Kaybolmadı su altında felakete yol açtı!

Gökhan Karakaş / İstanbul – Marmara Denizi’nin yüzeyinde sarı-kahverengi renklerde görülen ve yapışkan küme halinde ilerleyen müsilaj tüm körfez, koy ve kıyılarda aralıklarla tesirini sürdürüyor.

Müsilaj yoğunluğunu 6 aydır takip ettiklerini söyleyen Bandırma Onyedi Eylül Denizcilik Fakültesi Dekanı Prof. Dr. Mustafa Sarı, suyun altına çöken ağır katmandan elde edilen birinci sonuçları Milliyet ile paylaştı. Prens Adaları civarında Ateş Evirgen ve Serco Ekşiyan’ın yaptığı dalışlarda müsilajın su altında kabusa döndüğünü söyleyen Prof. Dr. Sarı, “Herkes ‘kurtulduk’ diye düşünürken suyun altına indi. Havalar durağan giderse denizaltında 0-30 metrede müsilaj sürecek. Yüzeye çıktığında balık vefatına neden olur” dedi.

1 litre bile

Çöken müsilajın kıyısal alanda oksijeni tüketerek canlılara ziyan verdiğine dikkat çeken Sarı, “Denizin altı daha az ışık aldığı için parçalanma daha uzun sürer ve oksijen tüketimi artar. Müsilaj, yaşayan bir sistem olan deniz tabanına battaniye üzere çöktü. Büyükada civarındaki dalışlarda mercan kollarının müsilajla örtüldüğünü gördük. Midye yatakları büsbütün kaplandı. En çok yassı balıklar pisi, kalkan, vatoz, kalkan etkilenecek. Yengeç, trakonya, iskorpit üzere canlıların hayat alanı tehlikede. Arıtmadan 1 litre kimyasalı bile Marmara’ya bırakmamalıyız” dedi.

‘Nefessiz bırakıyor’

Müsilajın, Çanakkale’de birinci sefer 31 Aralık 2020’de görüldüğünü belirten Onsekiz Mart Üniversitesi Deniz Teknolojileri Meslek Yüksekokulu Su altı Teknolojileri öğretim üyesi Doç. Dr. Barış Özalp, “2008 yılındaki müsilajdan sonra Türk boğazlar sisteminde görülen en büyük ve ağır olayı yaşıyoruz. Suyun altına çökmekle kalmadı balık mağaralarına bile girdi. Gerçek bir kaos yaşıyoruz. Çanakkale Boğazı’nda mercan cinsleri, sünger habitatları ve bentik omurgasızların ağır etkileneceği düşünüyoruz. Tabanda ömür süren yumuşak mercanları saran müsilaj beslenmelerini ve nefes almalarını engelliyor” dedi.

Kocaeli Üniversitesi Fen Edebiyat Fakültesi Öğretim Üyesi Doç. Dr. Halim Ergül ise İzmit Körfezi’ndeki müsilaj yoğunluğunu şöyle kıymetlendirdi:

“20 metre derinliğe kadar görüyoruz. Çok artışın nedeni azot ve fosfor bileşiklerinin rüzgar ve akıntı tesiriyle fitoplanktonla buluşması. Marmara Denizi etrafında 25 Milyon insan yaşıyor ve endüstriyel atıklar denize bırakılıyor. Durum çok önemli, acil önlem almak gerekli. Makrofauna kesinlikle çok etkilenecek. Balık vefatları olabilir lakin asıl tesiri balığın yemi olan küçük boyutlu ve ekonomik pahası olmayan amfipodların ölmesi.”

Milliyet Görüntüledi

Kirlilikten en çok etkilenen İzmit Körfezi’nin Darıca bölgesinde Milliyet takımı dalış yaptı. Nefes Dalış Merkezi’nin rehberliğinde girdiğimiz mavilikler birinci metrelerden itibaren müsilajın olumsuz tesirini gösterdi. Su yüzeyinde hiç görülmeyen müsilaj birinci metrelerden itibaren su altındaki görüşü 1 metreye kadar düşürdü. Önümüzden kümeler halinde geçen yoğunluk, suyun üzerindeki kirliliğin derinlere indiğinin göstergesiydi. 5 dalgıç birbirimizi kaybetmemek için yakın arada dolaşmak zorunda kaldık. Bilhassa su altı bitkilerinin üzerini kaplayan müsilajın taban akıntısının tesiriyle geniş bir battaniye üzere uzandığını ürkerek izledik.