KDV indirimleri enflasyona çare mi?

Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, Pazartesi günü Bakanlar Konseyi toplantısının akabinde, kimi eserlerden alınan Katma Kıymet Vergisi (KDV) oranlarında değişiklik yapıldığını açıkladı.

Buna nazaran, çocuk bezi, tuvalet kâğıdı, deterjan ve sabun üzere temel paklık eserlerde KDV oranı yüzde 18’den 8’e düşürülürken, yeme-içme hizmetlerinin tümünde oran yüzde 8 olarak belirlendi. Arsa ve yerler ile ve tıbbi ekipmanlarda da KDV yüzde 18’den 8’e indi.

İndirimler hayat pahalılığına deva mi?

DW Türkçe’ye konuşan vergi uzmanı Nedim Türkmen, “Bu düzenleme enflasyonla gayret için yapılıyorsa hiçbir manası yok. Burada tüketicinin azalan KDV yükleri nedeniyle daha fazla alışveriş yapması özendirilmek isteniyorsa bu indirimlerin fiyatların yükselmesine deva olmadığını hepimiz çok yakından biliyoruz” dedi.

Şubat ortasında besin eserlerindeki KDV oranı da yüzde 8’den 1’e indirildi. Lakin besindeki yedi puanlık indirim, yüksek maliyetler nedeniyle fiyatlara yansımadı.

Toplumsal konuta vergi artışı, lükse indirim

Yeni düzenleme ile toplumsal konut olarak isimlendirilen 150 metreden küçük konut alımlarında KDV oranı yükseltilirken lüks konut satışına indirim geldi. Düzenlemeye nazaran 150 metrekareden küçük mesken alımlarında KDV oranı yüzde 1’den 8’e çıkarken, bundan daha büyük konutlarda alınan yüzde 18’lik KDV, 150 metrekareye kadar olan kısım için yüzde 8’e indirildi.

Nedim Türkmen’e nazaran konut ve gayrimenkul kesimine yönelik vergi indirimlerinde inşaat bölümünün mali yükünün azaltılması amaçlanıyor. Son periyotta artan fiyatlar, konut ve arsa alım satımları olumsuz tarafta etkilemişti.

Türkmen, “Müteahhitlerin elinde birikmiş olan konutların satışı için yapılan bir düzenleme. İnsanların panik halinde neleri varsa bunları paraya çevirip bu konutlardan alması isteniyor. Arsa ve arazinin KDV’sinin yüzde 18’den 8’e indirilmesinin ise tüketiciyi ilgilendiren hiçbir tarafı yok” biçiminde konuştu.

Türkiye’de lüks konut arzının fazla olduğuna işaret eden Türkmen, “Ama 1 milyon liraya kadar olan toplumsal konut sayısı az. Bu periyotta kredilerin yükselmesiyle birlikte satışlarda önemli bir sakinlik olduğu için, yabancılar dışında kimseye satış yapılamadığı için burada KDV’den fedakârlık yapılarak bu müteahhitlerin satışlarını artırmaları hedefleniyor” dedi.

Ana sorun yüksek maliyetler

Vergi indirimi yapılan son eserlerin enflasyon sepetindeki yükü yaklaşık yüzde 10 olarak hesaplanıyor. Buna nazaran yüzde 10’luk bir KDV indirimi enflasyona yaklaşık 1 puan düşürecek tesire sahip. Lakin yüksek maliyetler nedeniyle bu farkın fiyatlara ne kadar yansıyacağı belgisiz.

DW Türkçe’ye konuşan iktisatçı Prof. Dr. Mehmet Şişman, KDV indiriminin gecikmiş bir atak olduğu görüşünde. Kelam konusu indirimlerin pandemi başlangıcında yapılması gerektiğini lisana getiren Şişman, bu adımların fiyatlar genel seviyesinin geldiği noktayı hudutlu tarafta etkileyeceğini düşünüyor.

Prof. Dr. Mehmet Şişman

Türkiye’de Üretici Fiyatları Endeksi resmi datalara nazaran yüzde 105 seviyesinde seyrediyor. Yüksek üretici fiyatlarının gelecek aylarda tüketiciye yansıması bekleniyor.

Mehmet Şişman, “Hem ihracat fiyatlarımızda bir artış var, hem de yurt içindeki üretici fiyatlarında kıymetli bir artış var. Bu da TÜFE ile bir makas oluşturuyor. Yaklaşık 50 puanlık bir makas var. Martta bu makasın daha açılıp açılmayacağını göreceğiz” diye konuştu

“Politika faizi artırılmalı”

Prof. Şişman’a nazaran enflasyonla gayret için siyaset faizi artırılmalı. Enflasyonu büsbütün ortadan kaldırmanın mümkün olmadığını söz eden Şişman, hem dünyada hem de Türkiye’de enflasyonist sürecin devam ettiğini vurguluyor. Şişman, “Dünyadaki gelişmeler de tabi burada değerli lakin rötuşlarla, gecikmiş KDV indirimleriyle yani maliye siyasetiyle bunu halletmek kolay gözükmüyor. Burada para siyasetinin tekrar devreye girmesi gerekiyor” dedi.

Esnaf fiyatların düşmesini beklemiyor

Fiyatların etikete yansıması için öncelikle yüksek KDV’den aldıkları eser stoklarını eritmeleri gerektiğini söyleyen esnaf, bu süreçte aslında fiyatların maliyet kaynaklı yükseleceğini öngörüyor.

DW Türkçe’ye konuşan perakende kesiminden bir esnaf, “Devletin KDV’yi değil de akaryakıt, elektrik, su, doğalgaz ve üretimde kullanılan eserlerin vergisini azaltması lazım. Bunların vergisini azalttığı vakit fiyatlar da otomatikman kendisi düşer zaten” değerlendirmesinde bulundu.

“Bütçeye yükü 8 milyar lira”

Öte yandan KDV indirimleri bütçeye yük olarak geri dönüyor. Vergi hukukçuları, besindeki KDV indirimlerinin bütçeye maliyetinin 25-30 milyar lirayı bulabileceğini hesaplamıştı. Nedim Türkmen’e nazaran yapılan son indirimlerin bütçeye yükü ise 8 milyar lira civarında olabilir.

Doğalgazda yüzde 18 olan verginin indirilmesi gerektiğini söyleyen Türkmen, “Türkiye’de ikili bir KDV oranının uygulanması gerekiyor. Yüzde 1, yüzde 8, yüzde 18 değil; genel oranı yüzde 12’ye başka oranı da yüzde 2’ye indirirsek bir sorun kalacağını düşünmüyorum” görüşünü lisana getirdi.

Pelin Ünker

© Deutsche Welle Türkçe