Yasaya nazaran kıdem tazminatı alabilmek için emekçinin kendi istek ve kusuru dışında işten ayrılması gerekiyor. Lakin 1475 sayılı yasanın hala …
Yasaya nazaran kıdem tazminatı alabilmek için emekçinin kendi istek ve kusuru dışında işten ayrılması gerekiyor. Lakin 1475 sayılı yasanın hala yürürlükte olan 14. unsuruna nazaran bunun kimi istisnaları da var. Emeklilik, bayanlar için evlilik, askerlik, emeklilik için yaş dışındaki koşulları taşıyan ve haklı fesih üzere sebeplerle istifa edenler de kıdem tazminatı alabiliyor. Kıdem tazminatı hesaplanabilmesi için son iş yerinde en az 1 yıl çalışmış olmak da gerekiyor.
ÖDEMELER TEK SEFERDE YAPILIYOR
Kıdem tazminatı hesabı son alınan brüt fiyat üzerinden yapılıyor. Bu brüt fiyata yıl içinde alınan nizamlı ödemeler de dahil edilebiliyor. Böylelikle giydirilmiş brüt fiyat üzerinden hesaplama yapılıyor. Hesaplamada çalışılan yıl kadar ay ve günler de dikkate alınarak kıdem tazminatı ortaya çıkartılıyor. Kıdem tazminatından yalnızca damga vergisi kesiliyor ve ödemeler tek seferde nakit olarak banka yoluyla yapılıyor. Emekçinin müsaadesi olmadan kıdem tazminatı taksite bölünemiyor.
BİR ÜST HUDUDU BULUNUYOR
Yeni Asır’dan Faruk Erdem’in aktardığına nazaran, kıdem tazminatı hesaplanırken giydirilmiş brüt fiyat dikkate alınsa bile bunun bir üst sonu bulunuyor. Buna kıdem tazminatı tavanı deniliyor. Tekrar 1475 sayılı İş Kanununun 14’üncü hususunda “Kıdem tazminatının yıllık ölçüsü, Devlet Memurları kanununa tabi en yüksek devlet memuruna 5434 sayılı T.C. Emekli Sandığı Kanunu kararlarına nazaran bir hizmet yılı için ödenecek azami emeklilik ikramiyesi geçemez.” kararı bulunmaktadır.
Buna nazaran de Hazine ve Maliye Bakanlığı her yıl ocak ve temmuz aylarında kıdem tazminatı tavanını açıklamaktadır. Her ocak ayında memur ve memur emeklilerine yapılan artırım oranında kıdem tazminatı tavanı da artırılmaktadır.
HESAP YAPILIRKEN DİKKAT!
Son yapılan artışla birlikte temmuz ayına kadar uygulanacak kıdem tazminatı tavanı 7.638,96 TL olmuştur. Brüt maaşın bu sayının üzerinde olması durumunda kıdem tazminatı bu ölçü üzerinden hesaplanır.
Yani brüt maaşı 6 bin lira olan bir çalışanın kıdem tazminatı çalıştığı mühlet ile 6 bin liranın çarpımı sonucu bulunacaktır. Fakat brüt maaşı 10 bin lira olan bir çalışanın kıdem tazminatı için uygulanacak brüt maaş fiyatı 7.638,96 TL olacaktır.
Temmuzdan sonra ayrılacak bir çalışan bu noktada daha yüksek kıdem tazminatı alabilecek. Yasa verilecek en yüksek kıdem tazminatı tavanını belirlemiş durumda.
PATRON İSTERSE DAHA FAZLASINI VEREBİLİR
Lakin patron kendi isteği ile bunu aşarak bir sayı ödemek isterse, ya da çalışanın gerçek maaşını dikkate almak isterse bunda bir badire bulunmuyor. Lakin patronların bu tavanı aşan kısım için gelir vergisi ödemesi gerekiyor. Emekçi bu tavanın üzerinde bir tazminat almak için talepte bulunamaz.
8 BİN LİRANIN ÜZERİNE ÇIKACAK
Kıdem tazminatı tavanı her yıl ocak ve temmuz aylarında artıyor. 5 Temmuz’da açıklanacak enflasyon oranı ile birlikte ocak ayından bu yana geçen 6 aylık enflasyon da belirlenmiş olacak. Bu enflasyonun yüzde 3’lük toplu mukavele artırımını geçmesi durumunda fark oluşacak ve bu fark memurlara ve memur emeklilerine ödenecek. Bu oran kıdem tazminatı tavanının artışını da belirleyecek.
5 aylık enflasyon yüzde 6.39 olarak gerçekleşti. Merkez Bankası’nın yaptığı beklenti anketinden yapılan hesaplamalara nazaran de 6 aylık enflasyonun 7.67 olarak çıkması bekleniyor. Buna nazaran 5 aylık enflasyon oranı ile hesaplandığında yeni kıdem tazminatı tavanı 8.127,10 TL olacak. Fakat haziran enflasyonunun da eklenmesiyle yüzde 7.67’lik artışla sayının 8.224,10 TL olması bekleniyor.