Karahanlılar | Karahanlı Devleti Kuruluşu – Yıkılışı – Hükümdarları (840 – 1212)

Karahanlı Devleti, 840 – 1212 yılları ortasında Orta Asya ve günümüz Doğu Türkistan toprakları üzerinde karar sürmüş eski bir Türk devletidir. Devlet 840 yılında Uygur Devleti’nin, Kırgızlar tarafından yıkılmasıyla Bilge Kül Kadir Han tarafından kurulmuştur. Karahanlı Devleti 1042 yılında hanedan içindeki hengameler sonucunda Doğu ve Batı Karahanlı olarak ikiye bölünmüş ve  Batı Karahanlı Devleti 1212 yılında Harzemşahlar tarafından yıkılmıştır. Doğu Karahanlı Devleti ise 1211 yılında Karahitaylar tarafından yıkılmıştır. 

KARAHANLI DEVLETİNİN KURULUŞU

Karahanlı Devleti 840 yılında Uygur Devleti’nin yıkılmasıyla Bilge Kül kadir Han tarafından kurulmuştur. Karahanlılar İslamiyet’i topluca kabul eden birinci Türk devletidir. Devlet, 840 – 1212 yılları ortasında Orta Asya ve günümüz Doğu Türkistan toprakları üzerinde karar sürmüş Türk devletidir.

KARAHANLI DEVLETİNİN YIKILIŞI

Devlet 1042 yılında hanedan içindeki arbedeler sonucunda Doğu ve Batı Karahanlı devletleri olarak ikiye bölünmüştür. Batı Karahanlı Devleti; 1042-1212 yılları ortasında karar sürmüş ve birinci başşehri Özkent olan devlet 1212 yılında Harzemşahlar tarafından yıkılmıştır. Birinci hükümdarı Tamgaç Buğra Han olan Doğu Karahanlı Devleti ise 1211 yılında Karahitaylar tarafından yıkılmıştır.

KARAHANLI DEVLETİNİN HÜKÜMDARLARI!

Karahanlı Devleti I. Yusuf Harun Kadir Han ( 1026-1032) periyodunda doğu ve batı olarak ikiye bölündü. İşte Karahanlı Devleti’nin hükümdarları;

Karahanlı Devletinin Hükümdarları

• Kül Bilge Kadır Han (840 – 893) 
• Bazır Arslan Han (893 – 924) 

• Abdülkerim Satuk Buğra Han (924 – 955) 

• Sams ad-Daula Musa Baytaş Musa Han(955- tah.958), Satuk Buğra Han’ın büyük oğlu Tonga İlig'[1] dir.

• Baytaş Süleyman Arslan Han (958-970), Satuk Buğra Han’ın öbür oğludur, Süleyman da İslâmî ismidir. 

• Nasr Bin Ali Arslan Kara Tonga Han (970-998), Musa Baytaş’ın oğlu 

• I. Ahmed Togan Han (998 – 1015) oğlu. 

• Mansur Arslan Han (1015 – 1024) I. Ahmed Arslan Kara Han’ın kardeşi. 

• II. Ahmed Togan Han (1024 – 1026) 

• I. Yusuf Harun Kadir Han (1026 – 1032)

Doğu Karahanlı Devleti Hükümdarı

• I. Süleyman Han (1032 – 1056)

• I. Muhammed Buğra Han (1056 – 1057)

• I. İbrahim Han (1057 – 1059)

• Tuğrul Kara Hakan Mahmud Han (1059 – 1074)

• Ömer Han (1074 – 1077)

• Hasan Han (1077 – 1102)

• Ahmed Harun Han (1102 – 1128)

• İbrahim Han (1128 – 1158)

• II. Muhammed Han (1158 – ?)

• Yusuf Han (1160? – 1205)

• III. Muhammed (1205 – 1210)

Batı Karahanlı Devleti Hükümdarı

• I. Muhammed Han (1042 – 1052)

• I. İbrahim Han (1052 – 1068)

• I. Nasr Han (1068 – 1080) I. İbrahim’in oğlu.

• Hıdır Han (1080 – 1081) I. Nasır’ın kardeşi.

• I. Ahmed Han (1081 – 1089)

• Yakup Han (1089 – 1095)

• Rükneddin Kılıç I. Mesud Han (1095 – 1097)

• Tafaç Hakan Süleyman Han (1097)

• I. Mahmud Tamgaç Han (1097 – 1099)

• Harun Cebrail Han (1099 – 1102)

• II. Muhammed Tamgaç Han (1102 – 1129)

• II. Nasır Han (1129) II. Muhammed’in oğlu.

• II. Ahmed Kadir Han (1129 – 1130)

• Kök Sagun Kılıç Hasan Han(1130 – 1132)

• II. İbrahim Tabgaç Buğra Han (1132)

• II. Mahmud Rükneddin Han (1132 – 1141)

• III. İbrahim Tabgaç Buğra Han (1141 – 1156)

• Kök Sagun Ali Davet Han (1156 – 1160)

• Alp Kutluk Tonga Bilge II. Mesud Han (1160 – 1178)

• Küç Arslan IV. İbrahim Han (1178 – 1203)

• Osman Han (1203 – 1212)