekir. Yemeğe tuz atılmak isteniyorsa, pişirip soğuttuktan sonra serpmek önerilir. Hamilelerde de iyot desteği şarttır” sözlerini kullandı.