Karyalıların ektiği zeytinlere saygı

İSMAİL ŞAHİN DATÇA – Muğla’nın Datça ilçesinde bulunan Memleketler arası Knidos Kültür Sanat Akademisi (UKKSA) etraf felaketine dikkati çekmek için ‘ağaca saygı’ ismi altında bir toplumsal sorumluluk projesine imza attı. Türkiye’nin dört bir yanından gelen mozaik sanatkarları yaptıkları eşsiz dizaynlarla Anadolu’ya birinci gelen halklardan olan Karyalılar tarafından dikilen asırlık ağaçları çevreleyerek muhafaza altına aldı.

Ulaşılamaz ülke

M.Ö. 2 binli yıllarda bu bölgeye Trak uygarlığından ayrılarak gelen Karyalılar, birinci yerleşimlerini karadan ulaşımı yüksek dağlar ve sık ormanlarla kesilen bugünkü Datça yarımadasının kıyılarına kurmuşlar. İsmini da ‘uç ülke, sarp ülke’ manasına gelen ‘Karya’ koymuşlar. Ticaret ve savaşmak için kullandıkları gemilerini artık binlerce turistin çektiği büklere yani koylara demirlemişler. 235 kilometrelik kıyı şeridinde olan bu 52 cennet koyu doğal bir sığınak olarak kullanmışlar.

Vakitle bu bölge nüfusu 70 bine kadar ulaşmış. Karyalılar çoğaldıkça üretime yönelmişler. 8 bin yıl evvel Suriye’de Samiler’le başlayan zeytin tarımı, sarp ve ormanlarla kaplı yolu dahi olmayan Karya’ya öbür Ege kıyıları ve adalarından geç de olsa gelmiş, birinci zeytin fidanları yarımadaya dikilmiş. Bölgenin kara ile teması ise 50-60 yıl öncesine kadar yokmuş. Kağnılarla Marmaris’e kadar gitmek bile üç günü buluyormuş.

Asırlık ağaçlar

Bölge şimdilerde İstanbul’dan arabayla 9-10 saatte ulaşılabilen bir turizm cenneti haline geldi. Knidos uygarlığının 2000 yıl evvel sanata verdiği ehemmiyeti birebir topraklarda yaşatmaya çalışan Nevzat Metin tarafından kurulan UKKSA bu yıl bir toplumsal sorumluluk projesi başlatarak Karyalıların ektikleri asırlık zeytin ağaçlarını muhafaza altına almaya başladı. ‘Pandemi Günlerinde Sanat’ teması ile bu yıl 11’incisi düzenlenen, ‘Knidos’un Sır’ı Sanat Festivali’ kapsamında, Türkiye’nin çeşitli vilayetlerinden 13 mozaik sanatkarı, ‘Ağaca Saygı’ çalıştayında bir ortaya geldi. UKKSA bahçesindeki zeytin ağaçlarını mozaiklerle kaplayan sanatkarlar, Palamutbükü yolu üzerinde bulunan ve yaklaşık 1620 yaşında olan bir zeytin ağacını da mozaikleriyle müdafaa altına aldı.

UKKSA Sanat Direktörü Emine Özkarslıoğlu, iklim değişikliği ve beraberinde getirdiği tabiat katliamlarına karşı en hoş gayretin sanat ve sanatkarların yapıtlarıyla verilebileceğini söyleyerek, “Proje Nevzat Metin ve benim ortak hayalimdi, çok şükür gerçek oldu” dedi. Proje koordinatörü mozaik sanatkarı Süha Semerci, “Çevre katliamına reaksiyon olarak bu proje doğdu” açıklamasında bulundu. Datça yarımadasında daha fazla asırlık ağacı muhafaza altına almak istediklerini belirten UKKSA İdare Konseyi Üyesi Filiz Erman Immich de, “Bu projeyi kendi kısıtlı imkanlarmızla hayata geçirdik. Devletten, mahallî idareden ve özel daldan takviye görürsek projeyi genişletmeyi planlıyoruz. Bunun da datçanın tanıtımına katkı sağlayacağına inanıyoruz” diye konuştu.

KELEBEK TESİRİ

Palamutbükü yolunda Kumyer mevkiindeki 1620 yıllık zeytin ağacının 7.35 metre uzunluğundaki ön mozaiği Gaziantep’ten Gülçin Sökücü tarafından yapıldı. Sökücü çalışmasında gözleri kan ve hırsın sembolü olan kırmızı bantla bağlı bir insan silueti ve bir kelebeği betimlediğini söyledi.

Çalıştaya mozaik sanatkarları Süha Sermerci, Sinan Fazilet, Gülşah Dalkılıç, Gülgün Gümüş, His Özker Özkan, Bursa Sarı, Mustafa Kâhya, Deniz Abana, Sibel Akkaba, Rabia Alagöz, Gülçin Sökücü, Yeliz Özcan ve İlknur Altıntaş Yağmur katıldı.