“Köyden İndim Şehre” Terse Döndü: Hayat Pahalılığı Göçü Terse Çevirdi İstanbul’dan Kaçan Köyüne Dönüyor

Son 5 yılda toplamda 2 milyon 182 bin 9 kişi İstanbul’dan başka kentlere göç etti.

İstanbulluların göç nedenleri içinde hayat pahalılığı, konut, kira krizi, eğitim, trafik gibi sorunlar göze çarpıyor.

BBC Türkçe’den Fundanur Öztürk, İstanbul’u terk ederek köye dönenlerle konuştu.  

45 yaşında iki çocuk babası Şafak Çalışkan, 27 yılın ardından geçen yıl İstanbul’u terk etti ve Amasya’daki köyüne döndü. Köye dönmemin en temel nedenini sağlığının bozulması olarak açıklayan Çalışkan, ‘Çocuklarımın aldığı eğitim de burada çok daha iyi. Ben de artık daha huzurlu ve sağlıklıyım’ dedi. 

Maddi manevi köye dönmenin ailesine iyi geldiğini belirten Çalışkan, ailesinden aldığı destekle tarım ve hayvancılıkla uğraşmaya başladı.

Sinema için de çevre illere giderken, Çalışkan’ın İstanbul’da doğup büyüyen eşi köyde dikiş kursuna gidiyor ve İstanbul’dan ayrılmaları için ‘Hayatımızda aldığımız en doğru karardı’ diyorlar. 

Kentten kırsala göçenler genellikle miras topraklarda tarım ya da hayvancılığa yöneliyor.

TÜİK verilerinde son 5 yılda 462 bin kişinin daha iyi konut ve yaşam koşulları için İstanbul’u terk ettiği görülürken, İPA verilerinde de yüzde 65 oranında ‘ekonomik sorunlar’ öne çıkıyor.

Akçe, ‘İstanbul’da zaten bir sosyal hayatımız yoktu ki’ derken, sadece pazar günleri gittikleri AVM’de kalabalık içinde bir şey anlamadıklarını çocukların oyun alanına girdiğini söylüyor ve ekliyor: 

Çocukların doğayla ve oyunla daha çok iç içe. 

İstanbul’da evi ve berber dükkanı kira olan Akçe, ‘İstanbul’da daha çok kazanıyorsun ama maliyetler de bir o kadar yüksek. Kazandığının hepsi kiraya gidiyor, cebinde durmuyor. Bir yandan evet köylü de fakirleşiyor ama İstanbul’da daha çok fakirleşiyorsun’ diyerek gerçekleri yüzümüze vuruyor.

Kiralardaki artış nedeniyle Ankara’dan köyüne göçen memur emeklisi Naci Kılıç’ın köyünde market yok. Kılıç, ilk dönem alışmanın zor olduğunu söylerken, ‘Bakkal için bile yakın köye gitmek zorunda kalıyoruz. Ama 11 bin 400 lira emekli maaşıyla Ankara’da geçinmemiz çok zordu’ diyor.

Karabıyık, ‘Türkiye, kır ve kent arasında mesafenin kopmadığı bir ülke. İnsanların önemli bir kısmı kente göçtüğü halde kırsaldaki evini tutuyor. Belki bahçesini işlemiyor ama satmıyor da’ derken, ‘Özellikle İstanbul’da çalışanlar, okullar kapanır kapanmaz eşlerini, çocuklarını kırsala gönderiyor ve tarımsal üretim sürecine katılarak kışlık yiyeceklerini hazırlıyor’ diyerek tatil trafiklerini hatırlattı.

‘İstanbul artık dar gelirli için yaşanacak bir yer olmaktan çıktı’ diyen Karabıyık, insanların İstanbul’da yaşam stratejilerinin değiştiğini, kırsaldan gelen erzaklar, ikinci iş yapıyorlar ya da kayıt dışı işlerle yaşamaya çalıştıklarını iletiyor.