Kazılarında birbiriyle bağlantılı 4 sarnıç bulundu!

“Ana Tanrıça Kenti” olarak bilinen ve İzmir’in Torbalı ilçesine bağlı Yeniköy ve Özbey mahalleleri ortasında yer alan Metropolis Antik Kenti hafriyat çalışmaları 1990 yılından bu yana devam ediyor. Tarihi, Geç Neolitik Çağı’ndaki birinci yerleşim izlerinden Klasik Çağ’a, Helenistik Çağ’dan Roma ve Bizans periyotlarına, Beylikler ve Osmanlı tarihine kadar uzanan Metropolis’teki kazılarla yeni anıtsal yapılar gün yüzüne çıkarılıyor. Bu yıl Temmuz ayında başlayan 2020 hafriyat çalışmalarında ise daha evvel antik kentte hiçbir izi olmayan birbiriyle irtibatlı dört sarnıç, 7 metrelik toprak dolgusunun altında bulundu. Geç Roma Devri’nde kentin su muhtaçlığını karşılamak için kullanıldığı düşünülen sarnıçların neredeyse büsbütün korunmuş durumda bulunmasının periyoda dair kıymetli bilgi, bulgu ve tarihi yapıtların ortaya çıkarılması açısından büyük ehemmiyet taşıdığı bildirildi.

ANTİK KENTİN KUŞATMALARA UZUN MÜDDET DAYANMASI İÇİN SARNIÇLAR KENTİN DORUKLARINA İNŞA EDİLMİŞ

Hafriyat alanında yapılan çalışmalarda, Metropolis halkının aşağı kentteki su kaynaklarına alternatif olarak kentin en yüksek merkezi olan akropolise bu sarnıçları inşa etmesinin temel nedenlerinden birinin, bilhassa Bizans Çağı’ndaki savunma ihtiyacından kaynaklandığı ve kente gerçekleştirilecek muhtemel bir taarruz ya da kuşatma esnasında güçlü surlarla çevrili akropolisteki sarnıçların halkın su muhtaçlığını uzun mühlet karşılayacağı için kuşatmaya direnmek ismine hayati bir ehemmiyet taşıdığı ortaya çıktı. Metropolis akropolisinde bulunan dört sarnıcın 600 ton su kapasitesine sahip olduğu iddia edilirken, halkın günlük su tüketimi, ziraî faaliyetler ve kamu yapılarının su gereksinimi hesaba katıldığında yan yana dört sarnıcın inşa edilmesine ihtiyaç duyulduğu belirlendi.

ÇÖPLÜĞE DÖNÜŞTÜRÜLEN SARNIÇ PERİYODUN BESLENME ALIŞKANLIKLARINA IŞIK TUTUYOR

Hafriyat alanında yapılan çalışmalarda, M.S. 12’inci ve 13’üncü yüzyıllarda Metropolis kent halkının, sarnıçları çöplük olarak kullanmaya başladığı tespit edilen çok sayıda yemek artığı, hayvan kemiği ve seramik kesimlerinden tespit edildi. Bu alandaki en ağır buluntuların bitkisel ve hayvansal bezemelere sahip sırlı seramikler olduğu kaydedildi. Sarnıçta tespit edilen hayvan kemikleri üzerinde yapılan incelemeler büyükbaş, küçükbaş ve kümes hayvanlarının ağır olarak tüketildiğini gösterirken, sarnıç tabanına atılmış halde bulunan ve sarnıçların inşasından evvel Helenistik periyoda ilişkin olduğu belirlenen mermer mimari kesimler da gün yüzüne çıkarıldı. Bu kesimler ortasında dikdörtgen bir sunak ve onurlandırma yazıtı modülü olduğu tespit edildi.

“1500 YIL EVVEL BU BÖLGEDE YAŞAYAN İNSANLARIN HAYATINA DAİR YENİ BİR KAPI AÇMIŞ OLMANIN HEYECANI İÇİNDEYİZ”

Kültür ve Turizm Bakanlığı’nın müsaade ve katkılarıyla devam eden, Sabancı Vakfı tarafından da desteklenen 2020 yılı hafriyat çalışmalarının başkanlığını sürdüren Manisa Celal Bayar Üniversitesi Arkeoloji Kısmı Öğretim Üyesi Prof. Dr. Serdar Aybek ortaya çıkarılan yapılarla ilgili, “Metropolis Antik Kenti’nin 2020 yılı hafriyat çalışmalarıyla bundan 1500 yıl evvel bu bölgede yaşayan insanların hayatına dair yeni bir kapı açmış olmanın heyecanı içindeyiz. Akropoliste yeni keşfedilen dört sarnıç yapısı Metropolis’te antik periyotta yaşayan ustaların su mühendisliği alanında ne derece bilgili olduklarını kanıtlıyor. Birebir vakitte, sarnıçların akropolisin aşağı yamaçlarındaki tüm yerleşime ve bilhassa de üst hamam yapısına su sağladığını iddia ediyoruz. Yaklaşık üç katlı bir bina yüksekliğine sahip olan yapılar Metropolis’teki en âlâ korunmuş anıtlar olması manasında da büyük kıymet taşıyor” tabirlerini kullandı.

 

Metropolis Antik Kenti kazılarına 17 yıldır dayanak vermekten büyük memnunluk duyduklarını belirten Sabancı Vakfı Genel Müdürü Nevgül Bilsel Safkan ise, “Sabancı Vakfı olarak kültür-sanat alanında yürüttüğümüz çalışmalar kapsamında Metropolis Antik Kenti kazılarını 2003 yılından bu yana destekliyor ve hafriyatlar sırasında elde ettiğimiz her yeni bulgu ile tarihe ışık tutmanın memnunluğunu yaşıyoruz. Ana Tanrıça Kenti Metropolis’te bu yılki hafriyatlarda ortaya çıkan yan yana inşa edilmiş dört sarnıç, kentin su muhtaçlığı, beslenme biçimi, günlük ömürde kullandıkları objeler ve savunma stratejileri alanında değerli bilgileri günümüze taşıyor. Bu hafriyat çalışmalarıyla her yıl antik kent beşerinin ömrüne ve bilgeliğine ayna tutmanın heyecanını yaşıyoruz” dedi.

11 BİNİN ÜZERİNDE TARİHİ ESER GÜN YÜZÜNE ÇIKARTILDI

Metropolis Antik Kenti hafriyat çalışmalarında bugüne kadar Helenistik Periyoda ilişkin tiyatro, bouleuterion (meclis binası), stoa (sütunlu galeri) ile Roma İmparatorluğu Devri’nde inşa edilen iki hamam yapısı, hamam ve palaestra (spor alanı) kompleksi, mozaikli salon, peristil mesken, dükkanlar, genel tuvalet, cadde ve sokaklar üzere antik kent dokusunu oluşturan yapılar ve yerler bulundu. Ayrıyeten bu yerlerin hafriyat çalışmaları sırasında seramik, sikke, cam, mimari kesimler, figürler, heykeller, kemik ve fildişi eserler ve birçok maden buluntudan oluşan 11 binin üzerinde tarihi eser gün yüzüne çıkartıldı. Hafriyatlarda elde edilen eserler, İzmir Arkeoloji Müzesi, İzmir Tarih ve Sanat ile Selçuk Efes müzelerinde sergileniyor.