Koronavirüs önlemlerinin kaldırılması ve dünyadaki duruma bakış

Türkiye’de 2 Mart’ta koronavirüs yeni olay sayısı 56 bini aşarken 189 kişi hayatını kaybetti. Bu tablonun açıklandığı sıralarda ise Sıhhat Bakanı Fahrettin Koca ferdî tedbirlerde gevşemeyi duyurdu. Buna nazaran açık alanlarda maske takmak artık mecburî değil. Kapalı alanlarda ise aralık ve havalandırma uygunsa maske çıkartılabilecek. Toplu taşıma ve tiyatro üzere alanlarda mecburilik sürecek. Bunun yanında stadyumlara giriş de dahil olmak üzere HES kodu sorulması uygulamasına son verildi. Eğitimde ise daha evvel iki olayın çıktığı sınıfların bir müddetliğine kapatılması uygulaması durduruldu. Olay izole edilip eğitim devam edecek.

Türk Tabipleri Birliği (TTB) İkinci Lideri Doç. Ali İhsan Ökten ve Türk Klinik Mikrobiyoloji ve İnfeksiyon Hastalıkları Derneği (KLİMİK) İdare Konseyi Üyesi Prof. Alpay Azap atılan bu yeni adımları DW Türkçe’ye kıymetlendirdi.

“Açık havada da kapalı ortamda da yanlış”

Her iki uzman da kapalı alanlarda maske zorunluluğunun gevşetilmesini olumsuz karşılıyor. Doç. Ökten halihazırda pek çok yerde aralığa ya da havalandırmaya dikkat edilmediğini söylüyor, bunun bir inisiyatife bağlanmasını da sağlıklı görmüyor. Prof. Azap ise emsal noktalara vurgu yaparken sadece ara ve havalandırmanın değil, bir yerde geçirilen mühletin de değerli olduğunu söz ediyor. Azap, “Siz arayı yeterli ayarlarsınız, havalandırmayı da uygun yaparsınız. Lakin beşerler tıpkı ortamda sekiz saat bir ortada kalırsa az sayıda virüsle bile kişi hastalanabilecektir” diyor.

Prof. Alpay Azap

Azap ve Ökten’e nazaran açık alanlarda maske zorunluluğunun kaldırılması da sorun teşkil ediyor. Prof. Azap bu kararın bölgesel bir formda alınması gerektiğini savunuyor. Örneğin yüksek hadise görülen kentlerde bu uygulamaya gidilmesi üzere. Doç. Ökten ise “Mesela İstanbul’da İstiklal Caddesi üzere sıkışık alanlar oluyor. Buralarda ben maskenin takılması taraftarıyım” diyor.

“HES caydırıcıydı”

Yerlere girişlerde HES kodu sorulmamasıyla ilgili olarak Prof. Azap şu değerlendirmeyi yapıyor: “Uygulama sırasında zorlukları oluyordu. Pek çok kuruluş bunu denetim etmiyordu lakin en azından bir caydırıcılık taşıyordu. Bir insan karantina altındaysa AVM’ye gitmeye çekiniyordu. Artık bu türlü bir endişe da olmayacak. Beşerler hasta olduğunu bile bile dolaşacak.”

Doç. Ökten ise okullardaki yeni uygulamayla ilgili telaşlarını lisana getiriyor. Daha evvel okulların açılması kararında halk sıhhati bilimine riayet edilmediğini öne süren Ökten, bu uygulamanın da tıpkı halde bilimsel ölçütlerden uzak olduğunu savunuyor.

“Bilim Kurulu’nun birtakım üyeleri karşı çıktı”

Doç. Ökten değerli bir iddiayı da paylaşıyor: “Bize gelen bilgiler birtakım Bilim Heyeti üyelerinin bu kararlara karşı olduğu tarafında. Lakin onlar da bugüne kadar rastgele bir açıklama yapmadılar. Artık bilim insanı kimliğiyle, karşı oldukları kararlar hangileri, bunları açıklıkla anlatmaları lazım. Yoksa Bilim Kurulu’nda kalmalarının da bir manası yok. İstifa etmeleri gerekir.”

Salgının birinci yedi ayında Bilim Kurulu’nda yer alan lakin daha sonra Kurul’dan ayrılan Prof. Alpay Azap ise bu argümanın gerçek olabileceğini söylüyor. KLİMİK Derneği Lideri Prof. Serap Şimşek Yavuz’un da Bilim Kurulu’nda olduğunu hatırlatan Azap, “Biz geçen hafta dernek olarak önlemlerin gevşetilmemesi konusunda görüşlerimizi açıkladık. Serap Hoca da bu görüştedir” diyor. Azap, Sıhhat Bakanı Fahrettin Koca’nın, “Bilim Şurası tavsiye konseyidir, kararı yönetim verir” manasına gelen açıklamasını hatırlatıyor.

Tedbirler hangi şartlarda gevşetilmeliydi?

Tüm bu tartışmalar yaşanırken Doç. Ökten, ağır bakımların şimdi alarm verici bir düzeyde olmadığını söz ediyor. Birtakım değerlendirmelere nazaran hal bu türlü olunca tedbirlerin gevşetilmesi makul karşılanıyor. Prof. Azap ise bu değerlendirmeye şu cevabı veriyor: “Önlemleri etaplı bir biçimde gevşetirseniz mantıklı olabilir. Fakat hepsini birden yaparsanız ağır bakım yükünün artmayacağını garanti edemezsiniz. Aslında yaptığınız her yeni uygulamanın sonuçlarını görüp buna nazaran strateji geliştirmek gerekiyor.”

Doç. Ali İhsan Ökten

Prof. Azap’a nazaran tedbirlerin gevşetilebilmesi için iki şartın sağlanması gerekiyor. Birincisi her yüz bin şahısta yüz olay yahut altının görülmesi. Omicron varyantı daha hafif seyrettiği için bu sayının biraz aşılabileceğini belirten Azap, “Ancak bu 100 binde 300 ya da 100 binde 500 olmamalı” diyor. Salgınla ilgili datalardan tahliller yapan ODTÜ İstatistik Kısmı Araştırma Vazifelisi Ozancan Özdemir’in DW Türkçe’ye verdiği bilgiye nazaran bu sayı şu anda 100 binde 512.

Prof. Azap’ın öne sürdüğü ikinci şart ise bağışıklık düzeyi. Omicron’a karşı bağışık sayılmak için üç doz mRNA aşısı olunması ve üçüncü dozun son altı ay içerisinde olunması gerektiğini tabir eden Prof. Azap, “Bu açıdan baktığımız vakit Türkiye’deki bağışıklık oranı yüzde 40 civarında” diyor. Doç. Ökten ise tedbirleri gevşetebilmek için tam aşılıların oranının yüzde 80 olması gerektiğini, bunun kendi hesaplamalarına nazaran yüzde 32 olduğunu lisana getiriyor.

Dünyada durum nasıl?

Pekala dünya maske konusunda ne yapıyor? Ülkeler maske takma mecburiliği uyguluyor mu?

Açık havada maske takmanın zarurî olmadığı Almanya’da 20 Mart’tan sonra pek çok koronavirüs tedbirinin kaldırılması planlanıyor. Fakat kapalı yerlerde ve toplu taşımada maske mecburiliği sürecek. Üç doz aşı oranının yüzde 56 civarında olduğu ülkede günlük hadise sayısı 200 binlere, günlük mevt sayısı ise 250’lere ulaşıyor.

Fransa’da da tıpkı formda açık alanlarda maske takma zaruriliği bulunmuyor. Kapalı alanlardaki maske mecburiliği ise 28 Şubat prestijiyle kaldırıldı. Lakin bu yerlere girişte aşı pasaportu isteniyor. Ülkenin günlük hadise sayısı 50 bine, günlük vefat sayısı ise 200’e yakın seyrediyor. Üç doz aşı oranı ise yüzde 52 düzeyinde.

İngiltere koronavirüs tedbirlerini kaldırmakta en cömert davranan ülkelerden bir tanesi. İngiltere’de açık havada maske takmak mecburî değil. Toplu taşımada da maske zarurî tutulmuyor lakin bu tarafta teklifler yapılıyor. Ülkede üç doz aşı oranı yüzde 56 düzeyinde. Günlük hadise sayısı 40 binler, vefatlar ise 50’ler civarında seyrediyor.

Amerika Birleşik Devletleri’nde (ABD) açık havada maske takma mecburiliği bulunmuyor. Kapalı yerlerde ise durum eyaletten eyalete değişiyor. Üç doz aşılamanın yüzde 28 olduğu ülkede günlük 50 bin hadise görülürken her gün bin beş yüzün üzerinde kişi hayatını kaybediyor.

Batu Bozkürk

© Deutsche Welle Türkçe